Er komt een moment dat je kind dingen graag zelf wil oppakken. Ze imiteren, willen doen zoals jullie. Hoewel dat een noodzakelijke ontwikkeling is, vinden veel ouders het toch een beetje lastig om hier ruimte voor te vinden. Zeker omdat het makkelijker en sneller is het voor je kindje te doen. Toch heeft het veel belangrijke voordelen om je kind het zelf te leren doen. Niet alleen om frustratie te voorkomen, maar ook omdat ze hun motoriek en zelfvertrouwen erdoor laten groeien. Maar hoe begeleid je het ‘zelf doen’ op een goede manier? In dit artikel lees je alles over ‘zelluf doen’.
Wanneer willen kinderen dingen zelf gaan doen?
Tijdens de overgang van dreumes naar peuter zal je steeds vaker zien dat je kleintje graag zelf iets wil oppakken. Misschien trekken ze de lepel uit je handen tijdens het avondeten, ze spannen al hun spieren aan om te voorkomen dat je hen in de kinderstoel kan zetten en ze proberen hun eigen schoenen aan te doen. Nu is dat op zich heel fijn, omdat ze uiteindelijk zelfstandiger worden. Toch brengt het ‘zelluf doen’ behoorlijk wat uitdagingen met zich mee. Soms heb je nu eenmaal geen tijd of ruimte en zullen ze toch moeten luisteren.
Waarom wil een dreumes graag dingen zelf doen?
Nadoen
Imitatie is de mooiste vorm van vleierij, zeggen ze weleens. Kinderen zien jouw als voorbeeld en willen graag hetzelfde doen. Daarom doen ze je na. Je ziet dat bij dreumesen en peuters ook vaak terug in hun spel: niks leuker dan de afstandsbediening pakken, stofzuigen en helpen bij het in- en uitruimen van de vaatwasser. Ook vinden ze het geweldig om te spelen met potjes en lepels. Ditzelfde zie je verder terug bij het zelfstandiger worden.
Ontwikkeling naar zelfstandigheid
Langzaam maar zeker merkt een peuter dat hij als persoon losstaat van zijn ouders. Ze zijn zichzelf. Daar hoort ook bij dat ze zelf dingen doen, zoals schoenen aantrekken of een eigen boterham proberen te smeren.
Ontdekken
De wereld is voor veel dreumesen en peuters een speeltuin die ze maar al te graag willen ontdekken. Ze zoeken grenzen op – wat onder andere kan leiden tot de welbekende peuterdriftbuien – en vinden het fijn om te kijken wat ze zelf allemaal kunnen.
De voordelen van zelf doen?
Misschien vind je het soms lastig om je dreumes of peuter te begeleiden tijdens het proces naar zelfstandigheid, omdat het meer tijd kost en hier en daar een flinke portie geduld. Toch is het absoluut de moeite waard. Je kleintje krijgt er namelijk zelfvertrouwen van als iets lukt. Ze leren daarbij doorzetten wanneer het tijd kost om een vaardigheid onder de knie te krijgen en het is natuurlijk goed voor de motoriek. Tot slot is het voor je kind fijn om zich volwaardig onderdeel te voelen van het gezin. Meer hierover lees je in het boek Jagen, verzamelen, opvoeden van Michaeleen Doucleff.
Hoe help je kinderen het zelf te doen?
Eten en drinken
Er zijn meerdere manieren waarop je je kindje kan helpen om zelfstandiger te gaan eten. Denk bijvoorbeeld aan:
- Kinderstoel zonder blad Wanneer je kindje op dezelfde hoogte aan tafel zit als de rest, voelt ze zich meer onderdeel van het geheel. Daarbij leren ze zo ook sneller om gewoon mee te eten, net als de rest.
- Beker met 360 rand De overgang naar een normaal glas gaat het snelst met een anti-lekbeker, zoals de Munchkin® 360 trainer cup. Zeker als je kindje het heel grappig vindt om glazen ondersteboven te keren.
- Met de handen eten Wist je dat je kindje het eten onderzoekt met zijn handen? Het is goed voor ze om op die manier te ontdekken en het dus ook zelf te doen. Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt bovendien dat ze meer eten als ze met hun handen mogen eten (en dat ze, als je ze op meerdere vlakken enige autonomie geeft, uiteindelijk ook beter in staat zijn te voelen wanneer ze vol zijn).
Houdt verder in je achterhoofd dat je een dreumes vaak nog geen keuzes hoeft te bieden, maar dat het je bij een peuter soms uit de brand helpt. Duidelijkheid is verder ook belangrijk, net als ruimte om te proberen. Als de mogelijkheid er is, onthaast dan en laat je dreumes of peuter lekker zelf experimenteren met voeding en het eten zelf.
Lizzy: ‘Ons dochtertje van anderhalf rukte steeds vaker de lepel uit de handen van mijn man wanneer die haar eten gaf. Kreeg ze hem niet dan begon ze te brullen en raakte zo overstuur dat ze nauwelijks nog wat nam. Uiteindelijk lieten we het haar maar zelf doen. Ze kreeg een lepel in haar handen en mocht mee happen. Af en toe gaf mijn man nog wat hapjes, maar eigenlijk ging het vrij snel al goed. Tot ze geen trek meer heeft, althans, want dan gooit ze haar bord ondersteboven en is het klaar. Maar ja, daar zijn de stofzuiger en dweil voor, denk ik dan maar.’
Wandelen
Zodra ze kunnen lopen, verandert er veel voor een kind. Hun wereld wordt letterlijk groter, ze kunnen ineens die mooie vaas omtrekken die voorheen veilig op tafel stond en ze vinden de kinderwagen vaak een stuk minder interessant. Toch voelt het vaak niet fijn om met je kleintje op pad te gaan: hier ligt een sloot, daar is de drukke weg en je kind ziet het gevaar nog niet.
Toch is het goed om te oefenen met de grove motoriek. Loop bijvoorbeeld samen een rondje in de buurt en neem de tijd. Ook hier geldt weer dat je zonder haast veel meer plezier kunt beleven en je kind kan werken aan zijn zelfvertrouwen en gevoel van zelfstandigheid. De kans is groot dat elk bloempje, elk blaadje en iedere veer aan een nauwkeurig onderzoek worden onderworpen, maar – anders dan wanneer je de bus moet halen – daar heb je dan ook alle tijd voor.
Buitenspelen
Iets anders dat heel goed is voor kinderen in deze leeftijd is buitenspelen. Het leert ze hun eigen grenzen te verleggen. Denk aan de glijbaan: je dreumes of peuter leert uiteindelijk zelf omhoog te klimmen, glijdt naar beneden en ontdekt elke keer een nieuwe motorische vaardigheid. Daarbij is het lekker om even naar buiten te gaan. Met jonge kinderen kan je van alles doen, kijk maar eens naar dit artikel met leuke buitenspeelspelletjes met een dreumes. Een buitenspeelkeuken is ook fantastisch. Die is relatief simpel in elkaar te zetten en op te leuken met wat spulletjes van de kringloop.
Patricia: ‘Heel eerlijk? Ik vond het eigenlijk nooit zo leuk om naar buiten te gaan met mijn dreumes. Het gevoel overal te moeten stilstaan, wakkerde een soort onrust in me aan. Pas toen ik dat durfde aan te kijken en besefte dat ik ben opgevoed met het idee geen tijd te mogen verspillen, kon ik rustiger aan doen. Ik laat nu bewust de boel de boel wanneer ik met Lisa op pad ga. Soms zien we een hele bijzondere vlinder, een andere keer plukt ze wat bloemetjes voor me. Als we thuiskomen ben ik nu ook zoveel relaxter dan een jaar geleden.’
Huishouden
Door je kind al vanaf jonge leeftijd te betrekken bij het huishouden leert hij zorgdragen voor het huis waarin hij leeft. Dit zijn vaardigheden waar je op latere leeftijd nog veel aan zult hebben. Met een dreumes of peuter kan je denken aan een eigen schoonmaakdoekje waarmee ze kunnen poetsen, het aanreiken van knijpers of vaat uit de vaatwasser en natuurlijk bezemen of stofzuigen.
Is jouw dreumes of peuter ook zo ondernemend en wil hij/zij het graag zelf doen? Hopelijk helpen deze tips je om je kindje te begeleiden in de weg naar meer zelfstandigheid. Maar we lezen natuurlijk ook graag hoe dit bij jullie thuis gaat! Laat je een berichtje achter?
Liefs, Merel
Schrijf je nu in voor de wekelijkse update en mis nooit meer een artikel! Je vindt het formulier rechts (desktop) of onderaan deze pagina (mobiel). En volg je me al op Instagram?
Reageer je onder dit artikel? Weet dan dat we je mailadres nooit zullen gebruiken, ook niet om ongevraagde nieuwsbrieven of andersoortige mails te versturen. Dat doen we alleen als je je aanmeldt voor de wekelijkse update – met jouw toestemming dus.
Dit artikel bevat een of meerdere affiliate links. Van elke aankoop die je doet via deze link(s) krijgen wij een klein percentage. Jij betaalt hiervoor uiteraard niets extra’s, maar je helpt ons een klein handje. Daarbij doen we regelmatig een donatie aan goede doelen als De Voedselbank, het Alzheimer Fonds of KWF. Mocht je dus een aankoop doen, dan willen we je hierbij heel graag bedanken!
©Lopolo – Shutterstock