Wat kan je zeggen als iemands baby is overleden?

De afgelopen tijd hoorden we uiteenlopende opmerkingen en vragen voorbij komen. De twee meest voorkomende? ‘Hier zijn geen woorden voor’ en ‘hoe gaat het?’ Die laatste vraag voelt vaak ongemakkelijk voor de vragensteller, omdat het ongepast voelt. Maar wat kan je dan wel zeggen als iemands baby is overleden tijdens de zwangerschap? In dit artikel vertel ik vanuit mijn eigen ervaring waar ik behoefte aan heb en had, in de hoop anderen te helpen een taboe te doorbreken.

Praten over je kindje helpt

Nu zal dit wellicht niet voor iedereen gelden, maar persoonlijk vind ik het heel prettig om te mogen praten over Nova. Zij is onderdeel van ons gezin, net als de andere meiden. Het hoeft heus niet altijd over haar te gaan, want ons leven bestaat nog uit zoveel meer. Maar vragen hoe het ermee gaat of informeren hoe het voor ons is met de feestdagen, mag altijd. Dan kan ik vertellen hoe we erin staan, of ik een goede dag heb of juist een slechte.

Iets dat lastig is aan deze situatie, is dat anderen graag alles voor je zouden oplossen. Dat zit nu eenmaal in de menselijke aard. In dit geval is er echter niets dat je kan doen of zeggen waardoor het probleem verdwijnt. Deze gebeurtenis heeft ons leven veranderd, was een bijzondere les, tekende ons en de kinderen voorgoed. En dat is hoe het is. Ieder huisje heeft zijn kruisje, en iedereen maakt op een bepaald moment in zijn leven iets mee dat alles doet omslaan. Bij ons is dit die gebeurtenis.

Daar kan je niets aan oplossen. Je kan de pijn niet wegnemen. Het enige dat wij kunnen doen is proberen de situatie te verzachten voor onze andere drie dochters, blijven praten en proberen dit harde verlies om te zetten in een liefdevolle omslag. Want in mijn ogen kunnen we twee kanten op: moedeloos opgeven of nederig doorgaan. We proberen voor dat laatste te gaan, en dat gaat een stukje makkelijker als de buitenwereld af en toe blijft vragen naar Nova.

En dat is iets dat ik zelf nog weleens verkeerd deed in het verleden. Dan informeerde ik niet, uit angst dat ik iemand op zijn goede dag net die ene vraag stelde die hem of haar in mineurstemming zou brengen. Inmiddels weet ik dat er werkelijk geen dag voorbij gaat dat je niet bij die geliefde, overleden persoon stilstaat. Dus het is onmogelijk om me te herinneren aan dat gevoel, omdat het simpelweg mijn leven ís. Maar goed, wat vraag je dan? Dat is iets waar veel mensen tegenaan lopen, merkte ik afgelopen periode. Daarom besloot ik dat eens op een rijtje te zetten.

Wat zeg je als iemands baby is overleden tijdens de zwangerschap?

Hoe gaat het?

Hoewel het boek van Manu Keirse dit afraadt om te doen, vind ik zelf dat daar helemaal niets mis mee is. Je kunt aangeven dat je het een ongemakkelijke vraag vindt om te stellen, gezien de omstandigheden, maar dat je gewoon graag wil weten hoe het met de ander gaat. En dat je een luisterend oor wil bieden wanneer dat nodig is. ‘Hoe gaat het?’ is bovendien een stuk beter dan het algemenere ‘Alles goed?’ – ook omdat dat vaak samenhangt met het idee dat de vragensteller eigenlijk niks anders wil dan horen dat het inderdaad goed met je gaat.

Heb je een goede of een slechte dag?

Als je de bovenste optie niks vindt, dan kan je ook vragen hoe iemands dag is. Of, zoals in dit geval, of het een goede of een slechte dag is. Hiermee geef je namelijk te kennen dat die goede dagen er ook mogen zijn. Voor de meeste mensen zal dat niet tijdens de eerste weken zijn, maar wie weet tref je iemand die net die dag wel kan lachen.

Persoonlijk vond ik dat ook heel bevrijdend: voelen dat je nog steeds kan genieten en dat die gevoelens compleet los staan van je verdriet. Ik denk bovendien dat geen mens het volhoudt om continu verdrietig te zijn.

Wil je praten over wat er gebeurd is?

Soms is het goed om direct te zijn. Door te informeren of iemand het fijn vindt erover te kletsen, weet je meteen waar je aan toe bent. Misschien is het even de dag of plek niet, dan vertelt iemand je dat wel. En zo wel, dan ben je wellicht juist de redder in nood geweest op een moeilijk moment.

Wat moet je absoluut niet doen als iemands baby is overleden?

Eigenlijk is er maar één ding dat echt heel vervelend is: invullen voor een ander. En dan met name doen alsof je helemaal snapt wat een ander doormaakt, want dat doe je niet (en, count your blessings, dat is maar goed ook). Vraag liever wat iets met de ander doet. Informeer uit oprechte interesse. Zo kom je meer te weten over het gevoel van de ander.

Klagen over de ‘kleine’ dingen van het leven? Tja, dat kan best weleens verkeerd overkomen. Ik denk tegenwoordig ook vaker dan vroeger bij mezelf: ach, waar maak je je druk om. Vergeleken bij het verlies van Nova valt alles immers in het niet. Maar tegelijkertijd probeer ik te voorkomen dat ik datzelfde doe bij anderen. Wat voor mij futiel lijkt, kan voor een ander een groot probleem zijn. En het is niet aan mij om daar een bepaald waardeoordeel op te plakken. Neemt niet weg dat het soms lastig is, maar tegelijkertijd wil ik dat de mensen om me heen nog steeds hun verhaal bij me kwijt kunnen. Net als vroeger. Ook omdat, wat ik in één van mijn dagboeken ook zei, het best prettig is wanneer een deel van je leven gewoon gelijk kan blijven, als er iets is gebeurd dat alles overhoop gooide.

Ik ben benieuwd hoe jullie hier tegenaan kijken. Vind of vond jij het lastig om iemand in je omgeving aan te spreken over het overlijden van hun kindje? Welke vraag heb jij gesteld? En voor wie dit van de andere kant meemaakte: wat vind jij een prettige vraag om te krijgen? Praat erover mee in de reacties.

Schrijf je in voor onze wekelijkse update en mis nooit meer een artikel! Je vindt het formulier rechts (desktop) of onderaan deze pagina (mobiel). En volg je Merel of De Mamagids al op Instagram?

Reageer je onder dit artikel? Weet dan dat we je mailadres nooit zullen gebruiken, ook niet om ongevraagde nieuwsbrieven of andersoortige mails te versturen. Dat doen we alleen als je je aanmeldt voor de wekelijkse update – met jouw toestemming dus.

Afbeelding, Adam Gregor – Shutterstock