Na Nova’s overlijden kregen we uiteenlopende opmerkingen en vragen. De meest voorkomende waren “Hier zijn geen woorden voor” en “Hoe gaat het?” Omdat zeker dat laatste voor de vragensteller vaak ongepast en ongemakkelijk voelt, kreeg ik weleens de vraag of ik een artikel wilde schrijven met opmerkingen die je kunt maken als iemands baby is overleden tijdens de zwangerschap. Daarom dit artikel. Ik vertel vanuit mijn eigen ervaring waar ik behoefte aan heb (en had), in de hoop buitenstaanders een handvat te geven. Alleen samen kunnen we het taboe doorbreken.
Wat zeg je na een stilgeboorte?
Ongemak en stilte
Ongepaste opmerkingen kregen we eigenlijk nauwelijks. Alleen toen ik opnieuw zwanger raakte en mijn gesprekspartner iets zuchtte in de trant van: “Gelukkig! Dan kan je weer door.” Alsof ‘dat probleem’ ook weer opgelost was. Daarnaast vond ik stilte soms verschrikkelijk. Dat het onderwerp gewoon wordt genegeerd. Ik begrijp het overigens wel, maar dat creëert een gevoel alsof het er niet meer is wanneer je maar lang genoeg zwijgt.
Durf te praten over het overleden kindje
Los van onderstaande tips, wil ik nog maar benadrukken dat het helpt om te praten over het overleden kindje. Misschien geldt dat niet voor alle ouders die een stilgeboorte meemaakten, maar de meesten vinden het juist fijn als er aandacht is voor de stilgeboorte. Zeker na een paar jaar, als de grootste aandacht is weggeëbd.
In het verleden deed ik dit soms verkeerd. Dan informeerde ik niet, uit angst dat ik iemand op zijn goede dag nét die ene vraag stelde en hem of haar daarmee weer herinnerde aan dat verschrikkelijke verlies. Inmiddels weet ik dat er geen dag voorbij gaat dat je niet stilstaat bij je overleden kindje. Ik sta ermee op en ga ermee naar bed. Probeer dit daarom nooit in te vullen voor een ander. Vindt iemand het niet prettig of niet het juiste moment, dan hoor je het vanzelf.
Je hoeft niks op te lossen
Het zit in de menselijke aard dat anderen graag dit soort situaties voor je zouden oplossen. Het verlies van Nova veranderde echter ons leven, was in zekere zin een les en tekende ons gezin voorgoed. Er is niets wat je kunt doen of zeggen waardoor dat probleem verdwijnt en dat is oké. Door over Nova te mogen praten en haar verlies te leren verweven met ons leven, geef je ons al iets groots. Daarmee kunnen we de kinderen laten zien dat liefdevolle acceptatie ook een optie is.
Wat zeg je als iemands baby is overleden tijdens de zwangerschap?
Hoe gaat het?
Na de stilgeboorte las ik dit boek van Manu Keirse, waarin hij afraadt deze vraag te stellen. Zelf vind ik daar eigenlijk helemaal niets mis mee. Uiteindelijk wil je toch ook weten hoe het met de ander gaat? En het biedt meer antwoordmogelijkheden dan het algemene ‘alles goed?’. Vind je het echt moeilijk om de vraag te stellen, dan kan je dat erbij zeggen: “Ik wil graag weten hoe het met je gaat, maar vind het onder deze omstandigheden best een lastige vraag om te stellen.”
Heb je een goede of een slechte dag?
Na een stilgeboorte lijkt de maatschappij te verwachten dat je 24/7 in zak en as zit en pas na maanden weer eens een eerste glimlach op je gezicht kunt toveren. Wellicht is dat bij sommige ouders inderdaad het geval, maar bij mij niet. Het kost wat schuldgevoel, maar het voelt ook heel bevrijdend dat je nog steeds kan en mag genieten. Dat dit losstaat van je verdriet. Wanneer de buitenwereld blijft benadrukken dat je tranen er mogen zijn, kan je het gevoel bekruipen dat een goede dag je een slechte moeder maakt. Deze vraag toont begrip voor het feit dat goede dagen ook oké zijn.
Houd hierbij wel in je achterhoofd dat niet iedereen ontvankelijk zal zijn voor deze vraag. Soms kan je misschien beter algemeen informeren naar iemands dag. Maar voor mij was dit bovenste eigenlijk wel prettig.
Wil je praten over wat er gebeurd is?
Soms is het goed om direct te zijn. Door te informeren of iemand het fijn vindt erover te kletsen, weet je meteen waar je aan toe bent. Misschien is het even de dag of plek niet, dan vertelt iemand je dat wel. En zo wel, dan ben je wellicht juist een luisterend oor geweest op een moeilijk moment.
Wat moet je absoluut niet doen als iemands baby is overleden?
Eigenlijk is er maar één ding dat echt heel vervelend is: invullen voor een ander. En dan met name doen alsof je helemaal snapt wat een ander doormaakt, want dat doe je niet (en, count your blessings, dat is maar goed ook). Vraag liever wat de situatie met de ander doet. Informeer uit oprechte interesse. Zo kom je meer te weten over het gevoel van de ander.
Klagen over de ‘kleine’ dingen van het leven
Soms kan het verkeerd overkomen als de ander klaagt over iets kleins (een postpakketje wat een dag later komt). Zeker in de eerste rouwfase dacht ik vaak: waar maak je je druk om? Vergeleken bij het verlies van je kindje valt bijna alles in het niet. Toch blijft dat natuurlijk oneerlijk. Uiteindelijk is verdriet of ergernis een gevoel dat je kan hebben – ikzelf inmiddels ook weer zoals voorheen.
Verdriet kun je uiteindelijk niet labelen als ‘goed’ en ‘onzin’. Dat is maar goed ook. Bespreek dit onderwerp daarom met de ander, zeker als het een goede vriend(in) betreft. Vraag hoe zij hierin staan en maak eventueel afspraken voor lastige momenten. Misschien vindt de ander het juist fijn als bepaalde zaken in je leven gelijk blijven, wanneer één gebeurtenis alles overhoop gooide. Daarbij is een vriendschap wederkerig: de ander vraagt aan jou hoe het gaat, en jij stelt (uiteindelijk) die vraag ook terug.
Het verkeerde moment
Eigenlijk is dit meer iets dat ik wil meegeven om je bewust van te zijn. Ik heb vaker op het ‘verkeerde’ moment een vraag gekregen over Nova of juist een compliment over de website, zoals wanneer je iets luchtigs gaat doen. Dat vind ik niet erg. Iemand toont interesse en de boodschap zelf is heel lief. Maar hoewel je altijd bewust bent dat je een kindje tekort komt na de stilgeboorte, is het niet altijd prettig om over zoiets pijnlijks te praten. Luchtige momenten of een avondje in de kroeg passen hier niet bij.
Ik ben benieuwd hoe jullie hier tegenaan kijken. Vind of vond jij het lastig om iemand in je omgeving aan te spreken over het overlijden van hun kindje? Welke vraag heb jij gesteld? En voor wie dit van de andere kant meemaakte: wat vind jij een prettige vraag om te krijgen? Praat erover mee in de reacties.
Volg je Oorverdovend Stil ook op Instagram? Hier vind je praktische tips, verhalen en nog veel meer.
Dit artikel bevat affiliate links. Als je hierop klikt en vervolgens een aankoop doet op Bol.com krijg ik een klein percentage van je aankoop. Jou kost dit natuurlijk niets extra’s, mij levert het een bedrag op dat ik gebruik om te investeren in de website. Verder gebruik ik dit geld ook om te bij te dragen aan goede doelen, zoals Stichting Alzheimer, het KWF, de Voedselbank in onze regio en nog veel meer.
Uitgelichte afbeelding ©fizkes – Shutterstock
