Spreken voor een groep: de een krijgt er buikpijn van, de ander staat te trappelen. Hoewel dat gedeeltelijk is aangeboren, is presenteren een vaardigheid die je kunt leren. Maar is dat nuttig? Waarom moeten introverte en verlegen kinderen ook spreekbeurten houden voor de klas? Ik duik dieper op dit onderwerp in en sprak hierover onder andere met Sophie.
Waarom moeten kinderen een spreekbeurt houden?
‘Ik mag binnenkort mijn spreekbeurt houden, als eerste van de klas!’ Met een grote grijns stormt Rose naar binnen en gooit haar tas in de gang, terwijl ze verder vertelt. ‘Mijn onderwerp is Vincent van Gogh.’ Dat heeft alles te maken met haar atlas waar ze nog regelmatig in leest. Inwendig moet ik lachen, het contrast met mij had niet groter kunnen zijn. Waar ik zelf wekenlang buikpijn kon hebben van mijn op handen zijnde spreekbeurt en nog steeds niet van presenteren houd, is zij razend enthousiast.
Onze derde dochter lijkt hierin, anders dan haar iets oudere zus, veel meer op mij. In groep 4 mogen kinderen bijvoorbeeld binnenkort een korte boekbespreking houden over hun favoriet, maar van haar hoeft het allemaal niet. Ik vroeg me ergens me ook af wat nu eigenlijk het nut is. Waarom dwingen we verlegen en/of introverte kinderen tot iets waar ze fysieke klachten van ondervinden? Of kan het ook gewoon anders? Vandaar dit artikel!
Spreekbeurten houden: het nut
Spreekbeurten zijn eigenlijk presentaties in de dop. Het is daarmee echt een oefening met het verzamelen van informatie, destilleren wat belangrijk is en dat in een paar minuten tijd aan een ander kunnen overbrengen. Ook leren kinderen praten voor een groep mensen. Dat zijn dus best veel lessen ineens voor je kind. Als hij of zij gevoelig is op het gebied van schaamte, onzekerheid en sociaal minder stevig in de schoenen staat, dan kan dit leiden tot die welbekende knoop in je buik en soms ergere klachten.
Toch is het houden van een spreekbeurt écht nuttig, zo ontdekte ik.
- Je leert spreken voor een groep mensen.
- Dat leidt ertoe dat je op andere momenten ook makkelijker hardop durft te zeggen wat je vindt, denkt en hebt geleerd.
- Als je de vaardigheid op jonge leeftijd leert, heb je daar de rest van je leven veel aan.
Met name de laatste twee punten zijn belangrijk. Iemand die introvert en/of verlegen is, zal namelijk ook op andere momenten makkelijker zijn mond houden. Zonde. Stel je voor dat je baas ooit een probleem heeft en jij een ingenieuze oplossing bedenkt, is het zo belangrijk dat je die hardop durft te vertellen. Ook als je collega’s eromheen staan. Want hoewel het eng kan zijn om daardoor in de kijker te staan en misschien zelfs promotie te krijgen, is het wel wat jou toekomt. Niet je collega aan wie je het tussen neus en lippen vertelt, die er vervolgens mee aan de haal gaat.
Kortom, hoewel het jou of je kind misschien enorm veel buikpijn oplevert, is het houden van een spreekbeurt nuttig voor de rest van je leven.
Hoe spreekbeurten nuttiger zouden kunnen zijn?
Hiervoor vroeg ik mijn zusje om raad. Als docente basisonderwijs in de middenbouw en heeft daarbij regelmatig te maken met kinderen die een presentatie houden. Vaker dan op scholen met een andere visie. Dat dit nuttig is, blijkt uit het gemak waarmee de meeste kinderen na acht jaar Jenaplan kunnen presenteren – iets dat ook op de middelbare school en in het hoger onderwijs weer van pas komt. Hieronder daarom verschillende tips die je als ouder en op school zou kunnen toepassen.
Laat kinderen regelmatig iets presenteren
Dat kan je op school natuurlijk iets gemakkelijker doen door jonge kinderen te laten voorlezen, maar ook door hen kleine presentaties te helpen maken. Thuis kun je vooral stimuleren om te praten binnen een groter gezelschap (bij een verjaardag bijvoorbeeld). Heeft je kind hier moeite mee? Bouw het dan op. Wat het nut is van deze manier van spreken?
Kinderen oefenen met de belangrijkste vaardigheid die nodig is voor de spreekbeurt: spreken in het ‘openbaar’. De opgedane kennis veranker je vooral als je hiermee voldoende oefent. In het huidige onderwijs zie je nog te vaak dat die ene spreekbeurt per jaar alle oefening is. Daarmee vergroot je de kans op zenuwen en weerzin, terwijl regelmatig herhalen wél nut heeft.
Zorg dat de spreekbeurt van je kind is
Ik ben de eerste die zegt dat ik hier de afslag heb gemist in het verleden. Ik maakte de spreekbeurten met en voor mijn kind, schreef een aantal keer de tekst uit en af allemaal tips. Heel nobel bedoeld, maar het slaat de plank compleet mis. Bij de andere kinderen blijf ik aan de zijlijn staan. Zij moeten de spreekbeurt zelf maken over een onderwerp dat zij uitkiezen. Ik hoef alleen maar te zitten als ze hem willen laten horen.
Binnen het Jenaplan onderwijs doen ze dit sowieso al vanuit de filosofie dat kinderen ook het maken van de presentatie of spreekbeurt nog moeten leren. De juf of meester helpt hen daarbij door leerlingen te begeleiden bij alle deelstappen: het bedenken van een onderwerp, verzamelen van informatie, in elkaar zetten van de spreekbeurt en eventueel het oefenen. Ook Rose krijgt begeleiding vanuit school en bovendien doet de meester een spreekbeurt voor. De kans op succes is groter als kinderen hun eigen tekst gebruiken en een onderwerp kiezen dat hun interesse heeft.
Projecteer je eigen ervaring niet op je kind
Het tonen van begrip is goed, maar blijven herhalen dat jij ook niet gemaakt bent voor spreekbeurten en er stikzenuwachtig van werd, helpt niet. Dat was jouw ervaring. Je kind heeft nu alle ruimte om zelf ervaring op te doen met presenteren en daar kleine en grote successen mee te behalen. Het is nuttiger om haar die ruimte te geven, omdat je daarvan het meest leert.
Conclusie: spreekbeurten zijn nuttig
Het mag duidelijk zijn, leren spreken voor een groep heeft absoluut nut. Dat doe je door regelmatig te oefenen, je kind hierin de regie te geven over de spreekbeurt (want: eigen tekst, dus grotere kans op succes) en jouw eigen ervaringen niet per se te delen. Hij of zij mag nu zelf gaan leren op diens eigen manier en in diens eigen tempo. Zo leren ze een vaardigheid aan die hen in de rest van het leven nog goed van pas kan komen, zowel in het groot, voor een groep, als in het klein, wanneer je een prachtig idee hebt dat de moeite waard is om te delen.
Vergeet bovendien niet dat we allemaal goede en minder goede eigenschappen meekrijgen bij onze geboorte. Nu hoeft niemand allround te zijn of perfect, maar iets ‘niet zo goed’ kunnen moet geen reden zijn om het dan maar helemaal nooit te leren. Door nu te leren om door te zetten, ontwikkelt je kind misschien juist een nieuw talent!
Wist jij dat speekbeurten zo belangrijk zijn? En hoe zijn jouw herinneringen aan vroeger?
Liefs, Merel
Schrijf je nu in voor de wekelijkse update en mis nooit meer een artikel! Je vindt het formulier rechts (desktop) of onderaan deze pagina (mobiel). En volg je me al op Instagram?
Reageer je onder dit artikel? Weet dan dat we je mailadres nooit zullen gebruiken, ook niet om ongevraagde nieuwsbrieven of andersoortige mails te versturen. Dat doen we alleen als je je aanmeldt voor de wekelijkse update – met jouw toestemming dus.
©Monkey Business Images – Shutterstock
