Waarom stellen kinderen eigenlijk zoveel vragen?

De meeste ouders herkennen het wel: je kind is lekker nieuwsgierig en wil overal het zijne van weten. Over elk denkbaar onderwerp kan wel een vraag komen. Jouw gevoel daarbij kan uiteenlopen van vertederd tot op een gegeven moment misschien licht geïrriteerd, omdat het maar niet ophoudt. Daarom vroeg ik me af: waarom stellen kinderen zoveel vragen?Wat is de reden achter deze extreme hang naar nieuwe kennis. Willen ze gewoon graag alles weten of is er meer aan de hand? 

Vragen om het vragen?

Een situatieschets: je zit ouderwets op zaterdagavond met het hele gezin op de bank naar een spelshow te kijken. Eindelijk even rust, denk je misschien nog, tot je kind begint met diens vragenvuur. Tot in detail willen ze het spektakel begrijpen en daarom vragen ze van alles – vaak dingen die je zelf ook niet weet.

• Wie wordt de winnaar vanavond?
• Welke kostuums gaat de volgende act dragen?
• Waarom heeft die meneer een paars montuur?
• Hoe zit het met de dansers, zijn dat vrienden van elkaar?

Net zolang tot je getergd uitroept: ‘Ik kijk het voor het eerst dus IK WEET HET NIET! Zullen we anders gewoon afwachten?!’ Op de korte termijn kan je voorstellen dat je kind alle belangrijke vragen opschrijft en tijdens de komende reclame mag stellen, maar eigenlijk is het ook handig om te weten wat er nu precies achter ligt. Want:

Waarom stellen kinderen eigenlijk zoveel vragen?

Hoewel hier geen eenduidig antwoord op blijkt, zijn er overkoepelend gezien twee belangrijke aspecten die een rol spelen: leeftijd en karakter. Hieronder eerst de manier van vragen per leeftijdsfase, daarna de overige redenen waarom kinderen zoveel vragen stellen.

Dreumes: wat is dat?

Jonge kinderen (onder de twee) die al wat meer onder woorden kunnen brengen, stellen voornamelijk de vraag wat iets is. Deze vragen zijn redelijk concreet en vaak makkelijk te beantwoorden. Iets is een bloem, een hond, een kerk of een meneer. Hiermee breiden ze vooral hun woordenschat uit en ontdekken na verloop van tijd dat ‘een hond’ zowel een teckel kan zijn als een Deense Dog – en alles daartussenin. Hoe ouder je kind wordt en hoe meer hij begrijpt, des te specifieker je hierin kunt worden.

Peuter: waarom?

De volgende fase is misschien wel de meest bekende: de waaromfase.

• Mama, welke kleur heeft de lucht?
• Blauw
• Waarom?
• Omdat je anders niet kan zien dat de wolken wit zijn
• Waarom?
• Omdat het dan een hele saaie lucht zou worden.
• Waarom?
• (In een poging het gesprek wat om te draaien) Ik vind één kleur soms een beetje saai. Jij niet?
• Nee, waarom?
• …

Het kan je soms wat wanhopig maken en misschien wil je af en toe ‘gewoon, daarom!’ roepen, maar zoveel waarom-vragen hebben wel degelijk nut. Het helpt hen iets meer houvast te krijgen in en op de wereld om hen heen, waarover zo meer.

Oudere kinderen: zoeken naar houvast

Als oudere kinderen (in de basisschoolleeftijd) veel vragen stellen, liggen daar vaak verschillende oorzaken aan ten grondslag:

• Soms kan het zijn dat ze, net als een peuter, houvast zoeken. Ook voor oudere kinderen kan de wereld nog steeds heel overweldigend zijn en willen ze hem beter doorgronden. Met behulp van vragen (en antwoorden) lukt hen dat beter.
• Andere kinderen zijn nieuwsgierig van aard en willen simpelweg alles weten.
• Het komt ook weleens voor dat kinderen in hun vragenstellerij blijven hangen en van geen ophouden weten. Ze luisteren dan niet altijd meer naar de antwoorden en blijven doorgaan. Echt vragen om het vragen dus.

Wat is het nut van al die vragen?

Spelenderwijs ontdekt je kindje dat de wereld groot is. Dat is niet alleen fascinerend, maar kan ook best intimiderend zijn en hen onzeker maken. Je dreumes, peuter of oudere kind wil de wereld graag leren bevatten. Dat doen ze met behulp van vragen. In eerste instantie om te weten wie dat wollige witte diertje in de wei precies is, maar daarna om te bevatten wat de achterliggende gedachte is.

Waaromvragen gaan veel dieper dan ‘wat is dat’ of ‘waar is oma’. Kinderen ontdekken het proces dat ergens achter zit. Want waarom is oma boos? Waarom staat de koe in zijn stal tijdens de winter? Waarom zwemmen vissen in het water en waarom verdwijnt een spijker in de muur als je erop slaat met een hamer?

Om dit te oefenen, stellen de meeste kinderen op een bepaald moment heel veel waaromvragen – vaak in de peuterleeftijd. In eerste instantie lukt dat niet bij allemaal. Soms hakkelen kinderen of zijn ze onduidelijk in hun precieze vraag, maar elke keer helpt hen om te leren hoe je iets vraagt. En met ieder antwoord krijgen ze weer een klein puzzelstukje dat bijdraagt aan hun besef van de wereld.

Hoe je ermee omgaat?

Hoewel het leren bevatten van de wereld om hen heen heel erg nuttig is, betekent dat niet dat je hier altijd energie voor hebt. Na een dag werken, huishouden, … heb je soms geen energie meer om elke vraag te beantwoorden. Hoe ga je er dan mee om?

• Neem de tijd Als je eigenlijk heel moe bent, adem dan even rustig in en uit voor je antwoord geeft. Eventueel ‘koop’ je wat extra tijd door te zeggen dat je erover nadenkt. Probeer je in te even in de belevingswereld van je kind en herinner weer even waarom hij dit vraagt. Misschien kan hij niet in één keer de juiste vraag stellen, maar door je kind uit te horen kom je er vanzelf.
• Geef je kind nooit het gevoel dat de vraag dom is Domme vragen bestaan immers niet. Ligt het antwoord voor de hand? Koppel de vraag dan terug. ‘Wat denk jij?’
• Geen pasklaar antwoord? Vertel het je kind gewoon eerlijk. Jij weet ook niet alles. Eventueel kunnen jullie het straks samen opzoeken.

Oplossing voor als je geen zin hebt in zoveel vragen

Uiteindelijk ben je ook maar een mens. Constant nieuwe vragen moeten beantwoorden, kan vermoeiend zijn. Bovendien moet je ook weleens andere dingen doen die je concentratie vereisen, zoals het bijhouden van je administratie, een technisch klusje of bedenken welke boodschappen je nog moet halen; het komt dus niet altijd even goed uit. Om te voorkomen dat het escaleert kan je een aantal dingen doen:

• Geen zin of tijd? Schrijf de vraag dan op en geef aan dat je even druk bezig bent of een vol hoofd hebt, maar dat je straks (na dit programma/tijdens de reclame/als je broertje wakker is) alles gaat vertelen over waarom sommige mevrouwen truien dragen met poezenpootjes.
• Hou je rustig De vragen worden vaak gesteld uit een bepaald gevoel van onmacht en niet om je expres dwars te zitten. Door rustig te reageren, krijgt je kind niks mee van jouw ergernis.
• Laf (maar doeltreffend😉) ‘Ik denk dat papa het antwoord hierop wel weet.’
• Maak afspraken Zo kan je vanaf een bepaalde leeftijd best afspreken dat er een maximum aantal vragen is per keer. Of laat weten dat vragen stellen niet kan tijdens het koken, maar wel tijdens het avondeten.
• Leer ze zelf zoeken Natuurlijk hoeft dat niet met alles, maar in bepaalde situaties kan het leuk en handig zijn als je kind zelf een informatieboek pakt om op te zoeken hoe iets werkt. Is het meteen een educatief moment.

Tip: voorkom een te uitgebreide uitleg

Als ouder denk je soms te moeilijk. Je kent veel details en wil ze misschien allemaal met je kind delen, terwijl de basisvraag eigenlijk heel simpel is. Luister dus goed en geef het eenvoudigste antwoord. Willen ze graag meer achtergrondinformatie dan hoor je het vanzelf wel. Daarbij kan ieder nieuw detail ook een nieuwe vraag oproepen.

We zaten in de auto toen mijn oudste dochter me vroeg: ‘Hoe worden kerken gebouwd?’ Daarop stak ik een uitgebreid verhaal af, verguld met zoveel interesse en blij dat mijn studie ook eens van pas kwam. We doken de Middeleeuwen in, ik vertelde over het metselproces, de menselijke arbeid en… Ze onderbrak me. ‘Mama, hoe worden kerken gebouwd?’ Verbouwereerd mompelde ik iets over stenen en cement. ‘Oké!’ Tevreden keek ze weer uit het raam. Meer wilde ze eigenlijk helemaal niet weten.

Waarom is vragen stellen positief?

Misschien komt het soms niet uit, het is wél hartstikke positief dat je kind vragen stelt. Waarom dat zo is?

1. Ze voelen zich veilig bij je.
2. Door ze serieus te nemen, geef je kinderen zelfvertrouwen. Dat geldt in het bijzonder voor de vragen die ze je stellen.
3. Kinderen die veel vragen, doorgronden de wereld om hen heen beter. Ze zien niet alleen wat er gebeurt, maar willen ook weten hoe het precies zit. Dat is hartstikke nuttig.
4. De hersenen van je kindje zijn volop in ontwikkeling, een heel mooi proces om van dichtbij te mogen meemaken.
5. Ze leren zichzelf steeds beter verwoorden en vergroten hun woordenschat.
6. Deze kinderen willen leren en jij mag hun leraar zijn.

Wil jouw kind ook altijd het naadje van de kous weten? Of heeft hij voldoende aan een kort antwoord? Ik ben benieuwd, praat je mee onder dit artikel?

Schrijf je in voor onze wekelijkse update en mis nooit meer een artikel! Je vindt het formulier rechts (desktop) of onderaan deze pagina (mobiel). En volg je Merel of De Mamagids al op Instagram?

Reageer je onder dit artikel? Weet dan dat we je mailadres nooit zullen gebruiken, ook niet om ongevraagde nieuwsbrieven of andersoortige mails te versturen. Dat doen we alleen als je je aanmeldt voor de wekelijkse update – met jouw toestemming dus.

©MillaF – Shutterstock