Kinderen kunnen je van intense liefde drijven richting complete wanhoop of razernij in een paar seconden. Het hoort erbij dat je soms enorm kwaad wordt op je kind en niet altijd even beheerst reageert als je ooit had voorgenomen. Maar waarom worden we nou zo ontzettend kwaad op onze kinderen en hoe kan je constructiever met je woede omgaan?
Waarom worden we zo boos op onze kinderen?
Ze lijken zoveel op jou/de ander/je broer of zus/je ouders
Was Sie liebt, das neckt sich. Dat geldt in je relatie (niemand kan immers irritanter zijn dan je man of vrouw, ondanks dat je onwijs veel van de ander houdt), maar zeker ook naar je kinderen toe. Juist omdat ze zo dichtbij staan. Bovendien bevatten ze een mix van karaktereigenschappen die je waarschijnlijk maar al te goed herkent van anderen en jezelf. Eigenschappen die je bij die anderen en jezelf ook al irritant vond. Bij je kind hoop je wellicht die bouwstenen nog een beetje te kunnen veranderen.
We bekijken zaken te vaak vanuit een volwassen perspectief
Dat het niet verstandig is om met een vol glas water de conga te dansen vanuit de keuken, keihard naar binnen te rennen en daarbij de drempel te missen, het onderste blikje knakworsten uit de stapel te pakken of heel primair te reageren om een verkeerd gesneden eierkoek, weet jij allang. Daardoor is het niet altijd makkelijk om voor ogen te houden dat je kind al die zaken nog moet leren. ‘Doe nou eens even normaal’ is dan ook een uitspraak die verder weinig houdt snijdt; je kind gedraagt zich op een manier die volgens hem normaal is, terwijl jij hogere verwachtingen hebt en vanuit jezelf redeneert.
Is boos worden op je kind eigenlijk erg?
Tot op zekere hoogte kan boosheid functioneel zijn. Denk aan een kind dat als een kip-zonder-kop richting een drukke weg of sloot rent; als je op dat moment heel zalvend vraagt of hij alsjeblieft bij je wil blijven, gaat het misschien mis. Boosheid kan bovendien laten zien waar de grens ligt. Zeker als je kind een grote mond opzet, mag hij weten dat het te ver gaat en kan je hem streng toespreken.
Het is echter belangrijk dat je daarbij je emoties onder controle kunt houden. Als je steeds begripvol blijft reageren, maar tegelijkertijd verbetener raakt, is het een kwestie van tijd voor je compleet ontploft. Je kinderen begrijpen het niet, de boosheid mist zijn doel en je zit zelf achteraf met een rotgevoel. Beter is om boos te worden ‘met een roze bril’, zoals opvoedcoach Annelies Bobeldijk het noemt: je grens aangeven op het moment dat je nog in staat bent om je emoties onder controle te houden. Maar hoe doe je dat eigenlijk?
Hoe ga je beter om met de boosheid richting je kind?
Onderstaande tips zullen lang niet altijd helpen. De ene keer loopt alles nu eenmaal beter dan de andere keer. Daarbij zijn er veel factoren die invloed hebben op hoe je reageert: je nachtrust, de hoeveelheid tijd die je voor jezelf hebt op een dag, of je stress ervaart op je werk of op een andere manier, files, een nare ervaring. Probeer daarom geen perfectie te eisen van jezelf, want dat bestaat niet in het ouderschap. Onthoud vooral dat je niet meer kunt doen dan je best!
Zoek uit wat je precies zo ergert en kijk wat je kan oplossen
Vaak is er een dieperliggende oorzaak aan te wijzen van je boosheid. Probeer hier eens op een rustig moment naar te kijken. Stel dat je dochter een puinhoop van haar kamer maakt en jullie regelmatig ruzie krijgen over wanneer en de manier waarop ze het moet schoonmaken. Wat vind je zo verschrikkelijk irritant aan de situatie? Doet het je denken aan je zus, die precies zo is? Vind je het vies? Stoort het je (aan jezelf) dat jij straks weer degene bent die moet opruimen?
Elke oorzaak vraagt om een eigen oplossing. Zo kan de vergelijking met je zus verhelderend zijn: misschien is het bij haar uiteindelijk goed gekomen; dan lukt het bij je kind ook wel. En zo niet, dan is het zaak om in elk geval los te laten. Je kind is je zus niet. Ook helpt het om te ontdekken welke handvatten je kind nodig heeft om wél te leren opruimen. Misschien helpt een schema, kan je samen minimaliseren of een beter systeem te bedenken waarbij opbergen een minder groot probleem wordt.
Hoe gingen jouw ouders om met boosheid en het aangeven van grenzen
Een ander punt dat heel verhelderend kan zijn, is in je verleden te duiken. Als je steeds ontzettend kwaad wordt en daar weinig controle over houdt, komt dat misschien voort uit de manier waarop je ouders vroeger op jou reageerden. Durf kritisch te kijken of je op hen lijkt. Ook al wilde je het misschien absoluut anders doen, lukt dat niet altijd. En dat is geen schande, maar het kan heel verhelderend zijn om dat eens te bekijken.
Lijk je op ze? Hoe vond je dat vroeger zelf en hoe zou je anders kunnen reageren? Zoals met alle verandering zal dit tijd kosten; ook een wereldstad is ooit begonnen met het leggen van de eerste steen. Verwacht van jezelf geen wonderen, maar inzet.
Lees je in
Zeker wanneer je in je jeugd geen goed voorbeeld kreeg, kan het helpen om opvoedboeken te lezen over het omgaan met kinderen. Vergeet niet dat alle opvoedboeken inspiratie bieden. De ene vorm van omgaan met je boosheid past beter bij je dan een andere, maar uit alle boeken kan je iets meenemen dat je een betere ouder maakt. Fijne boeken (die je hier en daar een verhelderende spiegel voorhouden) zijn:
- How2Talk2Kids (ook handig: de broertjes/zusjes editie) – niet alles is zomaar toepasbaar op jullie situatie, maar het biedt wel nieuw inzicht in hoe je zou kunnen omgaan met een situatie en waarom begrip tonen voor je kind een belangrijk aspect is binnen de opvoeding
- Supermama’s bestaan niet (Annelies Bobeldijk) – een heerlijk nuchter boek waardoor je leert kijken door de ogen van je kind en ontdekt waarom bepaalde aanpakken voor geen meter werken, en waarom grenzen en structuur zo belangrijk zijn
- Onvoorwaardelijk ouderschap (Alfie Kohn) – over het stoppen met straffen en belonen; je hoeft niet alles zomaar over te nemen, maar het laat je wel op een andere, liefdevollere manier nadenken over het ouderschap
- Lastige kinderen? Heb jij even geluk! (Berthold Gunster) – humoristisch, herkenbaar en duidelijk in zijn aanpak: omdenken kan soms een verfrissende blik op de situatie geven; zeker in de opvoeding
Neem voldoende rust
Vergis je niet: hoe beter je voor jezelf zorgt, des te beter je voor een ander kunt zorgen. Stel je een drukke werkdag voor waarbij je collega’s continu aan je bureau staan. Je komt niet aan je eigen werk toe, waar nota bene een belangrijke deadline voor staat, en hebt nauwelijks tijd om je eigen gedachten te horen. Vervolgens sta je een halfuur in de file, probeer je te koken met een jengelende peuter aan je been en doet je tiener verwoede pogingen om een nogal omslachtig verhaal te vertellen. Intussen kan jij alleen nog maar denken aan dat artikel dat vandaag echt af moet.
Hoe kan je, met een dreigende deadline, nauwelijks tijd voor jezelf en een stroomversnelling aan stress, nu nog van jezelf verwachten dat je in staat bent overal begripvol op te reageren? Is het niet ontzettend logisch dat er ergens iets knapt en dat je staat te krijsen tegen je gezin of in woede ontsteekt? Vergeef jezelf de keren dat het misgaat en zorg voor voldoende rustmomenten. In het voorbeeld van hierboven kan dat zijn:
- Stel een grens tegenover je collega’s: deze deadline geldt op je werk en moet nu gedaan worden. Vragen graag per mail, dan zal je ze beantwoorden wanneer je daaraan toe komt.
- Luister tijdens de file een inspirerende podcast of muziek waarvan je tot rust komt.
- Vraag je tiener vast iets voor te bereiden voor het avondeten of maak het jezelf makkelijker door bijvoorbeeld zakken voorgesneden groenten te halen.
- Zet je peuter op het aanrecht en laat hem helpen in de keuken, vraag je tiener of het mogelijk is dat verhaal straks te vertellen aan tafel, zodat je echt alle aandacht hebt.
Natuurlijk mag duidelijk zijn dat niet alles op te lossen is. Lig je in scheiding of is er een dierbare ernstig ziek/overleden, dan sta je in een overlevingsmodus en val je nu eenmaal vaker uit dan je hoopt. Toch kan het juist ook dan belangrijk zijn om genoeg rustmomenten in je leven te bouwen om te kunnen opladen.
Zorg ervoor dat je kind kan ontprikkelen waar nodig
Soms kan jij nog wel zo je best doen om alle rust te bewaren, maar vliegt je kind alle kanten op. Zeker als je geen idee hebt waar de driftbui vandaan komt, kan dat bij jou ook leiden tot woede. Maar misschien zijn het de zenuwen voor een kinderfeestje, is Sinterklaas in het land of is ze echt weer toe aan vakantie. Wat ook de oorzaak mag zijn, op bepaalde momenten hebben kinderen wat extra rust en structuur nodig. Aan jou de nobele taak om te zien hoe en wanneer.
Zo kan het een oplossing zijn om in drukkere tijden de speelafspraakjes te beperken. Daarnaast kan je bijvoorbeeld een kinderfeestje van A tot Z doorspreken, zodat hij weet wat hij kan verwachten. Of een duidelijke aftelkalender maken waardoor je visueel maakt hoeveel nachtjes het nog duurt. Kijk waar je kan bijspringen om meer rust te bouwen in de dagen van je kind, zodat bij hem of haar de scherpe randjes en woede-uitbarstingen ook minder worden.
Vind jij het lastig om op tijd je grens aan te geven en niet zo boos te worden op je kind? Of lukt het je goed hierin een balans te houden?
Schrijf je in voor onze wekelijkse update en mis nooit meer een artikel! Je vindt het formulier rechts (desktop) of onderaan deze pagina (mobiel). En volg je Merel of De Mamagids al op Instagram?
Reageer je onder dit artikel? Weet dan dat we je mailadres nooit zullen gebruiken, ook niet om ongevraagde nieuwsbrieven of andersoortige mails te versturen. Dat doen we alleen als je je aanmeldt voor de wekelijkse update – met jouw toestemming dus.
Dit artikel bevat een of meerdere affiliate links. Van elke aankoop die je doet via deze link(s) krijgen wij een klein percentage. Jij betaalt hiervoor uiteraard niets extra’s, maar je helpt ons een klein handje. Daarbij doen we regelmatig een donatie aan goede doelen als De Voedselbank, het Alzheimer Fonds of KWF. Mocht je dus een aankoop doen, dan willen we je hierbij heel graag bedanken!
