In februari 2023 reisde ik naar Kiruna, Lapland. Een onvergetelijke reis met prachtige hoogtepunten. Van het noorderlicht, een huskytocht onder de sterren, opwarmen bij een vuur in de tipi en het eten van rendiervlees tot aan een overwinning op mezelf, het kwam allemaal voorbij. Ga je voor de eerste keer naar Lapland en ben je benieuwd hoe je je het best kunt voorbereiden? Hieronder staan handige tips die mij enorm hielpen en waardoor ik op zo’n beetje alle omstandigheden voorbereid was. Veel plezier vast!
Waarom Lapland?
Voor mij persoonlijk stond Lapland al heel erg lang bovenaan mijn (reis)lijstje. Niet alleen ben ik dol op sneeuw en leek het me magisch om het noorderlicht te mogen zien, ook trok de stilte en (relatief) ongerepte natuur me enorm aan.
Toen ik net landde in Kiruna en het stadje zag, voelde dat zo anders dan wat ik eigenlijk vooraf had verwacht. Het is op sommige plekken een beetje morsig, er staan oude gebouwen en het oog minder ongerept dan ik verwachtte. Daarvoor zal je naar andere plekken moeten reizen, zoals Abisko en Björkliden. Toch kan ik het aanraden om hierheen te reizen. Zeker voor een eerste Laplandervaring.
Verder was het echt een reis om nooit meer te vergeten. Ik neem ervaringen mee naar huis die zo ongekend prachtig waren, die diepe indruk op me maakte. Het is een unieke reisbestemming en daardoor zo de moeite waard om eens naartoe te gaan – al dan niet in je eentje, zoals ik deed. Van de heldere sterrenhemel tot het noorderlicht en nog zoveel meer.
Wat moet je weten als je naar Kiruna gaat?
Kiruna ligt in noordelijk Zweden, boven de poolcirkel. De naam betekent in het Sami (de taal van de oorspronkelijke bewoners) Giron, of sneeuwhoen – een vogel die je regelmatig terugziet in logo’s. Wanneer je de stad verlaat, uiteraard onder begeleiding van een gids, zit je al snel in een prachtig wit niemandsland waar je echte stilte vindt en een prachtig uitzicht op de sterrenhemel tijdens een heldere nacht. De kans is relatief groot dat je het noorderlicht ziet.
De stad Kiruna is binnen de regio redelijk groot (ca. 20.000 inwoners) ligt op een kwartiertje rijden van het vliegveld en bestaat uit een oud en nieuw centrum. Dit heeft alles te maken met de intensieve (ijzererts) mijnbouw, waardoor een deel van de stad verzakt. Voor de veiligheid van de inwoners moet dus alles verplaatst worden naar 3-4 kilometer verderop, waaronder de kerk – die in zijn geheel zal worden vervoerd naar de nieuwe bestemming. Veel inwoners vinden hun werk in deze mijnen of het toerisme (maar sommigen, zoals de taxichauffeur die me naar het vliegveld bracht, zelfs in beide).
Door de verhuizing is het oudere gedeelte van Kiruna redelijk stil en heeft het enigszins weg van een spookstadje. Een echt aantrekkelijk winkelcentrum is er niet, daarvoor zal je toch naar het nieuwe centrum moeten rijden (met de taxi of bus). Tegelijkertijd vind je hier wel rust. Het is dus een perfecte bestemming om naartoe te gaan wanneer je voor het eerst Lapland bezoekt of om te combineren met het noordelijker gelegen Abisko.
In Kiruna betaal je met kronen (of pinpas) en er is geen tijdsverschil met Nederland.
Vliegen naar Kiruna (Lapland)
Als je vanuit Nederland naar Kiruna wil vliegen, moet je overstappen. Ik had bijvoorbeeld op heen- en terugvlucht een tussenstop in Stockholm. Op de heenweg moest ik zo’n vier uur wachten op de volgende vlucht, terug slechts een halfuurtje. Houd hier rekening mee en neem genoeg te lezen of kijken mee. Zelf had ik een KOBO reader bij me, maar ook meerdere films en series gedownload op mijn telefoon en een puzzelboekje in mijn tas gepropt. De afwisseling maakte dat ik de uurtjes wel doorkwam.
Wil je liever rechtstreeks? Dan vlieg je vanaf Düsseldorf in een paar uurtjes naar je bestemming.
Kiruna, Zweeds Lapland: trekpleisters
Kerk
In de negentiende eeuw ontwierp Gustav Wickmann de Kiruna Kyrka, een uniek gebouw dat echt de moeite waard is om te gaan bekijken. Ook de bijbehorende klokkentoren is prachtig. Je kunt bovendien overdag naar binnen en dat is zeker de moeite waard. Behalve het grote orgel is er nog een mooi altaarstuk te bekijken en ook het houtsnijwerk is echt bijzonder. Ik ben gaan zitten en heb echt alles even op me laten inwerken, dan zie je steeds meer details. Als je verder niet heel veel wil gaan doen in de omgeving, dan is dit een prima uitstapje. Bij de receptie haal je een kaart van Kiruna en dan wandel je er relatief makkelijk naartoe.
Ijshotel
Hoewel het ijshotel officieel niet in Kiruna ligt maar in het nabijgelegen plaatsje Jukkasjärvi wordt dit vaak in één naam genoemd. Het bijzondere aan dit duurzame hotel is dat ze het jaarlijks opnieuw bouwen met ijs uit de omgeving en dat hier prachtige ijssculpturen te bewonderen zijn. Wanneer het warmer wordt, in de lente, gaat het ijs grotendeels weer terug naar de natuur. Slechts een klein aantal kamers is het hele jaar te bezoeken. De prijs is vergelijkbaar met andere luxe hotels en betaalbaar(*). Wel moet je snel zijn met reserveren, omdat het hotel zo ontzettend populair is. Wil je niet overnachten? Ook dan is het de moeite waard om hier een kijkje te nemen: je kan er rondlopen en de ijskunst bekijken, zoals Marguerita deed.
(*) Een overnachting voor twee volwassenen in een warme kamer kost via Booking.com ca. € 160,00 in december (16-02-2023)
Piste en loipe
Ben je dol op skiën of langlaufen? Ook dat kan prima in Kiruna bij skipiste Luossavaarabacken. Met een stoeltjeslift ga je naar boven en vervolgens via de blauwe of rode piste naar beneden. Verder kan je hier slalommen en langlaufen. Verder is er nog de mogelijkheid om vanaf Camp Ripan een loipe te volgen. Voor de prijs (80 SEK, ongeveer € 7,20) hoef je het halen van een skipas voor een dag niet te laten. Bij Camp Ripan kan je langlaufski’s huren en bij de zaak Hödjmeter in Kiruna kan je ook eventueel terecht voor verhuur.
Tour door de mijnen
Naast het toerisme is het werk in de mijnen een belangrijke bron van inkomsten. Sterker, het is de reden dat de stad in zijn huidige vorm ontstond. De reden dat deze mijnen zo speciaal zijn, zo legde onze gids uit, is dat hier ijzererts met een unieke samenstelling wordt gedolven. Je kunt de LKAB ijzerertsmijn bezoeken. Behalve een interessant verhaal over de geschiedenis krijg je hier ook te zien hoe er in de mijn wordt gewerkt.
Activiteiten om te doen?
Onderstaande activiteiten zijn geregeld door Voigt Travel. Zij organiseren vakanties in Lapland en kunnen van alles bijboeken. Er zijn uiteraard nog meer activiteiten, alleen heb ik daar geen ervaring mee. Kijk vooral naar wat bij je past. Veel van dit soort zaken kun je natuurlijk ook prima op eigen houtje regelen, maar omdat ik nog nooit in Lapland was geweest vond ik het prettig dat e.e.a. uitbesteed werd. Mijn ervaring met Voigt is dus goed.
Een bergwandeling
Tijdens de wandeling ga je met een gids met een stoeltjeslift naar de top van de Luossavaara: een berg die je kunt zien vanaf Camp Ripan. Hier krijg je naast sneeuwschoenen en skistokken ook een prachtig uitzicht over de stad en start je met een wandeling van drieënhalve kilometer door de sneeuw. In eerste instantie volg je de route van het slalomparcours, maar al snel ga je off piste tussen de bomen door.
Dieren zie je niet (die vluchten ongetwijfeld door het lawaai dat je produceert met je sneeuwschoenen), maar je komt wel sporen tegen van een eland, sneeuwhaas en, zoals in ons geval, de vos. Vooral elandenporen zijn indrukwekkend groot. Verder vertelt de gids van alles en krijg je, met een beetje geluk, zicht op het noorderlicht. Maar niet alleen dat: we zagen Jupiter, Mars, meerdere sterrenbeelden en je ploegt je door de sneeuw een weg terug naar de bewoonde wereld. Een unieke ervaring die zeker de moeite waard is.
Met een gemiddelde conditie is de tocht goed te doen. Mijn conditie is sinds mijn Covid-besmetting van afgelopen jaar nog altijd niet op peil en ik vond het soms echt bikkelen, zeker tegen de berg op, maar mij lukte het ook. Het werd een overwinning op mezelf.
Tocht met sledehonden
Bij mijn boeking zat de tocht met sledehonden inbegrepen. We vertrokken om 18.00 uur vanaf Camp Ripan naar het startpunt, zo’n kwartier rijden verderop. Hier stonden sleeën klaar met honden ervoor. Je gaat met een groepje op de slee en vervolgens rij je weg terwijl de gids ondertussen uitleg geeft over de honden en omgeving.
Ik vond dit echt de meest indrukwekkende ervaring van mijn hele leven. We zagen geen noorderlicht, maar het gevoel dat je hebt wanneer de slee over de sneeuw zoeft, je, buiten het blaffen van de honden, in volledige stilte door een besneeuwde wereld trekt, er niets anders lijkt te zijn dan jij en de helderste sterrenhemel die je ooit in je leven zult zien… Onbeschrijfelijk. Ik genoot intens van elke seconde. De honden zijn verder zo ontzettend enthousiast en lief.
Misschien goed om te weten: de honden die de slee trokken zijn geen (volbloed) husky’s, maar sledehonden. Ze huilen als wolven, bezitten een enorme trekkracht en hebben een zachtaardig karakter. Na een tocht kan je ze aaien en knuffelen. Ze leven buiten, dag en nacht en onder alle temperaturen. Dat heeft er alles mee te maken dat ze geen echte huisdieren zijn. Tijdens de rit volgen ze hun eigen weg, ook in het donker: ze hebben daarbij weinig aansturing nodig van de gids.
Spa
Om helemaal te ontspannen, kan je bij Camp Ripan de spa bezoeken. Er zijn meerdere sauna’s, er is een hottub buiten en binnen een bescheiden infinity pool. Verder heeft de spa, bij de prijs inbegrepen, een gezichtsmasker, scrub en voetenbad die gemaakt zijn van natuurlijke ingrediënten, naar Sami recept. Het levert je een heerlijke zachte huid op en een leuke ervaring. De sauna’s waren heerlijk en na een uurtje binnen zat ik weer vol nieuwe energie.
Je kunt de spa bezoeken met badkleding. Een badjas, handdoek en slippers krijg je daar.
Noorderlicht: fotografietips
Ik ben geen fotograaf, dus heb zelf vooraf veel opgezocht en kreeg wat tips van bekenden die erg mooie foto’s maken. Inmiddels heb ik wel tachtigmiljoen foto’s gemaakt van het noorderlicht en een paar handige tips voor je.
- Zorg ervoor dat je de camera stilhoudt. Het liefst neem je een statief mee, maar dat is niet altijd praktisch of haalbaar tijdens een activiteit (zoals de sledetocht en bergwandeling). In dat geval kan het handiger zijn om te fotograferen met je telefoon. Tegenwoordig zijn de camera’s doorgaans zo goed dat je het noorderlicht er in elk geval op krijgt, soms zelfs bijna zo helder als met een systeemcamera.
- Kies voor een stabiele voorgrond (bomen, een berg of heuveltje met sneeuw, de rivier). Dit zorgt niet alleen voor een mooi contrast met het noorderlicht, ook is het daardoor helderder.
- Vergis je niet: door alle mooie foto’s met uitwaaierende groene lichten zou je denken dat je op zoek moet naar een helder groen licht dat door de lucht danst. Het schijnt te kunnen, maar zacht noorderlicht is eigenlijk heel subtiel – bijna zachtgrijs, als een wolk. Op de foto wordt het alsnog groen. Dus als je twijfelt, zet het gewoon op de foto en kijk wat eruit komt.
Verder zou ik willen adviseren: laat het noorderlicht geen doel op zich worden. De omgeving is echt zo prachtig, de sterrenhemel enorm indrukwekkend – laat ook dat goed op je inwerken. Dan wordt je reis naar Lapland sowieso een vakantie om nooit meer te vergeten.
Kledingtips voor Lapland
Wat trek je aan in de kou?
De temperatuur in Lapland kan enorm schommelen. De dagen dat ik er was lag hij rond het vriespunt (tussen -4 en 2 graden Celsius), een paar weken ervoor was het -35. Daarom is het handig je goed voor te bereiden op verschillende weersomstandigheden en in elk geval de volgende zaken mee te nemen:
- Thermokleding (broeken en shirts)
- Truien (zowel fleece als wol is erg geschikt voor de kou in Lapland)
- Broeken (liefst synthetisch materiaal, zoals yogabroeken of wandelbroeken – geen katoen of jeans)
- Wollen sokken
- Dunne handschoenen
- Skipak (bij voorkeur een jas die je kunt openmaken met een rits aan de voorkant, zodat je makkelijker je temperatuur kunt reguleren)
- Muts (verwacht je extreme kou dan kan een bivakmuts heel fijn zijn)
- Buff en/of warme sjaal
- Skibril
Vaak zijn een thermopak, sneeuwschoenen en wanten inbegrepen bij de prijs.
Omdat het in de periode dat ik in Kiruna zat relatief warm was, kon ik gemakkelijk over straat met alleen thermokleding, skibroek en trui. De warme sokken gebruikte ik alleen tijdens de georganiseerde activiteiten (behalve de sauna, uiteraard) en een jas deed ik ook niet altijd aan. Het is gewoon handig om vooral laagjes te dragen. Die kan je gemakkelijk aan- of uit doen.
De skibril heb ik uiteindelijk niet nodig gehad. Bij heftige kou of tijdens een sneeuwstorm is het echter wel heel fijn om die mee te hebben, zeker als je zo’n sledetocht doet.
Accessoires
Wat je naast bovenstaand lijstje echt nog nodig hebt, is een fijne waterafstotende rugzak. Kies er eentje die niet te zwaar is (ik gebruik de Thule Stir: een lichtgewicht rugtas, speciaal geschikt voor wandelen en weerbestendig). Deze heb je echt nodig voor het vervoer van belangrijke zaken als je camera, maar ook om waar nodig een trui of shirt in kwijt te kunnen tijdens je wandeling.
Verder vond ik het heel fijn om een thermosfles mee te nemen. Ik kreeg ooit een SIGG en dat is echt een fijn ding: je drinken blijft goed warm. En hoewel je van de gids ook halverwege je tour iets warms te drinken krijgt, is het fijn om zelf ook iets mee te nemen vond ik. Zeker voor momenten dat je het koud krijgt: een beetje thee is dan geen overbodige luxe. Let er wel op dat je geen kokend water in de fles giet, voor je bovenop de berg je mond verbrandt. Het blijft namelijk langdurig heet.
Eten in Kiruna
De authentieke keuken in Lapland bestaat uit ingrediënten die we hier minder goed kennen: rendier- en elandvlees, lingonberries (rode bosbes) en bijvoorbeeld verse vis. Kenmerkend voor Zweeds koken is dat ze veel gebruik maken van producten uit het seizoen, kiezen voor biologisch en ingrediënten uit de omgeving. Bij Camp Ripan is een à la carte menu en een wisselend dagmenu waarmee je echt gerechten eet die hier gebruikelijk zijn. Ook verschillende restaurants in de buurt serveren iets soortgelijks.
Heb je meer trek in een snelle hap? Dan kan ik je Emres Gatukök aanraden. Een kleine diner met weliswaar weinig ruimte, maar heerlijk eten voor een prima prijs. Ik haalde een maximenu met cheeseburger, Franse frietjes en blikje frisdrank voor nog geen € 8,00. Het bleek genoeg voor de rest van de dag. Ter vergelijking: bij Camp Ripan bestelde ik gesauteerd rendiervlees met lingonberries, ingelegde groenten en aardappelpuree, en een dessert met ijs. Dit kostte € 35,00.
Camp Ripan
Je kunt uiteraard overnachten in verschillende hotels in Kiruna. Zelf verbleef ik in Camp Ripan, in een tweepersoons cabin. Deze worden ook veel gebruikt door mensen die op doorreis zijn, merkte ik aan de wisselende auto’s voor de deur. Het zijn fijne, schone kamers, vergelijkbaar met een ruime hotelkamer, waar je van alle gemakken voorzien bent. Naast een koelkastje staat er een waterkoker, koffie en thee, je hebt mooi uitzicht op de sneeuw aan zowel de voor- als achterkant en de ruimte is goed verwarmd. In de badkamer heb je zelfs vloerverwarming.
Behalve de fijne slaapplek kan je bij de receptie terecht met al je vragen, er zijn wat souvenirs te koop (ook bij de receptie), je hebt een ontbijtbuffet in het restaurant en je kan een thermopak, sneeuwschoenen en wanten krijgen voor je dagen in Kiruna. Daarbij heb je meteen elke ochtend een kleine wandeling als je naar de receptie loopt en zijn de zonsopkomsten geweldig om te zien (en fotograferen).
Een aanrader dus!
Ben jij al weleens naar Lapland gegaan? Overweeg je Kiruna of heb je misschien nog wel vragen voor je gaat boeken? Laat het me zeker weten in de reacties!
Schrijf je in voor onze wekelijkse update en mis nooit meer een artikel! Je vindt het formulier rechts (desktop) of onderaan deze pagina (mobiel). En volg je Merel of De Mamagids al op Instagram?
Reageer je onder dit artikel? Weet dan dat we je mailadres nooit zullen gebruiken, ook niet om ongevraagde nieuwsbrieven of andersoortige mails te versturen. Dat doen we alleen als je je aanmeldt voor de wekelijkse update – met jouw toestemming dus.
©Tommy Alven – Shutterstock
