Tweetalig opvoeden: handige tips en ervaringsverhalen

Wil je je kindje misschien tweetalig gaan opvoeden, maar heb je nog geen idee hoe je dat aanpakt? In dit artikel vind je naast hele handige tips over hoe je dat aanpakt en meer informatie, ook de ervaring van vier moeders die hun kind meertalig opvoeden.

Tweetalig opvoeden: is dat nodig?

Waarom zou je kiezen voor een twee- of meertalige opvoeding?

In principe kan je stellen dat we in Nederland wonen en dat Nederlands de voertaal van je kind zou moeten zijn – ongeacht je culturele achtergrond. Toch kiezen mensen er regelmatig voor om wel tweetalig op te voeden. De redenen?

• Als de familie van je man of vrouw in een ander land woont en dus een andere taal spreekt, kan het makkelijk zijn in de communicatie. Zeker in het geval van talen die niet lijken op Nederlands.
• Het kan een toevoeging zijn voor later. Als je je kind van jongs af aan de Engelse taal meegeeft bijvoorbeeld, zal hij later makkelijker uit de voeten kunnen op internationaal gebied.
• Je hebt plannen om in de toekomst te emigreren.

Waarom zou je het niet doen?

Je culturele achtergrond bepaalt je identiteit niet. Het kan voor kinderen makkelijker zijn als ze één taal spreken, zonder accent. Zeker als je weinig tot geen contact hebt met familieleden die anderstalig zijn. In sommige gevallen kan het spreken van een andere taal bovendien een barrière vormen, zeker als je vriendjes mee naar huis neemt en die zich buitengesloten voelt. Je kan het je kind dan iets lastiger maken. Daarbij zullen ze in een land als Nederland andere talen (Duits, Frans, Engels en misschien Spaans of Chinees) toch wel leren op school.

Kortom, het is een persoonlijke afweging die je maakt – afhankelijk van de noodzaak en in hoeverre je het belangrijk vind om je kinderen een andere taal te leren met oog op de toekomst.

De cijfers: meertalig opvoeden in Nederland

Steeds vaker tweetalig opvoeden

Er lijkt een toenemende behoefte aan tweetaligheid. Je ziet dat bijvoorbeeld aan het feit dat het aantal gezinnen waarin twee talen wordt gesproken, stijgt. Behalve het leren van twee talen in de opvoeding, zie je op scholen ook steeds vaker tweetalig onderwijs. Daarmee spelen scholen in op een behoefte die vaker leeft dan vroeger.

Hoeveel kinderen worden tweetalig opgevoed in Nederland?

Uit onderzoek van NEMO (2011) bleek dat 16% van de 1000 ondervraagde mensen in Nederland, Vlaanderen en Suriname een tweede (of derde) taal spreekt – in Suriname zelfs 90%. Niet iedereen vindt die meertaligheid trouwens prettig. Voor mensen die er weinig mee te maken hebben (op het platteland/in dorpen) kan het soms bedreigend voelen, zo blijkt ook uit onderzoek. In steden zie je juist vaker een positieve reactie.

Tweetalig opvoeden: hoe pak je dat eigenlijk aan?

Aan dit artikel werkten vijf moeders mee:

• Melloney wiens man uit Turkije komt. Ze leren hun dochters de Turkse taal om hen te kunnen laten communiceren met familieleden die nog daar wonen. Ook is het voor haar man makkelijker om op te voeden in de moedertaal.
• Laura emigreerde naar Engeland. Ze voedt haar kinderen gedeeltelijk op met de Nederlandse taal, om hen te kunnen laten praten met haar eigen familieleden.
• Claudia is zelf gedeeltelijk van Italiaanse komaf en spreekt nog regelmatig met haar Italiaanse familieleden. Daarom voeden ze hun zoon tweetalig op.
• Jacqueline is getrouwd met een man die oorspronkelijk uit Hongarije komt. Ook voor haar geldt dat de communicatie met familie een belangrijke reden is om de kinderen Hongaars-Nederlands op te voeden.
• Cathelijne is docent Engels, net als haar man. Ze vinden het een verrijking om de kinderen tweetalig op te voeden.

Methode: one person, one language

Bij de methode one person, one language praten beide ouders in een taal tegen het kind. Bijvoorbeeld de vader Engels, de moeder Nederlands – of welke willekeurige tweede taal je ook wil meegeven aan het kind. Daardoor leren kinderen het snelst een tweede taal. Zeker op jonge leeftijd, wanneer hun hersenen nog ‘sponsjes’ zijn.

Claudia: ‘Omdat ik op mijn dertiende pas in Nederland kwam wonen, vond ik het in het begin best pittig om Nederlands te leren. Inmiddels beheers ik beide talen perfect en geef dat ook graag door aan onze driejarige zoon. Mijn ouders en ik spreken Italiaans tegen hem, mijn man, zijn familie en anderen Nederlands.’ Ook Jacqueline hanteert deze aanpak. Thuis begrijpt iedereen elkaar, omdat zij en haar man elkaars talen verstaan.

Je kunt daarbij wel de afspraak maken om in gezelschap van alleen Nederlandstaligen of buiten de deur te kiezen voor het Nederlands – zoals Cathelijne doet.

Wat doet een tweetalige opvoeding in de praktijk?

Wat doet tweetaligheid voor je taalontwikkeling?

Een interessant artikel staat op Nu.nl. Daarnaast is het volgende filmpje erg interessant, dat Cathelijne me stuurde als aanvulling.

Spreken de kinderen beide talen even goed?

Laura: ‘Mijn oudste begrijpt het meeste, zolang je geen moeilijke woorden gebruikt. De jongste twee heb ik door omstandigheden iets minder intensief Nederlandstalig kunnen opvoeden. Toch kennen ze eenvoudige liedjes, begrijpen korte zinnen en verhaaltjes. Maar hun voertaal blijft Engels.’ De actieve woordenschat van Jacquelines tweejarige dochter is voornamelijk Nederlands, maar begrijpt wel alles in het Hongaars. Ook Claudia’s zoon gebruikt voornamelijk de Nederlandse taal om zich uit te drukken, maar snapt zijn moeder en andere familieleden prima. Bovendien antwoordt hij steeds vaker in het Italiaans.

Cathelijne merkt juist het omgekeerde: haar oudste dochter is juist beter in Engels. ‘Ze is net met school begonnen en ik merk dat haar Nederlands met sprongen vooruit gaat. Ze schakelt inmiddels heel snel tussen beide talen.’

Wanneer heeft tweetalig opvoeden een meerwaarde?

Het is vooral belangrijk dat je de tweede en/of derde taal die je je kind wil bijbrengen, goed beheerst. Op die manier kan je hem goed begeleiden en weet je zeker dat je kind niet eindigt met een beroerde vorm van steenkolenengels.

We willen de dames die meewerkten aan dit artikel graag bedanken voor hun bijdrage.

Zou jij kunnen overwegen je kind tweetalig op te voeden? Of kies je toch liever voor één taal en eventueel een tweede zodra ze naar de middelbare school gaan? Discussieer mee in de reacties.

Schrijf je in voor onze wekelijkse update en mis nooit meer een artikel! Je vindt het formulier rechts (desktop) of onderaan deze pagina (mobiel). En volg je Merel of De Mamagids al op Instagram?

Reageer je onder dit artikel? Weet dan dat we je mailadres nooit zullen gebruiken, ook niet om ongevraagde nieuwsbrieven of andersoortige mails te versturen. Dat doen we alleen als je je aanmeldt voor de wekelijkse update – met jouw toestemming dus.

Afbeelding, Phase4studios – Shutterstock