Een aantal jaar geleden verscheen een interview met Gitty Feddema die, kort samengevat, kritiek had op werkende moeders. Haar uitspraken deden veel stof opwaaien, omdat het tegen het zere been was van veel moeders. Hoewel ik persoonlijk grotendeels achter haar uitspraken sta, leek het me ook goed de andere kant eens te bekijken. Voor deze blog vroeg ik daarom werkende moeders om tips over hoe ze hun leven inrichten, de balans proberen te vinden tussen werk en gezin en welke vorm van kinderopvang ze hebben geregeld voor hun kinderen.
Dit artikel verscheen in 2017 en is gedeeltelijk herschreven (2024).
Feddema: lastige kinderen door afwezigheid ouders
Waar gingen die uitspraken eigenlijk over?
Mocht je niets hebben meegekregen van het inmiddels bijna beruchte interview met sociaal pedagoge Gitty Feddema, klik dan even hier. Wie doorleest, ziet de nuance en hoe zij het belang van kinderen voorop stelt. Dat het niet de moeders zijn die per se terug naar de jaren 1950 moeten, maar dat ouders in zijn algemeenheid meer aandacht en liefde aan hun eigen kinderen mogen besteden. Samen dus.
Dat moeders zich aangevallen voelen, snap ik ook. Het is als vrouw en zeker als moeder vaak bijna onmogelijk om het goed te doen: iedereen heeft een mening over je. Als je borstvoeding geeft en als je kiest voor de fles. Draag je wel goed genoeg? Geef je biologische groenten? En hoe zit het met de schermtijd?
Over het al dan niet werken bestaat sinds de jaren ’60 al veel discussie en het laatste decennium, door de opkomst van social media, soms behoorlijk ongenuanceerd. Dat moeders meteen steigeren, is dus niet zo gek. Dat was waarschijnlijk ook de bedoeling van het AD: reacties uitlokken, ongeacht of je er mensen mee kwetst.
Mijn mening?
Ik begrijp wel waar Gitty Feddema vandaan komt. Ook ik zie om me heen regelmatig kinderen die fulltime op de BSO zitten, je hoort verhalen over nanny’s die een betere band hebben met het kind dan de biologische moeder, ouders die geen idee hebben wat hun kind online doet. Dat lijkt me geen goede zet voor hun ontwikkeling, daar ben ik heel eerlijk in.
Tegelijkertijd sta ik ergens in het midden waar het doorwerken na de bevalling betreft. Volgens mij zijn kinderen er in de kern bij gebaat als ze in een warme, liefdevolle omgeving opgroeien. Als ouders maar betrokken zijn. Of je dan als vrouw óf man werkt of niet, is in mijn ogen bijzaak. Daarnaast geloof ik ook dat het belangrijk is dat je als ouders, man en vrouw, na de geboorte van je kind tijd besteed aan zelfontwikkeling. Werken kan daar naar mijn mening zeker bij horen.
Tips voor werkende moeders door werkende moeders
Wie kan immers beter tips geven dan een groep ervaringsdeskundigen? Hoe houden jullie werk en gezin in evenwicht met elkaar, hoe zorg je ervoor dat alle ballen in de lucht blijven en welke handige adviezen hebben deze dames voor anderen?
Ons onderzoekje
Aan onderstaand artikel werkten tien vrouwen mee uit verschillende branches:
- Linda, planner bij een zorgorganisatie en zes uur per week actief voor de OR
- Sandra, zelfstandig ondernemer en eigenaresse van een kleinschalige kinderopvang
- Britt, assistent-HR manager bij een rederij
- Joyce, fulltime blogger op Mamsatwork
- Gerdi, röntgenlaborant in het ziekenhuis
- Nicole, VA en manager van een webshop die gespecialiseerd is in notitieboekjes
- Judith, medewerker bij een groot concert- en congresgebouw
- Casandra, juridisch medewerker bij de afdeling ZSM van het parket CVOM
- Sophie, lerares basisonderwijs bij een Jenaplan school
- Ikzelf, tekstschrijver en content creator
Hoeveel uur per week werk je?
Bijna de helft van deze moeders heeft een fulltime baan. Sommigen, zoals Joyce, op een hele handige manier: zij werkt wel volledige weken, maar is dankzij haar blog ook elke dag thuis voor de kinderen.
Wat vind je prettig aan je werk?
De meest genoemde antwoorden op deze vraag is het hebben van afwisselende werkzaamheden en contact met anderen. Zoals Judith, die heel gelukkig wordt van de gedreven mensen waarmee ze samenwerkt. Nicole vindt het op haar beurt heel fijn dat ze divers werk heeft én kan doen waar ze van houdt. En ook voor Gerdi is geen dag hetzelfde door de diversiteit aan werkzaamheden, patiënten en collega’s.
Sandra vindt het ideaal dat ze haar werk kan combineren met de zorg voor haar kinderen: ‘Een in mijn nek hijgende baas mis ik absoluut niet. Er voor mijn kinderen zijn, terwijl ik mijn zelfstandigheid behoud en mijn steentje bijdraag vind ik erg fijn.’ Ze geniet daarnaast erg van haar vrijheid, net als Linda en Joyce. Die laatste vertelt daarover: ‘Het zelfstandig ondernemen vind ik fantastisch. Het houdt me alert en ik ben voor mijn gevoel creatiever dan ooit.’ Dat laatste herken ik, bovendien vind ik het een voordeel dat je als zzp’er veel vrijheid hebt.
Iets voor anderen kunnen betekenen vinden vooral Sophie en Britt heel fijn. Casandra voegt toe: ‘Ik vind mijn werktijden prettig. Ik heb vaak late dienst waardoor ik ‘s ochtends thuis bij mijn kinderen kan zijn.’
Hoe heb je de opvang voor je kinderen geregeld?
Ook deze antwoorden heb ik in een grafiek gezet, voor de duidelijkheid. Gemiddeld brengen de kinderen 2,25 per week door bij een bepaalde vorm van opvang of bij hun vaders.
Van de 18 dagen dat de kinderen van deze acht werkende mama’s elders worden ondergebracht dan bij hun moeder gaan ze 11 dagen naar opa en/of oma. Verder kiezen Nicole, Linda en Gerdi voor betaalde opvang, waar hun kinderen in totaal zes dagen doorbrengen. Opvallend is dat in deze gevallen de vader bij minder dan de helft van de vrouwen bijspringt.
Geen opvang nodig?
Twee fulltime banen zonder dat je betaalde opvang nodig hebt? Toen de vader van de kinderen en ik nog samen waren, bleef ik volledig thuis met en voor de kinderen. Dat voelde juist als geëmancipeerd: ik maakte een keus waar ík gelukkig van werd. Bovendien bleek opvang daardoor onnodig. Buiten de peuterspeelzaal om waren de meiden altijd bij mij of opa en oma. Inmiddels geldt datzelfde voor de jongste. Mijn zoontje gaat naar de opvang en een dag naar opa en oma. ’s Weekends is hij bij zijn vader. Mijn werkdagen plan ik daaromheen.
Voor Joyce geldt hetzelfde. Zij vertelt hieronder haar verhaal. Ze werkt fulltime, leeft haar droom en heeft eigenlijk geen tot nauwelijks opvang nodig.
Joyce: ‘Mijn beide kinderen zitten op school. De oudste zit nu in de brugklas en de jongste van 7 zit in groep 4. Zij gaat inmiddels ook al zelf naar school en haalt onderweg dan een vriendinnetje op. Dat scheelt uiteraard veel tijd. Verder werk ik van huis uit en dat betekent dat ik veel thuis ben waardoor opvang niet echt nodig is. Mijn man is op vrijdagmiddag thuis en regelt dan alles met de kinderen en als ik afspraken heb buiten de deur dan kan ik ook nog bij mijn schoonouders terecht als dat nodig is.’
Een andere bijzondere situatie is die van Gerdi, die onregelmatige werktijden heeft. Toch heeft ze eigenlijk geen betaalde opvang nodig. Wanneer ze onverwachts aan de slag moet, zijn opa en oma er gelukkig altijd.
Ging het naar de opvang brengen van je kind meteen soepel?
Bij Britt wel: ‘Ik werk al fulltime sinds de babytijd. Ze is ermee ‘opgegroeid’ dat ze wordt opgehaald door anderen.’ Ook bij Joyce en Linda ging het soepel. Sophie had het geluk dat ze pas na 4,5 maand aan de slag ging. Zij en haar man hadden toen net de slag te pakken met hun pasgeboren zoon. Hierdoor was het ritme makkelijk om door te geven aan oma, die twee keer per week oppast. ‘Een betere oppas zou ik niet kunnen vinden!’
Bij Gerdi was het even wennen, maar al snel verliep het een stuk soepeler. ‘Ik vond het vooral na mijn zwangerschapsverlof van Youri erg lastig om weer aan het werk te gaan. Benthe ging toen net naar school en dus was het een hele race tegen de klok ‘s morgensvroeg. Gelukkig was iedereen snel gewend en hebben we een lieve gastouder waar de kids met plezier naar toe gaan!’
Bij Nicole ging het niet echt soepel, maar kwam het gelukkig allemaal op zijn pootjes terecht: ‘Het was een hoop geregel qua opvang en wie haalt haar op, etc. Ook gooide de baas van mijn man wel eens roet in het eten door hem plots andere diensten te geven enzovoorts. Gelukkig heb ik een fijne achterban die altijd wel een oplossing heeft.’ En ook Judith liep tegen een klein probleempje aan: haar zoon moest elke week opnieuw wennen aan de crèche. Het was moeilijk haar huilende kind achter te laten. Wat hielp was dat hij bij het ophalen wel vrolijk was.
Heb je soms moeite met het weggaan van huis?
De meningen zijn verdeeld: vijf moeders wel(eens), anderen niet echt. Casandra: ‘Ik heb niet echt moeite met van huis weg gaan, omdat ik weet dat ik toch naar m’n werk moet. Maar op sommige momenten blijf ik toch liever gezellig thuis!’ Waar moeders vooral moeite mee hebben, is zien dat hun kind verdrietig is bij het vertrek of weten dat het lang duurt voor ze elkaar weer zien. Joyce weegt voor zichzelf af of ze de tijd buitenshuis kan missen, maar beaamt dat persreizen alsnog best weleens lastig kunnen zijn.
En de kinderen, vinden die het soms moe3ilijk?
Soms zie je dat kinderen een hekel aan de opvang hebben, maar eigenlijk geldt voor vrijwel alle ondervraagden dat dit niet het geval was. Bij mij wel; gelukkig mocht mijn dochter op een gegeven moment naar oma en ging ik uiteindelijk vanuit huis werken.
Van de negen moeders zeggen slechts twee weleens te merken dat hun kind moeite heeft met de situatie. Dit zijn Judith, wiens zoon de crèche tijdelijk niks vond en ook even niet meer naar opa en oma wilde, maar gelukkig loste dit verdriet vanzelf op zodra ze de hoek om waren. Dat herkent Nicole trouwens ook, wiens dochter vooraf weleens roept graag bij mama te willen blijven, maar dat eenmaal op de opvang zo weer vergeten is.
En ook Britt merkt op dat het soms lastig is wanneer haar dochter eens een nachtje uit logeren is gegaan: ‘Wanneer ze dan thuiskomt, wil ze niet meer weg. Ook niet naar vriendinnetjes.’ Sandra lost eventuele problemen op met duidelijkheid: ‘Ik vertel altijd ruim van te voren in welke volgorde we wat gaan doen. Het kind kan zich er dan fysiek en mentaal erop voorbereiden. Meestal gaat dat vrij soepel.’
Balans tussen werk en privé: heb je die gevonden?
Linda zegt volmondig ja: ‘Zeker! Hoewel ik momenteel nog een opleiding volg naast mijn werk en dat zorgt voor drukte, lukt het me goed om alles te combineren. Al kijk ik ook uit naar de rust straks, wanneer die opleiding is afgerond.’ En ook Casandra, Gerdi, Judith en Nicole hebben inmiddels hun balans gevonden. Vooral nu Nicole iets minder uren maakt, voelt ze meer rust. Inmiddels kan ze daardoor doordeweeks weer iets met haar dochter doen en niet alleen meer in de weekenden.
Britt gaat het doorgaans goed af, al blijft het weleens lastig om haar aandacht te verdelen. Dat laatste gevoel herkennen Sandra, Joyce en ik als geen ander. Werk en privé loopt bij ons behoorlijk door elkaar en tijd voor onszelf? Nee, dat is er soms nauwelijks. Sophie was in het begin zoekend. Net begonnen, vond ze het best weleens lastig haar werk los te laten op de dagen dat ze thuis is. Nu gaat dat veel beter; haar zoons zitten allebei op de school waar zij werkt.
Tips voor andere werkende moeders
Doe wat goed voelt
Britt: ‘Je moet werk vinden waar je je goed bij voelt en wat je echt leuk vind anders kan je nooit de balans vinden. En geef als je thuis bent echt de tijd en aandacht aan je kind. Moet je thuiswerken, doe dit dan als je kind slaapt.’
Linda: ‘Regel de opvang op zo’n manier dat het goed voelt voor jou. Dan ga jij ook op een fijnere manier naar je werk en kun je relaxter werken.’
Joyce: ‘Ik denk dat je goed moet voelen wat voor jou goed werkt. En laat je vooral niet teveel beïnvloeden door wat anderen denken en zeggen. Jullie als gezin weten immers wat het beste bij je past, of je gaat het nog ondervinden. Maar dan nog is het jullie keuze, en niet die van een ander! Zoals het bij ons gaat, zou voor veel moeders niet de manier zijn denk ik, maar voor ons werkt het goed.’
Besteed volle aandacht aan je kinderen
Mijn tip: ‘Doe werk waar je hart sneller van gaat kloppen, waar je met plezier naartoe gaat. Natuurlijk is niet elke dag een feestje, maar voorkom dat je je diep ongelukkig voelt. Voel je ook niet schuldig om het feit dat je geld verdient: je kiest er bewust voor om jezelf te blijven ontwikkelen, om tijd te besteden aan iets waar je energie van krijgt. Daar is niets mis mee. Gebruik die energie vervolgens als je thuiskomt om de kinderen écht te zien en horen. Praat met hen, speel een spelletje en zoek de verbinding op. En laat je werk los, ook als je vanuit huis werkt: thuis is thuis.’
Loslaten
Nicole: ‘Laat bepaalde dingen los. Ik heb het huishouden bijvoorbeeld best wel een tijdje losgelaten. Als in, dingen bleven zich opstapelen. Dat was ook niet prettig, maar ik vond aandacht voor mijn kind op de momenten dat ik wél thuis was toch echt belangrijker. Ook hulp vragen is een tip. Al vind ik dat zelf nog steeds moeilijk, er is altijd wel iemand die even in wil springen.’
Voorkom stress
Gerdi: ‘Leg de avond van te voren alvast een setje kleding klaar, pak de tassen alvast in en zet de ontbijttafel klaar! Dat scheelt ‘s morgens zoveel stress en tijd.’
Maak een keus die bij jou/jullie past
Sophie: ‘De belangrijkste tip voor werkende moeders is: doe waar je jezelf goed bij voelt! Ik vind het belangrijk om veel thuis te zijn, omdat ik de ontwikkeling zoveel mogelijk mee wil maken van dichtbij. Daarnaast is Lionel een dag thuis en mijn moeder, waardoor het voor mij heel vertrouwd en goed voelt. Een opvang zou voor mij zwaar zijn, daar zou ik mij persoonlijk niet goed bij voelen. Ik vond het wel belangrijk dat de jongens vanaf hun 2e jaar naar de peuterspeelzaal gingen. Ze hebben dan tijd genoeg om te leren samenspelen, zodat ze met een goede basis naar de basisschool gaan.’
Het thuiskomen is extra leuk
Casandra: ‘Wellicht zien nieuwe moeders een beetje op tegen het weggaan, maar het thuiskomen is wel heel erg leuk!’
Je carrière kan ook even wachten
Judith: ‘Ik was zelf ERG blij weer aan de slag te kunnen. Dat ritme met een baby vond ik doodsaai en jemig, wat duurden die dagen lang. Achteraf denk ik dat de borstvoeding en het kolven een enorm aandeel hebben gehad in mijn gevoel. Na vier maanden voelde ik me bevrijd, alsof ik mijn eigen leven weer terug had. Ik zou iedereen aanraden direct na het officiële verlof weer te starten met werken en dan rustig opbouwen (1-2 dagen per week tot je uiteindelijke werkweek). Veel mama’s verlengen hun verlof, maar moeten dan wel direct vol aan de bak. Ik zou dat anders doen. Daarnaast ervoer ik zelf dat het willen hebben van groei in mijn loopbaan me te veel kopzorgen gaf. Ik stopte ermee, de drie dagen per week bevallen me heel goed.
Werk jij? En heb jij nog aanvullende tips voor andere werkende moeders?
Liefs, Merel
Schrijf je nu in voor de wekelijkse update en mis nooit meer een artikel! Je vindt het formulier rechts (desktop) of onderaan deze pagina (mobiel). En volg je me al op Instagram?
Reageer je onder dit artikel? Weet dan dat we je mailadres nooit zullen gebruiken, ook niet om ongevraagde nieuwsbrieven of andersoortige mails te versturen. Dat doen we alleen als je je aanmeldt voor de wekelijkse update – met jouw toestemming dus.
Uitgelichte afbeelding ©Jacob Lund – Shutterstock
