Alle soorten kinderopvang, incl. tips en toeslagen

Als je weer aan het werk gaat, heb je overdag opvang nodig voor je kindje. Maar welke soorten kinderopvang zijn er in Nederland? Hoe weet je of een bepaalde vorm bij jullie kindje past en hoe zit het eigenlijk met vergoedingen? Om je vast goed voor te bereiden tijdens de zoektocht naar kinderopvang vind je in dit artikel alle informatie die je nodig hebt: van alternatieven voor de crèche tot toeslagen.

Verschillende soorten kinderopvang

Onder kinderopvang worden alle vormen verstaan waarbij kinderen worden opgevangen door anderen dan hun ouders/verzorgers. Doorgaans is dat betaalde dagopvang, zoals een crèche, gastouder, nanny aan huis of BSO (als je alleen opvang zoekt buiten schooltijden om), maar het kan ook onbetaald zijn. In het onderstaande overzicht lees je er meer over en leggen we uit wat je per vorm van opvang kunt verwachten.

Kinderdagverblijf/crèche

Kinderopvang op kinderdagverblijf/crèche

De eerste vorm van kinderopvang is doorgaans het kinderdagverblijf of de crèche. Zodra je weer aan de slag gaat, breng je je kindje naar een vaste locatie. Hier zitten ook andere kindjes in dezelfde leeftijdsgroep of verschillende leeftijden, waarover zo meer. Samen met deze kinderen kunnen ze spelen en volgen ze doorgaans een educatief programma dat ze voorbereid op de basisschool (vergelijkbaar met de peuterspeelzaal).

De crèche moet voldoen aan wettelijke eisen op het gebied van veiligheid, hygiëne en pedagogiek. Deze zaken worden gecontroleerd door de GGD. Wil je weten hoe het met de kinderopvang van jouw keus gesteld staat? Kijk dan even op Landelijkregisterkinderopvang.nl – een website van de Rijksoverheid.

Verschillende soorten groepen

Op het kinderdagverblijf delen ze kinderen in op basis van hun leeftijd. Dat kan op twee manieren: In een horizontale groep of een verticale. In een horizontale leeftijdsgroep zijn de kinderen allemaal ongeveer even oud, de verticale groepen zijn gemixt (0-4 jaar oud). Beide hebben hun eigen voordelen. Kies je voor een crèche met horizontale groepen, dan kunnen de medewerkers specifiek ingaan op de fase waarin je kindje op dat moment zit. Bij verticale groepen leren ze echter omgaan met kinderen in diverse leeftijden. Aan jullie de keus wat jullie fijner vinden.

Vanaf welke leeftijd kunnen kinderen naar het kinderdagverblijf?

Dat verschilt per opvang. Gebruikelijk is met drie maanden, wanneer je zwangerschapsverlof afloopt, maar sommige crèches bieden al kinderopvang aan vanaf zes weken. Informeer bij het kennismakingsgesprek wat de mogelijkheden zijn. Kinderen stoppen wanneer ze vier worden en naar de basisschool gaan. Heb je daarna nog steeds opvang nodig? Dan wordt dat BSO.

De voordelen van het kinderdagverblijf

  • Je zoon of dochter is in handen van professionals. Als er iets gebeurt, is je kindje in veilige handen.
  • Op het kinderdagverblijf krijgen ze intellectuele uitdaging.
  • Ze leren vanaf jonge leeftijd omgaan met andere kinderen. Dat kan op latere leeftijd schelen: ze delen vaak makkelijker en kunnen hun grenzen duidelijk aangeven.
  • Is de vaste medewerker op de groep ziek? Dan is er doorgaans altijd iemand die de taken kan overnemen.
  • Sommige kinderdagverblijven bieden een warme maaltijd aan. Ben je op bepaalde dagen laat thuis? Dan kan dit een uitkomst zijn.

Nadelen van de crèche

  • Het kinderdagverblijf is een gewilde vorm van opvang. Schrijf je kind dus op tijd in (zie hieronder) om te voorkomen dat je voor teleurstellingen komt te staan. Datzelfde geldt voor de populariteit van bepaalde dagdelen.
  • Je kunt te maken krijgen met een polonaise aan virussen. Hierdoor kan je kind de eerste paar jaar van zijn leven flink grieperig zijn. Let op: dit kan, maar hoeft niet.
  • Doordat groepen doorgaans iets groter is, krijgt je kindje minder individuele aandacht.
  • Niet altijd vaste leiding: een voordeel en een nadeel tegelijkertijd, zeker wanneer je kleintje meer behoefte heeft aan vastigheid en regelmaat. In dat laatste geval kan je overwegen een andere vorm van inderopvang te kiezen.
  • Minder flexibel door een vaste openings- en sluitingstijd.

Tip! Schrijf je kindje op tijd in.

Soms worden weleens grapjes gemaakt dat je direct na de conceptie contact moet opnemen met de crèche. Dat is natuurlijk overdreven, maar dat je snel moet zijn, is wel waar. Zeker als je na je verlof weer gaat werken, is het handig om je baby al tijdens je zwangerschap in te schrijven. Ook moet je tijdig de kinderopvangtoeslag aanvragen.

Gastouderopvang

Gastouder als kinderopvang

Vind je een kinderdagverblijf wat massaal en onpersoonlijk? Dan kan je ook kiezen voor een gastouder. Dit is iemand die dezelfde papieren heeft als een medewerker van de crèche, maar hij of zij vangt minder kinderen op aan huis: gemiddeld vier tot zes.

Voordelen van kiezen voor gastouderopvang

  • Deze vorm van opvang is persoonlijker, ook voor ouders. Je bespreekt makkelijker nog even iets bij halen of brengen. Ook kan je hier gebruik van blijven maken als je kind naar de basisschool gaat.
  • De gastouderopvang biedt vaak een warm, huiselijk gevoel doordat het bij iemand thuis plaatsvindt.
  • Flexibel: soms kan je ook gebruik maken van opvanguren buiten de reguliere tijden – afhankelijk van de gastouder.
  • Vindt je kleintje verandering van verzorgers lastig? Dan is dit mogelijk een fijne oplossing. Je kind krijgt te maken met een vast persoon.
  • Kleinschaligheid van de groep kan fijn zijn voor kinderen die baat hebben bij rust en minder prikkels, maar wel graag met andere kindjes spelen.
  • Gastouderopvang is goedkoper dan het kinderdagverblijf.

Nadelen van de gastouderopvang?

  • Slechts één verzorger kan ook een nadeel zijn. Is hij of zij ziek, dan is vervanging niet altijd mogelijk en zal je zelf een oplossing moeten bedenken voor je werk of een alternatieve oppas zoeken.
  • De gastouder wil zelf ook weleens op vakantie of vrije dagen nemen; anders dan bij het kinderdagverblijf is er ook hier geen automatische vervanging.
  • Er is geen sociale controle, omdat iemand alleen op de groep staat. Het vereist dus een grotere mate van vertrouwen.
  • Doordat de groepjes kinderen kleiner zijn, kan het dat hij minder makkelijk klikt met de rest.

Controleer of je gastouder staat ingeschreven in het Landelijk Register Kinderopvang (LRK).

Kinderopvang aan huis: nanny

Wat doet een nanny aan huis?

Misschien vind je het zelf een prettiger idee wanneer je kinderen thuis worden opgevangen. Ze kunnen in hun eigen, veilige omgeving opgroeien en daarbij krijgen ze alle onverdeelde aandacht. Dan is er de nanny aan huis. En als je dacht dat het alleen is weggelegd voor de rich and famous? Dat valt wel mee. De kosten voor een nanny aan huis liggen niet veel hoger dan in de reguliere opvang (mits je meerdere kinderen hebt).

Voordelen van een nanny

  • Opvang in jullie eigen vertrouwde omgeving. Dit kan heel fijn zijn voor kinderen die moeite hebben met veranderingen, maar ook als je onregelmatige werktijden hebt en soms laat thuis bent. De nanny kan je kinderen vast op bed leggen.
  • Kinderen krijgen van een nanny de onverdeelde aandacht.
  • Er is meer rust dan bij een gastouder/kinderdagverblijf. Je kind kan zijn eigen ritme volgen en hoeft dus niet halverwege zijn dutje wakker worden om naar de opvang te gaan, bijvoorbeeld.
  • Flexibel(er) vorm van kinderopvang.
  • Soms neemt een nanny ook kleine huishoudelijke taken op zich of zorgt voor een warme maaltijd als je thuiskomt.
  • Is je kind ziek? Dan regelt de nanny de opvang; jij of je man hoeft hiervoor geen vrij te nemen.

Nadelen van een nanny aan huis

  • Is iets duurder, al hangt dat wel af van een aantal variabelen zoals je hier kunt lezen.
  • Als de nanny ermee wil stoppen, moet je vervanging zoeken waarmee het klikt. Bij ziekte of vakantie speelt dit ook, al is dit makkelijker dan gastouders dankzij het bemiddelingsbureau.
  • Minder sociaal, omdat de nanny echt alleen je eigen kind(eren) opvangt. De ballenbak en speeltuin kunnen dit wel enigszins opvangen, maar dit is wel beperkt.
  • Geen sociale controle door andere medewerkers.
  • Een nanny aan huis mag maximaal drie dagen per week komen werken.

Controleer of je nanny staat ingeschreven bij het Landelijk Register Kinderopvang en Peuterspeelzaal en regel alleen een nanny via een bemiddelingsbureau.

Kinderopvang aan huis: (on)betaalde oppas

Alternatief voor de nanny aan huis is de oppas. Er zijn hierin twee vormen:

  • Betaalde oppas (via een bureau of je buurmeisje van zestien)
  • Onbetaalde oppas (je ouders of schoonouders)

Als je (schoon)ouders komen oppassen wanneer je aan het werk gaat, dan gaat het doorgaans om een hele werkdag. Betaalde oppas regel je meestal voor een paar uurtjes. Bijvoorbeeld als je samen uit eten wil of naar een verjaardag gaat zonder de kinderen.

Voordelen van (on)betaalde oppas

  • Oppas is vaak flexibel, zeker wanneer het je eigen (schoon)ouders betreft.
  • Als opa en oma komen oppassen, levert dat een hele persoonlijke en speciale band op.
  • Het oppassen gebeurt in een vertrouwde omgeving, of dat nu bij jullie thuis is of bij hen.
  • Biedt, bij een betaalde oppas in de avonduren, iets meer vrijheid voor je sociale leven.

Nadelen van (on)betaalde oppas

  • In het geval van je (schoon)ouders geldt ook hier dat als zij ziek zijn of op vakantie willen, jij vervanging zal moeten vinden. Dat is vaak iets lastiger.
  • Met familie maak je minder makkelijk duidelijke, ‘harde’ afspraken over de opvoeding. Als opa en oma wil je soms ook kunnen verwennen, maar als vaste oppas kan dat natuurlijk niet elke keer.
  • Kies je voor je buurmeisje van zestien dan speelt vertrouwen een grote rol. Kan je haar al de verantwoording geven over jullie kinderen?

Wil je je (schoon)ouders iets extra’s geven, omdat ze op regelmatige basis oppassen? Kijk dan of ze recht hebben op een vergoeding. Hiervoor hebben ze wel een aantal erkende diploma’s nodig en je huis zal aan bepaalde veiligheidsvoorschriften moeten voldoen. Op de website van Gastouderbureau ViaViela vind je meer informatie.

Peuterspeelzaal

Kinderen die niet naar het kinderdagverblijf gingen, kunnen in Nederland vanaf hun tweede jaar naar de peuterspeelzaal.

Voordelen van de peuterspeelzaal

  • Na een paar jaar opgroeien in de eigen vertrouwde omgeving, kunnen kinderen vanaf de peuterleeftijd gaan spelen met andere kindjes.
  • Het geeft je als ouder de vrijheid om ’s ochtends ook af en toe iets voor jezelf te doen.
  • De overgang naar de basisschool is na een paar jaar peuterspeelzaal minder groot (zeker als de opvang in het schoolgebouw huist waar ze vanaf hun vierde heen zullen gaan).
  • Bij griep of vakantie zijn er andere leidsters mogelijk, maar vaak dezelfde op één groep. Prettig voor de continuïteit.

Lees hier uitgebreider welke voordelen de peuterspeelzaal heeft

Nadelen van de peuterspeelzaal als kinderopvang

  • Kosten: een peuterspeelzaal kan vrij duur zijn, zeker wanneer je zelf de kosten moet voorschieten en pas later gecompenseerd krijgt via de kinderopvangtoeslag.
  • Kinderen kunnen ook hier te maken krijgen met meer virussen dan wanneer ze thuis waren gebleven.
  • Het zijn maar twee ochtenden in de week, dus de tijd voor jezelf is relatief. Ook is dit geen kinderopvang om te kiezen als je gaat werken.

Ook voor deze bijzondere vorm van peuteropvang kan je toeslag krijgen.

kinderdagverblijf gastouder creche peuterspeelzaal opvang
Afbeelding, Weedezign – Shutterstock

BSO: buitenschoolse opvang

Je kiest voor de BSO als je wacht met werken tot je kind naar de basisschool gaat of wanneer ze klaar is op de crèche. Binnen de buitenschoolse opvang heb je drie verschillende soorten:

  • Voorschoolse opvang (VSO)
  • Tussenschoolse opvang (TSO of overblijf)
  • Naschoolse opvang (NSO)

Je kan kiezen voor één vorm of alle drie, afhankelijk van jullie situatie. Bij VSO en/of NSO krijg je ook de mogelijkheid om opvang af te nemen tijdens vakanties. De BSO gaat dan vaak met de kinderen op pad en leuke dingen ondernemen (sportmiddagen, excursies etc.) zodat ze alsnog een geslaagde vakantie hebben en hun ouders minder missen.

Ook hier is er soms de optie op een warme maaltijd, maar in elk geval krijgen kinderen na schooltijd de ruimte om even hun verhaal te doen, te spelen met andere kinderen (zowel buiten als binnen) en krijgen ze iets lekkers te eten en drinken, zoals fruit met limonade of water.

Voordelen van de BSO

  • Het is er gezellig, zeker wanneer andere klasgenoten hier ook blijven na schooltijd. Ook krijgen ze hier soms meer ruimte om lekker te knutselen of buiten te spelen, omdat de leidsters alle tijd hebben voor hen.
  • Pedagogische medewerkers op de groep: dat geeft een veilig gevoel.
  • Kinderen krijgen hier een gevarieerd aanbod in wat ze doen. Die afwisseling vinden ze vaak erg leuk en is thuis, als ouder, iets lastiger voor elkaar te krijgen.

Nadelen van de BSO

  • Kinderen missen het soms om ‘gewoon’ thuis te komen na school en hun verhaal te doen bij een vertrouwde persoon (ouders of opa en oma).
  • Het kan best druk zijn, zeker voor kinderen die eigenlijk meer behoefte hebben aan rust na een hele dag school.
  • Na schooltijd kunnen ze niet spontaan met vriendjes spelen, tenzij die ook naar de opvang gaan of je het vooraf bespreekt.

Overblijf

Tot slot is de overblijf ook een vorm van opvang. Behalve de TSO (verzorgd door een kinderopvangorganisatie) kunnen scholen ook nog kiezen om overblijf aan te bieden met behulp van vrijwillige ouders. Hiervoor betaal je een paar euro per dag. Kinderen krijgen dan de ruimte om te lunchen op school. Een alternatief is het continurooster, waarbij alle kinderen op school eten.

Voordelen van overblijven op school

  • Het kan net voldoende lucht geven om overdag te werken en na schooltijd weer gewoon voor je kinderen klaar te staan.
  • Geen gehaast en gesleep: ze blijven op één locatie, waardoor dit vaak als rustiger ervaren wordt (zowel door ouders als kinderen zelf)
  • Na het eten is er ruimte om te spelen met klasgenoten, wat de meeste kinderen gezellig vinden.

Nadelen van de overblijf

Welke vorm van kinderopvang past bij jullie?

Bij de keuze van een kinderopvang die past bij jullie situatie zijn er een aantal zaken waarop je kunt letten:

  • Het karakter van je kind: zie je hem sneller spelen in een groep of denk je dat hij daarin een beetje ‘wegvalt’ of overprikkeld raakt?
  • Hoe belangrijk vind je het dat je kind met andere kindjes leert omgaan en spelen?
  • Wil je flexibele opvang (gastouder, nanny, vaste oppas aan huis) of zijn vaste openings- en sluitingstijden geen probleem?
  • Vind je het vervelend om voor vervanging te moeten zorgen bij griep, vakantie of stoppen?
  • Hecht je veel waarde aan hoe huiselijk de opvang is?
  • De kosten: zo kan een nanny aan huis relatief duur zijn, tenzij je meerdere kinderen hebt die moeten worden opgevangen. Ook ligt het eraan hoeveel geld je krijgt via kinderopvangtoeslag.

Aan de hand van bovenstaande vragen en informatie kan je hopelijk voor jezelf een beter beeld krijgen van jullie behoeften en welke vorm van kinderopvang daar het best bij past.

Kosten van kinderopvang

Hoe duur is kinderopvang?

De kosten variëren en zijn afhankelijk van waar en welke soort opvang je kiest. Zo kost een nanny tussen de 12 en 15 euro per uur (exclusief kosten voor het bemiddelingsbureau), alleen betaal je dat tarief ongeacht het aantal kinderen dat ze moet verzorgen. Reguliere kinderopvang is doorgaans goedkoper, maar betaal je wel per kind. Kijk dus goed naar jullie situatie.

De maximale uurprijzen voor de kinderopvang

Voor de berekening van de tegemoetkoming gaat de Belastingdienst uit van een maximaal uurtarief. Betaal je in de praktijk meer? Dan telt dat voor hun berekening van totale opvangkosten niet mee.

In 2022 is de maximale uurprijs € 8,50 voor dagopvang bij een kindercentrum, € 7,31 voor BSO bij een kindercentrum en € 6,52 voor gastouderopvang.

Meer informatie vind je op Belastingdienst.nl

Kinderopvangtoeslag

Je kunt voor kinderopvangtoeslag een tegemoetkoming van de overheid krijgen. De voorwaarde is dat je werkt of een traject volgt richting betaald werk, een opleiding of inburgeringscursus volgt. Daarnaast moet de opvang geregistreerd staan via het Landelijke Register en is het de bedoeling dat je zelf ook een deel van de kosten bijdraagt. Voor zzp’ers en flexwerkers (als je een nul-urencontract hebt of flexibel wordt ingeroosterd) gelden aparte voorwaarden, maar ook dan kan je kinderopvangtoeslag krijgen.

Welke vergoeding je exact krijgt voor de kinderopvang hangt af van je inkomsten. Op de website van de Belastingdienst vind je hiervoor alle informatie die je nodig hebt. Je kan bijvoorbeeld een proefberekening maken, maar ook uitzoeken hoe het zit bij co-ouderschap of uitzoeken wat je moet doen bij belangrijke verandering in jullie leven (nieuwe baan, verhuizing, scheiding, je kind gaat naar de basisschool) of wat je kunt doen als de opvang ermee stopt.

Let goed op dat je dit soort zaken goed op orde hebt en houdt. Als je een te laag inkomen doorgeeft of tussentijds niet aanpast als je ineens een stuk meer gaat verdienen, kan het zijn dat je na een jaar het te veel aan ontvangen toeslagen moet terugbetalen.

Welke vorm(en) van kinderopvang hebben jullie gekozen? Wil je graag jouw verhaal of ervaring kwijt, laat het ons weten in de reacties onder dit artikel. We zijn benieuwd wat voor jou de doorslag gaf. Heb je nog aanvullende tips? Deel die dan zeker ook!

Schrijf je in voor onze wekelijkse update en mis nooit meer een artikel! Je vindt het formulier rechts (desktop) of onderaan deze pagina (mobiel). En volg je Merel of De Mamagids al op Instagram?

Reageer je onder dit artikel? Weet dan dat we je mailadres nooit zullen gebruiken, ook niet om ongevraagde nieuwsbrieven of andersoortige mails te versturen. Dat doen we alleen als je je aanmeldt voor de wekelijkse update – met jouw toestemming dus.

Redactie

De Mamagids is hét online handboek voor moeders die fouten durven maken. Vol handige tips voor als je het even niet weet, herkenbare verhalen en ervaringen van lezeressen. Omdat je nooit de enige bent!

Een gedachte over “Alle soorten kinderopvang, incl. tips en toeslagen”"

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Terug naar boven