kind bewust niet in sinterklaas laten geloven hoe pak je dat aan

Sinterklaas vieren: wel feest, maar zonder liegen

Sinds een paar jaar knelt de viering van het Sinterklaasfeest een beetje, zoals we dat nu vieren. De focus op cadeaus, die oeverloze Pietendiscussie waar ik helemaal klaar mee ben, het hysterische Sinterklaasjournaal… Van mij mag het wel weer terug naar de basis. Daarom willen we het met onze jongste helemaal anders gaan aanpakken. In plaats van liegen of smoesjes bedenken, mag hij vanaf het begin weten hoe het zit. Toch zitten daar wel wat uitdagingen aan. Hoe voorkom je dat hij het geheim verklapt aan andere kinderen? Starten we meteen met de waarheid of vertellen we dit pas wanneer hij vragen stelt? Voor dit artikel zocht ik naar manieren om het Sinterklaasfeest te vieren zonder te liegen én heb ik een hele leuke (luister)boekentip voor je.

Wel Sinterklaas vieren, maar niet geloven – waarom?

Sinterklaas in mijn eigen jeugd

Als kind groeiden we op met het rotsvaste geloof dat Sinterklaas bestaat. Dat hij uiteindelijk een verzinsel bleek, leverde me geen jeugdtrauma op. Ik haalde mijn schouders op, vond het stiekem ook wel leuk dat ik het wel wist en mijn zusje nog niet. Daarnaast maakte het me niet uit voor de beleving van het feest. Het bleef mijn favoriet, met stip. Ver boven kerst zelfs. Ik was dol op de pieten, die met hun kunstjes en grappen het feest nog leuker maakten. En op een gegeven moment schepte ik veel plezier in het schrijven van (veel te lange) Sinterklaasgedichten, met hier en daar wat subtiele sneren of rotgeintjes.

Waarom vind ik het feest minder leuk?

Eigenlijk begon mijn weerzin tegen Sinterklaas een jaar of zes geleden. De kinderen keken het Sinterklaasjournaal en bleken nogal last te hebben van Sinterklaasstress. Die stuiterden het huis door wanneer de beste man weer in het land was, waren continu zenuwachtig of de pakjes wel zouden aankomen en of er geen pieten door het huis liepen als zij slapen. Ze maakten meer ruzie, ironisch genoeg in een periode waarin Sint ‘alles’ zou zien.

Daarnaast ben ik de discussie helemaal beu. Zogenaamd volwassen mensen die als kleuters tegenover elkaar staan te schreeuwen, die het hele feest verzieken voor de kinderen – waar ze het zogenaamd voor zouden opnemen. Belachelijk. Ik heb er geen ander woord voor, zowel voor de voor- als tegenstanders. Ieder jaar opnieuw laait het weer op met de meest idiote en ongenuanceerde uitspraken en vergelijkingen over en weer. Dat wil ik mijn kinderen helemaal niet mee geven: het beeld van hoe je een discussie vooral níet moet voeren.

Focus op cadeaus

Dit is mijn laatste ergernis. Begrijp me niet verkeerd, bij ons thuis waren er ook altijd veel cadeaus met Sinterklaas, maar (we spreken over de jaren ’80 en ’90) die waren vooral nuttig. Boeken, (fimo)klei, knutselspulletjes en een nieuwe pyjama. Tegenwoordig krijgen kinderen complete spelcomputers, een nieuwe telefoon of AirPods. Met alle respect, maar de verhouding is totaal weg. Hoe kan je een kind, wiens ouders minder bedeeld zijn, uitleggen dat hij heus even lief is als dat klasgenootje met de PlayStation als hij een prentenboek kreeg en wat pepernoten? Ik wil mijn zoon niet laten opgroeien met het idee dat je minder lief bent als je bescheiden cadeaus krijgt.

Ieder moet verder doen wat hij normaal of goed acht hoor, in die zin interesseert het me niet zo of je je kind een fiets geeft of een zakje knikkers. Maar ik wil alleen niet dat mijn kind daar een onterechte conclusie uit trekt. Bovendien wil ik ook eigenlijk niet dat hij Sinterklaas gaat associëren met exorbitante cadeaus; dit herfstige jaarfeest draait van oorsprong juist om warmte, geven aan anderen en zelfinzicht. Dat vind ik een veel mooiere insteek, als ik eerlijk ben.

Voorliegen?

Of het voorliegen is wanneer je je kind vertelt dat Sinterklaas bestaat? Hierover bestaan ook veel discussies. Zelf ben ik er niet helemaal over uit. Sec gezien valt het inderdaad onder de noemer liegen als je kind vraagt of Sint echt op het dak loopt en je vervolgens iets verzint. Maar over het algemeen doen ouders dit uit liefde, omdat ze graag willen dat hun kind de magie van Sinterklaas ervaart zoals zij dat ooit deden. Heel slecht is het dus niet, volgens mij. Ik heb er immers ook niets aan over gehouden.

Toch voelde ik me er zelf niet altijd senang bij. Ik weet nog goed dat mijn oudste dochter me een genadeloze spiegel voorhield toen ik haar probeerde te vertellen dat Sint niet bestaat.

“Dus jij wil zeggen dat het hele land dus eigenlijk meedoet aan iets wat niet waar is? En dat er op televisie acteurs zijn die piet spelen, terwijl daar dus niks van klopt?”

Ik stond met mijn mond vol tanden. Als je het zo stelt, klinkt het inderdaad belachelijk, besefte ik. Hoewel we het feest bleven vieren, bleven die woorden me altijd bij. Nu, jaren later, is het ook tijd daar wat mee te doen. We gaan bij onze jongste gewoon de waarheid vertellen.

Redenen om eerlijk te zijn over Sinterklaas

Er zijn verschillende redenen om eerlijk te zijn over Sint. Zoals de volgende.

  • Je kind vindt het idee eng dat onbekenden (pieten) zomaar je huis in kunnen komen. Waarom zouden inbrekers dat dan niet kunnen?
  • Kinderen raken van de leg door het Sinterklaasjournaal: alles dreigt in de soep te lopen, de boot vertrekt misschien weer naar Spanje of Sint wil er zelf tussenuit knijpen – het kan dan schelen als je vertelt dat het acteurs zijn.
  • Ze sowieso raken van streek in deze periode en zijn daardoor veel drukker, huileriger of gedragen zich dwars. Of misschien zelfs bang dat Sint ze meeneemt naar Spanje, omdat iemand ze dat heeft verteld.
  • Je bent eerlijk over de tandenfee, paashaas en de kerstman, maar het geloof over Sinterklaas houd je wel in stand. Soms rijmt dat niet meer voor je gevoel.
  • Het kan voor je kind een naar gevoel zijn dat alles dat hij doet en zegt wordt gezien door de pieten. Doordat ze het gevoel hebben geen fouten meer te mogen maken en lopen ze op hun tandvlees. Die spanning moet er echter op een gegeven moment toch uit. Het maakt de sfeer niet fijner.

Door iets minder Sint in huis te halen (via films, series, ‘dreigementen’) help je je kind al om iets meer rust te ervaren rondom het feest. Daarnaast kan eerlijkheid, als ze het van je vragen, ook schelen. Zeker als jij je niet prettig voelt bij het bewust ophangen van leugens om het geloof in Sinterklaas maar niet aan te tasten.

Hoe kan je Sinterklaas vieren zonder te geloven

Hoewel ik me er niet langer prettig bij voel om smoesjes te bedenken om het geloof in de Sint wat langer op te rekken, houd ik wel van de magie die bij dit feest hoort. De mystiek van het licht dat Sinterklaas brengt in de donkere herfstdagen, dat de kern draait om zelfinzicht en delen, wil ik wél graag meegeven. Dit laatste kan je doen door een surprise te maken of een leuk gedicht te schrijven, iets wat we traditioneel elk jaar doen met de volwassenen en de kinderen die niet langer geloven in Sint.

Maar ook het geven van persoonlijke of duurzame cadeaus vind ik mooi in deze tijd van het jaar. Samen kruidnootjes bakken, kaarsjes aansteken en daarmee letterlijk het licht naar binnen halen tijdens de donkere dagen en luisteren naar verhalen over Sinterklaas bijvoorbeeld. Daarmee creëer je ook een liefdevolle, magische sfeer, en hopelijk fijne herinneringen voor je kind.

Verhalen over Sinterklaas

Een van mijn favoriete verhalen over Sinterklaas, waarbij de kern van dit feest wordt geraakt, is het verhaal van Wodan. Talloze gelijkenissen met ons verhaal en bovendien geen discussie over de hulpjes van Sint. Het zijn gewoon twee raven die hun oor te luister leggen en aan Wodan vertellen hoe de kinderen zich hebben gedragen. Verder zitten er goede lessen in verwerkt die je kind zijn hele leven kan blijven toepassen: naar binnen keren, kijken wat goed gaat en nog beter kan, waarin je geduldiger zou kunnen zijn. Maar ook het leren kijken naar de lieve mensen om je heen en hen uit waardering verrassen met iets dat écht bij hen past.

Iets anders is dit verhaal, geschreven door pedagoge Anouk van der Lucht. Het heet ‘Toen Sint Sinterklaas werd’ en is momenteel alleen nog beschikbaar als luisterboek, voor slechts € 7,50. Inmiddels liggen er plannen om het te bewerken tot een fysiek boek, mocht je dit liever willen. Maar ook het luisterboek is de moeite waard. Je kind leert hoe het Sinterklaasverhaal is ontstaan, hoe en waarom we dit naspelen en wat de kern is van het feest: geven en samen zijn.

Kijken naar de intocht

Hoe je dit invult, kan natuurlijk ook variëren. De intocht op televisie hoeft van mij niet per se, omdat je dan meteen weer verwikkeld zit in dat hele Sinterklaasjournaal. Je kunt natuurlijk evengoed een kleiner dorp opzoeken waar de intocht wat kleiner en knusser is. De binnenkomst van Sint met zijn pieten maakt altijd indruk, ook als je kind weet dat het eigenlijk een acteur is.

Geen drukke films en series

Misschien moet je me dit over een paar jaar nog eens vragen, want met een peuter in huis kan je natuurlijk nog makkelijk beweren dat je geen Sinterklaasfilms gaat aanzetten. Toch zie ik het niet zitten. Het lijkt me fijn om het feest wat soberder te houden en vooral een fijne, zachtere sfeer in huis te creëren met lichtjes, muziek en knutselen. Die Sinterklaasfilms en series kunnen altijd nog als hij wat ouder is en echt goed begrijpt dat het allemaal acteurs zijn.

Eerlijk antwoorden op vragen

Kinderen hebben tot een bepaalde leeftijd nog een grote fantasie. Ze geloven wat ze zien. Zelfs als iemand zich voor hun neus omkleedt tot Sinterklaas zien ze daarna niet meer dat de vader van Daan zich zojuist heeft omgetoverd tot de Goedheiligman. In die zin geloof ik dus ook niet dat we actief het geloof in de Sint hoeven te ontnemen. Maar als onze zoon vragen gaat stellen, zullen we die eerlijk beantwoorden.

Sober vieren

Door de jaren heen ontkwam ik zelf ook soms niet aan een soort opwellende kooplust die toesloeg rond de decembermaanden. Van ‘we houden het sober’ naar ‘vol gas met je pinpas’ in een paar seconden. Dat hoop ik komende jaren anders te gaan aanpakken. Ik hoop dat ons Sinterklaasfeest een warm en knus feest wordt, waarbij het draait om gezellig samen zijn in plaats van een grote berg pakjes op de stoep. Dat kun je doen met bescheiden cadeaus, zoals mooie nieuwe potloden of een paar doosjes klei en wat uitsteekvormpjes. Dingen waarmee hij meteen aan de slag kan en waarbij hij het overzicht houdt over wat hij eigenlijk gekregen heeft. Iets dat ook bij zijn oudere zussen goed werkte vanaf het moment dat we de vier cadeautjesregel toepasten.

Moet je volledig eerlijk zijn?

Om uit te zoeken welke aanpak écht bij ons past, besloot ik te kijken of je vanaf het begin volledig eerlijk moet zijn. Er bleken twee opties.

Je bent eerlijk vanaf het begin en vertelt meteen dat Sint niet bestaat

Door vanaf het begin mee te geven dat we Sinterklaas gewoon een mooi verhaal vinden en daarom naspelen, hoeft je kind ook niet bang te zijn voor pieten die door de schoorsteen gaan of Sint die op het dak zou lopen. In dit geval vertel je actief hoe het zit. Je kunt dat doen met het luisterboek dat hierboven staat.

Je bent eerlijk als je kind vragen stelt

Misschien zie je het niet zitten om van meet af aan te benadrukken dat het feest niet echt is. In dat geval kan je kiezen voor een tussenweg. Op het moment dat je kind vragen stelt, zoals waarom de Sint op televisie er anders uitziet dan die op school of waarom Sinterklaas op het dak kan lopen met een paard en hij niet, is het dan vroeg genoeg om eerlijk te antwoorden. Dit helpt ook als je kind angstig of zenuwachtig is in de Sinterklaasperiode.

Voorkomen dat je kind het geheim van Sinterklaas verklapt

In praktische zin is er een uitdaging. Onze kinderen zitten op een openbare basisschool waar Sinterklaas uitgebreid gevierd wordt: elke dag het Sinterklaasjournaal, veel knutselwerkjes, schoen zetten op school en hij komt ergens in de buurt van 5 december ook nog eens op bezoek met een paar pieten. De kans is dus groot dat het gros van zijn klasgenoten tegen die tijd heilig gelooft dat Sint bestaat en dat hij de vreemde eend in de bijt is. Is het mogelijk om een kleuter, zeker als die er van alles uitflapt, het geheim te laten bewaren?

Als ik heel eerlijk ben, vind ik het een lastig vraagstuk. Kijkend naar onze kinderen weet ik dat ze zeker niet allemaal hun mond hadden kunnen houden als ze het geheim al eerder kenden. Tegelijkertijd ben ik het met Judith eens, die aangeeft dat het geloven van andere kinderen geen reden moet zijn voor ons om dan ook maar stug te blijven beweren dat Sint bestaat. We zullen tegen die tijd dus gewoon aangeven dat andere kinderen geloven in Sinterklaas en dat we het geheim samen bewaren. Hopelijk is dat voldoende.

Onze aanpak?

Ik neig iets meer naar een combinatie van beide. Ik wil hem graag laten luisteren naar het Sinterklaasverhaal, zoals Anouk dat opschreef. En ik vind het fijn wanneer ik niet hoef te liegen over van alles. Maar wel met oog voor het magische van Sint. Daarom heb ik voor zijn verjaardag dit prachtige boek gevraagd van Charlotte Dematons, met zoekplaten in Sinterklaasthema. We luisteren als vanouds de cd van Bert en Ernie met Sinterklaas, omdat ik die stiekem ook nog steeds heel leuk vind. Hierbij volgen we gewoon een beetje wat hij zelf fijn vindt en waar hij nog wel (of niet) in gelooft.

Is het niet zielig om je kind niet te laten geloven?

Natuurlijk schoot even door mijn hoofd dat ik mijn kind misschien iets zou ontzeggen door hem op een gegeven moment eerlijk te vertellen dat Sint niet echt bestaat. Dit is ook een veel gehoord tegenargument. Maar dat geloof ik toch niet. Ik neem even Mega Mindy als voorbeeld: mijn dochters wisten dat het een actrice is, omdat ik dat vertelde. Toch bleven ze zich als jong meisje afvragen waardoor zij door de lucht kon vliegen tijdens theatershows en hoe Bliep werkte. De magie blijft tot een zekere leeftijd.

In die zin geloof ik dan ook dat als we de waarheid vertellen over Sinterklaas, onze zoon niet per se stopt met geloven. Hij zal het feest op zijn eigen manier beleven, zonder op een bepaald moment het gevoel te hebben dat we hem voorlogen of de waarheid verdraaiden. Ik hoop dat hij op die manier wel het moois kan meenemen uit dit feest (het samen zijn, de mystiek en de knusse sfeer in huis), zonder dat we daarvoor tegen hem hoeven te liegen.

Geloven jullie kinderen bewust wel of niet in Sinterklaas? Ben je eerlijk bij vragen of vind je dat je pas op een bepaalde leeftijd de waarheid moet vertellen? Ik ben heel benieuwd hoe jullie dit aanpakken en vind het fijn je verhaal te lezen in de reacties.

Liefs, Merel

Schrijf je nu in voor de wekelijkse update en mis nooit meer een artikel! Je vindt het formulier rechts (desktop) of onderaan deze pagina (mobiel). En volg je me al op Instagram?

Reageer je onder dit artikel? Weet dan dat we je mailadres nooit zullen gebruiken, ook niet om ongevraagde nieuwsbrieven of andersoortige mails te versturen. Dat doen we alleen als je je aanmeldt voor de wekelijkse update – met jouw toestemming dus.

Dit artikel bevat een of meerdere affiliate links. Van elke aankoop die je doet via deze link(s) krijgen wij een klein percentage. Jij betaalt hiervoor uiteraard niets extra’s, maar je helpt ons een klein handje. Daarbij doen we regelmatig een donatie aan goede doelen als De Voedselbank, het Alzheimer Fonds of KWF. Mocht je dus een aankoop doen, dan willen we je hierbij heel graag bedanken!

Uitgelichte afbeelding ©Poleijphoto – Shutterstock

Laat een reactie achter

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *