‘Scheiden maakt niet altijd gelukkiger’ kopt een artikel van Psychologie Magazine dat ik een paar jaar geleden onder ogen kreeg. Hierin wordt gewezen op onderzoeken waaruit blijkt dat scheidingen doorgaans minder gunstig zijn voor kinderen dan ongelukkig samen blijven. Omdat een tegengeluid te laten horen, besloot ik mijn persoonlijke mening en ervaring te delen. Is het daadwerkelijk zo dat kinderen van gescheiden ouders voor galg en rad opgroeien en ze weinig psychische schade overhouden aan ouders die via hen vragen of ‘hun vader’ even het zout kan aanreiken? Of kan dit artikel wel wat nuance gebruiken?
Lees het hele artikel hier
Scheiden we te snel?
De kern van het artikel, zoals ik het las, was dat we te gemakkelijk en te snel voor een echtscheiding kiezen. Overigens mag je voor echtscheiding ook verbroken relatie met de andere ouder van je kind lezen, want het komt allemaal op hetzelfde neer. Na een paar jaar gelukkig te hebben mogen dobberen in ons huwelijksbootje varen we tegen een rots aan en al snel vinden we het niet langer nodig om het lek te verhelpen. In tegendeel, we springen gewoon in een ander bootje en varen er in ons eentje vandoor.
Klopt dat wel?
Ik denk dat ik hierin vooral voor mezelf moet spreken, maar vermoed dat genoeg anderen eenzelfde ervaring hebben: scheiden doe je niet zomaar. Het lijkt voor de buitenwereld misschien wel zo dat je klaar bent met de sokken naast de wasmand, maar in de kern is er vaak iets fundamenteel mis tussen jullie. Vaak in die mate dat het (inmiddels) niet meer op te lossen is. Anders zou je die losse sokken namelijk liefdevol (mopperend) oprapen.
- Je draagt de relatie in zijn geheel: zijn welbevinden, dat van jullie kinderen, mogelijk het huishouden, de administratie en je raakt uiteindelijk opgebrand. Aangeven dat je verandering wil, relatietherapie en/of wanhoop veranderen niks aan de situatie.
- Binnen de relatie voel je je niet veilig (en ben je dat wellicht ook niet).
- Hij leeft zijn leven en jij dient je maar aan te passen. Ook dat gaat op den duur vaak wringen.
Bijna alle gescheiden vrouwen hebben één overeenkomst. Ze zijn te lang doorgegaan in een mentaal uitputtende situatie. Of het nu een letterlijke bedreiging was van hun welbevinden, de isolatie die komt kijken bij een wantrouwende partner, het gevoel overal alleen voor te moeten staan of het estafettestokje van zijn moeder in handen te houden – nagenoeg nooit gaat het om iets kleins, maar een fundamentele disbalans. Vrijwel niemand houdt zo’n situatie vol zonder diep ongelukkig te raken.
Middelmatig huwelijk
Wellicht is enige nuance op zijn plek. Het artikel spreekt over de effecten van het opbreken van middelmatige huwelijken. Al rest de vraag wat zo’n middelmatig huwelijk dan precies is. Een relatie waarin hij samen met zijn midlifebuikje op de bank ploft, jij in je trainingsbroek ernaast – en dat je dan, terwijl je wat chips uit je decolleté vist, samen filosofeert of dit het ware geluk is waar je ooit voor tekende? Het huwelijk dat inmiddels een vriendschap of broer-zusrelatie is zonder fysieke aantrekkingskracht?
In alle eerlijkheid ken ik geen vrouwen die vastzaten in een middelmatige relatie. Eerlijk gezegd vermoed ik vooral dat een ongelukkige relatie nooit middelmatig is. Sterker nog, we moeten af van het idee dat samenblijven voor de kinderen in hun belang is. Want dat is het niet langer als één van de twee zich fundamenteel verdrietig en ongezien voelt.
Waarom je bij elkaar moet blijven
Ik schrijf dit artikel vanuit de positie van de vrouw. Uiteraard zijn er ook mannen die in een soortgelijke situatie terechtkomen en wellicht beter af zijn in hun eentje. Je kunt voor ‘haar’ en ‘zij’ dus ook ‘hem’ en ‘hij’ lezen.
Ellende na de scheiding voorkomen?
Het artikel stelt dat scheidingen leiden tot een waterval aan ellende: schoolverlaters, gezondheidsproblemen, een lagere opleiding en gedragsproblematiek. Even los van het feit dat ik het vreemd vind om het opleidingsniveau iets te laten zeggen over het welbevinden van je kind, vraag ik me oprecht af of het omgekeerde niet net zo waar is. Want wat voor effect moet het hebben op kinderen om dagelijks te moeten omgaan met onderhuidse spanning tussen hun ouders? Ruzies of juist ijzig zwijgen, aanvoelen dat de boel elk moment kan ontploffen – of dat het zich tegen jou keert, omdat je ouders niet lekker in hun vel zitten? Daarbij vloeit indirect uit het artikel voort dat het in het belang van de kinderen is om jezelf jarenlang ongelukkig te voelen.
Is dat dan het voorbeeld dat we onze kinderen willen meegeven voor later? Dat ze niet leren dat ze in een (mentaal) onveilige of onprettige situatie zouden moeten weggaan – juist in het belang van hun kinderen? Dat een gezonde relatie er zo ongezond uit hoort te zien?
Dat vind ik echt onzin. Jij moet als ouder toch het voorbeeld zijn waarvan je hoopt dat je kinderen het ooit zullen volgen – mochten ze onverhoopt in eenzelfde situatie terechtkomen? De sterke kracht die kiest voor rust en harmonie. En niet voor gelatenheid of passiviteit en de boel uitzitten. Daar is het leven te kort voor.
Uit onderzoek blijkt bovendien dat een slecht, dis-harmonieus huwelijk bijna net zo schadelijk is voor kinderen als een vechtscheiding.
Waarom je wél zou moeten scheiden
Kijk, ik ben volledig voorstander van alles op alles zetten om je relatie te redden en hierin te investeren. Misschien met relatietherapie of juist door eindeloze, diepe gesprekken met zijn tweetjes. Maar: als de koek op is, is hij op. Als je fundamenteel ongelukkig bent of zelfs onveilig, is het tijd daar een conclusie aan te verbinden. Soms kan je beter apart van elkaar verder en op die manier de harmonie terugvinden met elkaar. Zolang je realistische verwachtingen hebt van je leven straks en het belang van de kinderen altijd voorop zet, geef je hen belangrijke levenslessen mee.
Kinderen leren van een scheiding
Laat voorop staan dat ik geen pleitbezorger ben van scheiden. Wel van een goede en liefdevolle echtscheiding, als je gevoelsmatig niet anders meer kan dan uit elkaar gaan. Eentje waarin het belang van de kinderen voorop staat en waarbij je allebei actief werkt aan een onderlinge gezonde verstandshouding.
Kinderen leren veel van een echtscheiding
Ik geloof er niet in dat je leven voorbij is zodra je ouders uit elkaar gaan. Of dat je op het verkeerde pad raakt – puur vanwege de scheiding, mits je daar als betrokken ouders allebei aan werkt.
Als ouders blijf je een leven lang aan elkaar verbonden, ondanks dat de liefdesrelatie voorbij is. Vanuit die gedachte is het in ieders belang (en zeker in dat van de kinderen) om te investeren in een gezamenlijk streven naar rust. Daarbij zal je jezelf opzij moeten zetten en je kind de ruimte moeten geven om alle verdriet te beleven en uiten.
Door een liefdevol vangnet te creëren, krijgt je kind mee:
- Hoe veerkrachtig hij is. Ondanks het verdriet van de scheiding is er misschien ook opluchting. Bovendien gaat de zon vanzelf weer schijnen, zoals bij elke vorm van rouw. Het is niet makkelijk, maar ook niet onoverkomelijk.
- Dat zijn verdriet er ook mag zijn. Een scheiding draait om het hele gezin. Daar moet oog voor blijven – zowel in de eerste maanden als na een jaar of wanneer je een nieuwe relatie krijgt.
- Dat een ongelukkige situatie kan verbeteren door een moeilijke keus te maken. Wanneer het mopperen en verdriet van vroeger plaatsmaakt voor een vrolijke ouder die weer energie heeft om het gezin te dragen.
- Wat je moet doen in een ongelukkige relatie. Je wil zelf ook niet dat je kind jarenlang mee doorgaat, omdat hij niet leert hoe en wanneer je een knoop doorhakt.
Volgens mij is het tijd om ons te ontdoen van de ouderwetse (aangeleerde) opvattingen dat je eindeloos blijft tobben in een ongelukkige relatie ‘omdat het hoort’. Generaties vrouwen gingen verloren in een leven waarbij hun enige recht daadwerkelijk het aanrecht was. Waarbij ze in hun handjes mochten knijpen wanneer hun man zo fideel was zijn voeten te lichten tijdens het stofzuigen. Gelukkig is dat nu anders. Als je écht fundamenteel ongelukkig en/of onveilig bent en geen andere uitweg ziet, ben je het aan je kinderen verplicht om te kiezen in hun en jouw belang.
Wanneer je wel bij elkaar kan blijven voor de kinderen?
Ik denk vooral dat het tijd is om daar niet langer over te oordelen. Natuurlijk zijn er situaties denkbaar waarin een kind negatieve gevolgen ondervindt aan een scheiding. Maar dat geldt vooral als één van de ouders (of allebei) over zijn rug allerlei persoonlijke vetes uitvechten. Of wanneer je vertrekt in de ijdele, onrealistische hoop dat je verwacht dat Henk 2.0 wel zijn sokken opruimt.
Alleen is het niet aan ons om te bepalen dat het huwelijk waarin deze mensen zaten bij nader inzien toch een betere keus zou zijn geweest voor de kinderen. Je kunt hierover hoogstens zeggen dat er voldoende wederzijdse liefde, evenwicht en draagvlak moet zijn in je relatie om doorgaan te overwegen. Heb je in gedachten je nieuwe huis al volledig ingericht? Zou je met liefde jullie villawijk inruilen voor een flatje op 17 hoog of voel je een overweldigend gevoel van vrijheid als je niet samen bent? Dan is het aan jou om daar eventueel een conclusie aan te verbinden.
Hoe sta jij hierin? Scheiden mensen te makkelijk? Denk je ook dat kinderen meer schade ondervinden aan een echtscheiding dan aan een ongelukkig huwelijk? Praat mee in de comments.
Liefs, Merel
Schrijf je nu in voor de wekelijkse update en mis nooit meer een artikel! Je vindt het formulier rechts (desktop) of onderaan deze pagina (mobiel). En volg je me al op Instagram?
Reageer je onder dit artikel? Weet dan dat we je mailadres nooit zullen gebruiken, ook niet om ongevraagde nieuwsbrieven of andersoortige mails te versturen. Dat doen we alleen als je je aanmeldt voor de wekelijkse update – met jouw toestemming dus.
Uitgelichte afbeelding ©PeopleImages.com – Yuri A – Shutterstock
