Opvoeden na de scheiding: hoe doe je dat?

Scheiden heeft impact op het hele gezin. Misschien anders dan hiervoor zal je wat meer je eigen weg volgen, net als je ex. De kans is aannemelijk dat je verder uit elkaar komt te liggen dan hiervoor. Opvoeden na de scheiding kan daarom een fikse uitdaging zijn. Hoe voorkom je dat je ruzie krijgt over de ‘juiste’ manier van opvoeden? Hoe laat je los en hoe vind je elkaar eventueel weer terug?

Opvoeding na de scheiding: meningsverschillen

Als je andere ideeën hebt over opvoeden

Na de geboorte van je kind heb je allebei een visie op de beste manier van opvoeden. Hopelijk kwam dat enigszins overeen. Is dat niet het geval, dan kan het krijgen van een kindje jullie uit elkaar drijven. Maar ook als je door een andere reden uit elkaar gaat, is het lastig om samen te blijven opvoeden. Na een scheiding hoef je namelijk, in jouw uren, geen rekening meer te houden met de ander. Het kan dan best een uitdaging worden om normaal om te gaan met je ex.

Miranda: ‘Voor we gingen scheiden, waren we het over één ding eens. Een mobieltje? Die zouden we pas geven als hij tien jaar werd. Maar toen kreeg mijn ex een nieuwe vriendin, zo’n drie jaar nadat we uit elkaar gingen, en voor zijn zevende verjaardag kreeg onze zoon Noah – je raadt het al – een mobieltje. Dat vond zij wel handig, want dan hoefde hij mij niet meer te bellen.

Waar je daar normaal misschien makkelijker overheen stapt, ergerde ik me kapot. En dan op dat moment moeten glimlachen en zeggen: ‘Wat leuk hè van papa?’? Nee, ik kan me er nog steeds over opwinden, juist omdat het voor ons ooit een principekwestie was. Hij ging volledig aan mij voorbij door het niet even te overleggen. Bovendien bemoeide zij zich met zaken die haar helemaal niet aangaan op deze manier.’

Jouw opvoeding als de beste manier

Of je harmonieus uit elkaar gaat of op een lastigere manier, het blijft een emotioneel proces. Je zult allebei je leven moeten hervinden en moeten opkrabbelen. Daarbij doe je voor de kinderen alles wat je in je hebt om zo goed mogelijk voor hen te zorgen. Wanneer je de zorg op ‘zijn dagen’ overdraagt, is dat doorgaans lastig. Er komt verdriet bij kijken omdat je je kind(eren) mist, soms ook boosheid als de ander zijn afspraken niet nakomt en angst, omdat je geen controle hebt op de tijd die hij met ze doorbrengt.

Dit alles is nog lastiger wanneer je uiteenlopende ideeën hebt over wat nu toch de beste opvoeding is. Zeker wanneer hij autoritair reageert op de kinderen, terwijl jij voorstander bent van positief opvoeden. Of als je, net als Miranda, uitgesproken ideeën hebt over schermtijd en hij het niet zo nauw neemt. Datzelfde geldt voor zaken op het gebied van gezonde voeding, verwennen en bepaalde normen en waarden.

Het kan lastig zijn de ander te vertrouwen, zeker als je toch al geen hoge pet (meer) van hem op hebt. Die emotie is er nu eenmaal. Terecht of niet.

Marianne: ‘Ik zie mezelf nog zitten, jankend in de keuken. De hartverscheurende blik op het gezicht van onze dochter van toen net drie die een paar minuten daarvoor meeging met mijn ex. Ze wilde bij me blijven, maar moest natuurlijk met haar vader mee. Dat betraande gezichtje achter het autoraam, mijn moedergevoel waardoor ik haar het liefst weer uit de auto wilde trekken om nooit meer los te laten… Die pijn gun je niemand.

En als hij nu een betrokken en verantwoordelijke vader was, zou het misschien anders voelen. Bij hem golden echter weinig regels. Ze aten elke week patat, ze kreeg alles waar ze om vroeg en hij liet haar hele dagen op de tablet. Inmiddels is ze ouder en gaat ze meer haar eigen gang. Het gaat nu ook beter tussen hem en mij, we overleggen meer. Maar die periode vrat echt veel energie.’

Opvoeden na de scheiding is loslaten

Aan elk verhaal zitten twee kanten. Bovendien kunnen jullie verschillen elkaar soms versterken: waar jij misschien tegen zijn losse regels aanloopt, ergert je ex zich mogelijk aan jouw ‘overdreven’ structuur. Om zijn punt te maken, kan hij zelfs nog losser worden en heb jij het gevoel de teugels nog strakker te moeten aantrekken. Daarbij ben je, wat zijn opvoeding betreft, afhankelijk van de verhalen van een kind. Misschien beweert je kind inderdaad dat hij tot half 10 mocht opblijven terwijl hij een hele zak chips at, maar kreeg hij in de praktijk om 19.30 uur een uitdeelzakje en moest hij daarna naar bed.

En soms is het inderdaad zo dat je mijlenver uiteen ligt. Je zult dan, mits de kinderen uiteraard veilig zijn bij je ex, moeten loslaten. Ondanks alle emoties die erbij komen kijken. Dat laatste gaat zeker niet over één nacht ijs, maar is zeker niet onmogelijk. Met de onderstaande tips uit dit artikel leer je weer hoe je samen kunt opvoeden na de scheiding.

Samen blijven opvoeden na een scheiding doe je zo

Zijn tijd is zijn tijd

Om te beginnen is het belangrijk dat je leert accepteren dat zijn tijd ook zijn tijd is. Daar heb jij nu niets meer over te zeggen, hoe lastig en verdrietig dat misschien ook is. Tijdens jullie relatie kon je hem niet veranderen, nu al helemaal niet meer. Als je continu tegen hem herhaalt hoe jij wil dat hij de opvoeding invult, levert dat hoogstens ergernis op bij hem. Meer niet.

Hij wil, net als jij, een nieuw leven opbouwen. Hij vindt, net als jij, dat hij prima kan opvoeden. En zolang jij dat laatste ondermijnt, is de kans groot dat hij je gaat tegenwerken. Er is maar één geldige reden om aan de bel te trekken en dat is wanneer hij ze in een onveilige situatie laat opgroeien. Zo niet, oefen dan keihard met loslaten en leer erop vertrouwen dat het echt wel goed komt.

Merel: ‘De beste les die ik hierover leerde, kwam van mijn ex-schoonmoeder. Ik klaagde dat mijn boodschappen niet aankwamen bij mijn ex. En toen zei ze tegen me: “Merel, zijn tijd is zijn tijd en jouw tijd is die van jou. Er zijn andersom dingen waar hij zich net zo goed aan ergert. Ik heb hem ook geadviseerd dat los te laten. Jullie doen allebei wat je denkt dat goed is.”

In eerste instantie was ik licht gepikeerd: mijn manier was toch ook gewoon beter? Tot ik besefte wat ze bedoelde. Ik had er nooit zo naar gekeken dat hij mij misschien weleens te rigide vond in mijn ideeën en soms te voorzichtig. Vanaf dat moment zijn er heus nog weleens spanningen geweest, maar lang niet meer zoveel als daarvoor. Ik besefte dat hij net zo goed het welzijn van ons kind voor ogen heeft, maar dan op een andere manier. En daar houdt ze niks aan over.’

Zoek zoveel mogelijk afleiding op de momenten dat de kinderen weg zijn

Om niet helemaal gek te worden van preventieve ergernis, onzekerheid, verdriet en alles wat erbij komt kijken, is het belangrijk afleiding te zoeken. Probeer de tijd zonder de kinderen zoveel mogelijk te zien als jouw tijd. Hét moment om even op te laden, waar je jezelf op de andere momenten eigenlijk geen tijd voor gunt. Denk aan:

• Afspreken met vriendinnen van vroeger
• Lunchen
• Naar een schoonheidsspecialiste, kapper, sauna, massagesalon
• Dingen doen waar je verder weinig aan toe komt: slapen, Netflix marathons, huishouden
• Bedenk een bucketlist voor komend jaar die je gaat afwerken wanneer de kinderen bij hun vader zijn
• Kook gerechten die je kind niet lekker vindt
• Boek een citytrip met een goede vriend(in)
• Ga daten, zodra je daaraan toe bent, of zoek een fijne scharrel die je zo afmat dat je de rest van het weekend ligt te slapen

Kortom, maak er het beste van. Hoe moeilijk dat ook is. Elke seconde is er (zeker in het begin) van doordrongen dat je kind niet thuis is, maar afleiding helpt je echt.

Accepteer dat je voor het leven verbonden bent met elkaar

Als partners kan je uit elkaar groeien. Als ouders nooit. Misschien zou je hem nooit meer hebben willen zien als hij niet voor eeuwig aan je verbonden had gezeten via jullie kind, maar het is wat het is. Zijn genen maken net zo goed deel uit van jullie kind(eren) als die van jou. Als je je nu even visualiseert dat je nog met hem zal moeten omgaan tot jullie tachtigste, dan heb je minstens de helft van je leven nog voor je. Hoe doe je dat liever? Bekvechtend, terwijl je op elke slak een pot zout strooit? Of zo harmonieus mogelijk? Hoewel dat laatste nog steeds lastig zal zijn, scheelt het als je kijkt naar de lange termijn.

Houd ook in je achterhoofd dat je kind voor de helft uit zijn genen bestaat. Wanneer je kwaad spreekt over zijn vader, doe je dat impliciet ook over hemzelf. Door je ex te omarmen, voelt je kind echter vooral de liefde en zich niet genoodzaakt te kiezen. Wanneer je het zo zwart op wit ziet staan, blijken veel zaken het niet meer waard om over te zeuren. Toch?

Maak duidelijke afspraken over de basis van jullie opvoeding

Zodra dit mogelijk is, is het belangrijk om met elkaar om de tafel te gaan zitten. Wat vind je belangrijk binnen de opvoeding? Zet samen de belangrijkste punten op papier:

• Jullie willen dat je kind veilig opgroeit
• Hoe denken jullie over de digitale opvoeding?
• Wat zijn jullie standpunten ten aanzien van roken, alcohol en drugs?
• Op welke manier willen jullie omgaan met school?
• Kies allebei één principe uit wat jullie echt aan het hart gaat en kijk of je daar onderling rekening mee kunt houden

Details zijn daarna voor eigen invulling. Probeer dat laatste dus helemaal los te laten. En dan zullen ze misschien een keer wat later naar bed gaan of op zaterdagavond altijd pizza eten, zolang dit niet elke dag gebeurt, komt het heus wel goed met de kinderen.

Schrijf eens op wat hij wel goed doet

Uiteindelijk moet je toch de komende jaren nog met hem door één deur kunnen. Dus dan kan je maar beter proberen er iets van te maken. De manier waarop je naar hem kijkt, speelt daar ook een belangrijke rol in. Schrijf zijn goede eigenschappen eens op. Misschien heeft hij al een nieuwe vriendin, maar bieden zij jullie kind wel een stabiele basis. Neemt hij ze weleens mee uit eten? Leerde hij je dochter fietsen? Staat hij elke zondagochtend om half 9 ’s ochtends te vernikkelen langs de lijn bij het voetbalveld? Dat zijn positieve dingen waarbij je kind echt iets aan hem heeft.

Carina: ‘Pas toen ik hem in een positiever daglicht zag, kon ik zijn deel van de opvoeding weer meer waarderen. Ik was ongemerkt zo bezig met mijn eigen boosheid en frustratie dat ik miste hoe vaak hij voor ze klaar staat. En waar ik eerst dacht dat alleen maar de leuke vader probeerde uit te hangen met al die uitjes in het weekend, besefte ik later pas dat hij alleen maar wil dat ze aan deze moeilijke periode juist ook goede herinneringen overhouden.’

Zie zijn gedrag niet als een tekortkoming van jouw kant

Soms is het heel lastig als jij op financieel gebied alle eindjes aan elkaar probeert te knopen en hij ze verwent met een PlayStation, eindeloze avondjes uit, de nieuwste iPhone of andere gadgets. Misschien woon jij zelfs weer bij je ouders terwijl hij nog in het oude huis zit. Jij zou ze misschien ook die dingen wel willen bieden, maar kan het simpelweg niet opbrengen. En dat kan best een beetje pijn doen. ‘Als hij nooit was vreemdgegaan, had je niet in deze situatie gezeten.’ Het is een makkelijke gedachte die je gevoel van onvrede voedt.

Maar vergeet nooit dat je kinderen jouw liefde niet kunnen afmeten aan de hoeveelheid spullen en uitjes die je voor ze betaalt. Jouw liefde zit in de dikke knuffels wanneer ze intens verdriet hebben. Of de momenten dat je naar ze luistert als er iets vervelends gebeurt op school. Wie weet overlaadt hij ze wel met van alles omdat hij het gevoel heeft het verdriet van de scheiding goed te moeten maken. Of omdat hij een Bourgondiër is die het liefst ziet dat de mensen waar hij van houdt niks tekort komen. Hij doet het niet om jou te pesten. En even eerlijk: als dat wel zo zou zijn, dan is het toch vooral sneu gedrag waar jij je schouders over moet ophalen?

Reageer niet vanuit emotie

Op het moment dat je elkaar spreekt en jullie worden kwaad, levert dat alleen maar een nare situatie op voor de kinderen. Ze zitten tussen ruzies waar ze helemaal niks mee te maken willen hebben. Probeer je dan even terug te trekken en reageer niet vanuit je primaire emotie.

Ben je het ergens niet mee eens? Of voel je tot aan je hele lijf dat je hem het liefst door de telefoon zou willen trekken? Het is geen schande als je zegt: ‘Ik merk dat ik boos begin te worden, ik hang even op. We bellen over een uurtje weer.’ Ruzie maken kost na de scheiding vooral nodeloze energie. Je boodschap komt veel beter aan wanneer je kalm blijft, zegt wat je vindt, luistert naar de ander en daarna samen een werkbare oplossing zoekt.

Probeer schappelijk te blijven

Vergeet niet dat als jij dit keer sportief reageert om het weekend eens te wisselen als dat hem beter uitkomt, hij op een ander moment ook sneller zal toegeven. Bijvoorbeeld als je beste vriendin gaat trouwen in Toscane, net tijdens het weekend dat jij normaal de kinderen zou hebben. Ook in de opvoeding zal je na de scheiding moeten geven en nemen. En hoe beter je dat samen onder de knie krijgt, des te fijner de situatie wordt.

Praat bovendien niet alleen met elkaar als je wil dat er iets verandert aan de andere kant, maar ook zomaar. Bijvoorbeeld omdat jullie kind een mooie spreekbeurt in elkaar heeft gezet, voor het eerst verliefd is of stuur een foto als ze bij jou thuis dat ene PlayStation spelletje doen dat hij ze cadeau gaf met Kerst.

Vraag externe hulp als je er samen niet uitkomt

Per slot van rekening zijn de kinderen de enige prioriteit in deze situatie. Je helpt hen niet als jullie blijven ruziën, elkaar dwars liggen en beschuldigen over en weer. Zij mogen nooit de speelbal worden van jullie emoties. Iemand die buiten de situatie staat, kan lucht bieden. Dat kan een relatietherapeut zijn, maar ook iemand die jullie allebei vertrouwen: je (ex-schoon)moeder, zus, zwager – iemand die neutraal kan blijven. Een ander kan jullie sneer of boosheid vaak veel beter vertalen naar de pijn die eronder ligt. En vanuit die pijn komen jullie sneller tot elkaar.

Als één van jullie een nieuwe partner krijgt

Soms gaat het net lekker en dan komt je ex ineens met een vriendin op de proppen. Wat dan? Waar de boel eindelijk een beetje op de rit was, ben je misschien bang dat zij de boel helemaal op zijn kop zet. Of heeft hij dat gevoel wanneer jij je nieuwe vriend voorstelt.

In dat geval is het goed om – wanneer dat kan – eens om de tafel te gaan zitten. Hoe gaan jullie de situatie aanpakken? Op welke manier komt de nieuwe partner in het leven van je kind(eren) en hoe zit het met bepaalde opvoedkundige zaken? Neem je je nieuwe vriend(in) bijvoorbeeld mee naar het tienminutengesprek op school? Wil je de zaken onderling alleen afhandelen met je ex of ook met de nieuwe partner? Probeer een gulden middenweg te zoeken met – opnieuw – het kind voorop. Je hoeft geen beste vrienden te worden, als je maar met elkaar door één deur kan. En omdat samengestelde gezinnen meer werk vergen, is dit een belangrijke factor die zeker extra aandacht verdient.

Eerlijkheid helpt. Geef aan dat je bepaalde zaken in de toekomst zeker samen wil doen, maar dat je nog even nodig hebt om aan de situatie te wennen. Daar moet ook ruimte voor zijn.

Nog beter is om dit soort zaken vast te leggen in het ouderschapsplan dat je opstelt na de scheiding. Zo voorkom je beslissingen die vanuit een nieuwe emotie (verliefdheid) worden gemaakt.

Het geheim van opvoeden na een scheiding?

Het grote geheim in omgaan met de opvoeding na de scheiding zit hem vooral in respect voor de ander. Loslaten hoe hij zich gedraagt en jezelf recht in de ogen kunnen aankijken in de spiegel. Blijf vooral bij jezelf in de hele situatie. Op hem en zijn gedrag heb je nauwelijks invloed, maar wel op hoe je er zelf mee omgaat. Vergeet ook niet dat vriendelijk gedrag sneller vriendelijk wordt beantwoord dan verwijten en sneren over en weer. Hoe positiever jij over je ex bent, des te minder je je kind tussen de situatie indrijft. En hoe minder verantwoordelijkheidsgevoel ze krijgen ten opzichte van hoe het met jou gaat.

Vind je het ook lastig om goed om te gaan met de opvoeding na de scheiding? Er komt veel pijn bij kijken, vaak van beide kanten. De één vindt dat hij zijn kinderen te weinig ziet, de ander heeft overal wat op aan te merken. De situatie, die vaak al beladen was, wordt hiermee nog emotioneler. Gelukkig helpen bovenstaande tips om je weg te vinden. Voor iedereen die dit leest en in een moeilijke situatie zit, veel sterkte. Wil je graag je verhaal doen of heb je een aanvullende tip? Dan lezen we die graag in de reacties.

Liefs, Merel

Schrijf je nu in voor de wekelijkse update en mis nooit meer een artikel! Je vindt het formulier rechts (desktop) of onderaan deze pagina (mobiel). En volg je me al op Instagram?

Reageer je onder dit artikel? Weet dan dat we je mailadres nooit zullen gebruiken, ook niet om ongevraagde nieuwsbrieven of andersoortige mails te versturen. Dat doen we alleen als je je aanmeldt voor de wekelijkse update – met jouw toestemming dus.

Uitgelichte afbeelding ©fizkes – Shutterstock