Met de komst van social media hebben verschillende nieuwe woorden zich aan onze taal toegevoegd. Niet altijd in positieve zin, zoals geldt voor sexting en grooming – zaken waarvan je absoluut niet wil dat je tiener ermee in aanraking komt. Maar zit het precies? Wat houden de belangrijkste 5 termen op dit gebied in en wat is het onderlinge verschil?
Online gedrag van tieners
Zoals in het echte leven kan je ook het online gedrag van je tiener niet altijd meer in het zicht houden. Ze bewegen zich steeds vrijer en zelfstandiger. Het nadeel daarvan is dat ze hier ook gemakkelijk in aanraking kunnen komen met mensen die minder oprecht zijn dan ze lijken. Behalve cyberpesten gebeurt er namelijk nog veel meer dat niet door de beugel kan. In dit artikel bespreken we de grootste online risico’s voor je puber: van catfishing tot grooming en sexting.
De grootste online risico’s voor je puber
Catfishing
Misschien ken je het televisieprogramma Catfish op MTV wel? Hierin gaan presentatoren Nev en Max op onderzoek uit naar de online dates van hun kandidaten. Zijn die echt wie ze beweren? Vaak zijn er namelijk meerdere pogingen gedaan om af te spreken, maar hield de ander het af. De ene keer omdat ze te verlegen zijn. Een andere keer blijken ze een heuse catfish: iemand die bijvoorbeeld foto’s gebruikt van een ander om online te kunnen daten.
Dit kan heel ver gaan. Soms zijn catfishes mensen met een lage eigenwaarde die eens in de huid van een ander willen kruipen om te zien hoe het is om veel aandacht te krijgen. Maar er zijn ook mensen die op deze manier geld ontvangen van hun slachtoffers (om zogenaamd tickets te kopen voor een eerste date). Kortom, oppassen geblazen!
Grooming
Waar je vroeger veelal werd gewaarschuwd voor mannen die je zouden verleiden met een snoepje, heet de online kinderlokker ‘groomer’. Dit zijn volwassenen die online contact leggen met je kind – via social media – om hen in eerste instantie te verleiden tot bijvoorbeeld webcamseks, foto’s die niets aan de verbeelding overlaten of het sturen van seksuele testen. Soms doen ze zich hierbij voor als een leeftijdsgenoot, maar niet altijd.
Onderdeel van grooming is dat deze volwassenen proberen je kind te verleiden om af te spreken in het echt. Daarbij kunnen ze druk uitoefenen, in de hoop dat de minderjarige zich geïntimideerd voelt en doet wat ze vragen.
Let op! Grooming is uiteraard strafbaar, net als het produceren, verspreiden en bezitten van seksuele beelden van een minderjarige (kinderporno). Neem altijd contact op met de politie zodra je hiermee te maken krijgt.
Grooming op Instagram
Een filmpje dat eigenijk elke ouder zou moeten kijken, is deze. Het legt haarfijn de gevaren bloot van een relatief onschuldige app als Instagram.
Phishing
Zo’n tien jaar geleden kon je phishing heel makkelijk herkennen: een slecht geschreven, geknipt en geplakt mailtje waarin je werd verleid op een link te klikken. Op de website (als je daar al kwam) werd gevraagd om gegevens waarmee je kon worden opgelicht.
Tegenwoordig is het een stuk lastigere om phishing te ontdekken. De mails lijken net echt en zouden zo van je eigen bank of creditcardmaatschappij kunnen komen. Voor volwassenen is het dus al lastig om echt en nep te onderscheiden, laat staan voor je kind. Voorlichting blijft dus belangrijk om oplichting te voorkomen:
- Leg aan je kind uit dat een echte bank of creditcardmaatschappij nooit om je gegevens zal vragen via een link per e-mail
- Je kunt altijd kijken naar de afzender: vaak is het een vreemd e-mailadres of heeft hij een aparte extensie (geen .com of .nl)
- Door met je muis over de link te zweven, zie je al naar welke link iets verwijst; waar in de e-mail wellicht staat “Ga direct naar ABN Amro” kan de onderliggende backlink je laten klikken naar een heel dubieuze website
- Negeer dit soort mailtjes altijd en/of overleg met je ouders
Bo: ‘Laatst kwam mijn dochter van 13 naar me toe. Een jongen van 17 die ze via-via kent vroeg haar op Snapchat om een foto van haar borsten. Gelukkig beschouwde ze hem gelijk als een enorme sukkel en deletete het gesprek, maar het kwam wel allemaal even heel dichtbij. Ik ben blij dat ze eerlijk naar me toe kwam en dat we er regelmatig over praten thuis. Stel dat… Je moet er toch niet aan denken?’
Sexting
Jongeren ontdekken hun seksualiteit en willen daar vaak ook iets mee in de puberteit – tot op zekere hoogte een natuurlijke ontwikkeling. Een chatgesprek kan makkelijk leiden tot opwinding en als de ander vraagt om een spannende foto, gaan ze daar soms in mee in de toepasselijke heat of the moment. In principe zou dit moeten kunnen, mits de ander hier ook vertrouwelijk en zorgvuldig mee omgaat. Maar dat is helaas vaak niet het geval.
Slachtoffers van sexting sturen seksueel getinte berichten, foto’s en/of video’s, waarna de ander ze verspreidt. De redenen lopen uiteen: vrijwillig, intimidatie, stoer doen of aandacht trekken. De gevolgen zijn echter groots als je foto of video wordt verspreid onder een grote groep mensen (‘exposen’). Dat kan bijvoorbeeld de hele school zijn, of zelfs nog meer.
Let op! Het verspreiden van seksueel getinte foto’s van minderjarigen kan strafbaar zijn en valt onder kinderpornografie en/of smaad. Het is daarom belangrijk dat je contact opneemt en aangifte doet bij de politie.
Een indrukwekkend boek voor je kind waarin heel duidelijk wordt wat de risico’s zijn, is geschreven door Francien Regelink (zelf slachtoffer van sexting):
Sextortion
Slachtoffers van sextortion krijgen te maken met afpersing: de ander heeft seksueel getinte afbeeldingen of video’s van je in zijn bezit. Hiermee zet hij je onder druk in ruil voor geld of seks (in het echt). Ook dit is uiteraard strafbaar en hiervan moet je altijd aangifte doen.
Je ziet ook weleens een combinatie voorkomen van sextortion en phishing, waarbij je een mail krijgt met daarin een onheilspellende toon. De ander heeft je gehackt en maakte beelden van jou terwijl je porno keek op je computer. Als je niet wil dat deze bij je volledige contactenlijst komen, moet je binnen 48 uur een bepaald bedrag aan bitcoins overmaken – anders doet hij het alsnog. Hoewel dit nep is, trappen er genoeg mensen in uit angst.
Hoe voorkom je dit soort online risico’s?
Eigenlijk is er maar één oplossing: voorlichting. Blijf uitleggen wat de risico’s zijn, vertel wat verschillende termen inhouden en dat als iets te mooi lijkt om waar te zijn, dit het vaak ook is. Je hoeft je kind niet onnodig wantrouwig te maken tegenover de rest van de wereld; wel alert.
Twijfelen ze over iets? Dan is het fijn als je thuis een open sfeer creëert waarin ze alles tegen je kunnen zeggen. Blijf ook benadrukken dat je nooit boos op hen wordt als ze eens een foutje maken, maar dat jullie samen de dader zullen aanpakken.
Kende jij alle bovenstaande termen al? En hoe ga jij het gesprek aan met je tiener?
Schrijf je in voor onze wekelijkse update en mis nooit meer een artikel! Je vindt het formulier rechts (desktop) of onderaan deze pagina (mobiel). En volg je Merel of De Mamagids al op Instagram?
Reageer je onder dit artikel? Weet dan dat we je mailadres nooit zullen gebruiken, ook niet om ongevraagde nieuwsbrieven of andersoortige mails te versturen. Dat doen we alleen als je je aanmeldt voor de wekelijkse update – met jouw toestemming dus.
Dit artikel bevat een of meerdere affiliate links. Van elke aankoop die je doet via deze link(s) krijgen wij een klein percentage. Jij betaalt hiervoor uiteraard niets extra’s, maar je helpt ons een klein handje. Daarbij doen we regelmatig een donatie aan goede doelen als De Voedselbank, het Alzheimer Fonds of KWF. Mocht je dus een aankoop doen, dan willen we je hierbij heel graag bedanken!
Afbeelding, Burdun Iliya – Shutterstock
Ik ken de termen zeker en spreek hier ook over met de jongens, ik wijs ze geregeld op het gevaar en zeg ook dat als ze iets niet vertrouwen ze het mij moeten laten zien. Ik vind dit onderwerpen, waar je echt aandacht aan moet besteden.
Brrrr je moet er toch niet aan denken. Mijn kleine man moet nog geboren worden. Benieuwd hoe alles er over 16 jaar uitziet
!
ik vind het serieus steeds enger worden voor de jeugd. ik ben dan blij dat ik geen kinderen heb, maar maak mij wel zorgen om mijn nichtjes en neefjes
Snap ik wel. Vroeger gebeurden dit soort dingen natuurlijk vooral achter gesloten deuren, nu online. Vermoed dat de vorm vooral door de tijd heen verandert. Er zitten voordelen en nadelen aan die verandering: aan de ene kant heb je nu altijd zwart-op-wit bewijsmateriaal en zijn daders makkelijker te pakken. Aan de andere kant moet je gewoon altijd alert zijn. Lastig dilemma!
Ja als ouders kun je deze tijd echt niet achterblijven in de digitale ontwikkeling wil je je kinderen goed en veilig kunnen begeleiden in de weg naar het volwassen worden.
ik ken ze en heb al heel wat meegemaakt met die dames van mij en je kan ze blijven waarschuwen maar dan nog kunnen ze er mee in aanraking komen 😉
Wat een narigheid eigenlijk als je het allemaal zo op een rijtje leest. Als ik over dit soort dingen begin tegen mijn kinderen zeggen ze altijd heel verveeld: ‘Jahaaa mam. Dat weten we wel.’
Dat MTV programma kende ik nog niet – ik vind het best erg dat dergelijke dingen nog steeds gebeuren 😮
Wat een verschrikkelijke dingen allemaal zeg! Ik ga later ook echt goeie gesprekken aan met mijn kinderen hierover.
Brrrr, dit is echt een nachtmerrie als het overkomt. Vreselijk dat dit allemaal gebeurt online.