Omgaan met je ex (voor de kinderen): tips voor een harmonieuze scheiding

Wanneer je uit elkaar gaat of gaat scheiden, is (harmonieus) blijven omgaan met je ex belangrijk. Zeker voor de kinderen is het prettig én belangrijk om niet te hoeven kiezen. Maar hoe doe je dat? Je bent niet voor niets uit elkaar. Toch is een harmonieuze scheiding niet onmogelijk. Met onderstaande tips krijg je hopelijk (weer) energie om op een fijne manier om te gaan met je ex en, waar nodig, de band te verbeteren.

Omgaan met je ex: het gebroken gezin

Op het moment dat je ‘ja’ zegt tegen een leven met de ander, in goede en slechte tijden, verwacht je niet dat je op een gegeven moment apart verder moet. Zeker als je kinderen hebt, kan de keuze voor een scheiding of om de relatie te verbreken heel lastig zijn. Uiteindelijk wil elke ouder zijn kinderen het liefst dit verdriet besparen. Maar soms is de koek op of gebeuren er dingen binnen je relatie die maken dat je geen andere keus meer hebt.

Om te voorkomen dat de kinderen een speelbal worden van jullie vechtscheiding en ze een trauma oplopen in de liefde, is het belangrijk om keihard te werken aan jullie onderlinge verstandshouding. Een paar uitzonderingen daargelaten (fysieke of mentale onveiligheid voor jouzelf of de kinderen), is dat wat je hen verplicht bent.

Toch rijst de vraag: hoe ga je om met je ex als je iemand eigenlijk stom, irritant, een enorme lapzwans of gigantische eikel/trut vindt? Als je van mening bent dat de ander helemaal niet voor jullie kinderen kan zorgen, omdat jij het totaal anders aanpakt? Hieronder staan tien tips die je kunt gebruiken voor een betere verstandshouding.

Waarom op een respectvolle manier omgaan met je ex?

Laat voorop staan: omgaan met je ex en investeren in een harmonieuze relatie met elkaar lukt alleen als jij en je kinderen bij de ander fysiek én emotioneel veilig zijn. Is dit niet het geval, dan wens ik je vooral heel veel sterkte en wijsheid toe bij het inschakelen van de juiste instanties.

Verder kan je natuurlijk, indien van toepassing, ‘zij’ lezen op de plekken waar ‘hij’ staat.

Investeren in elkaar voor de kinderen

In elke situatie waarin je kinderen fysiek en emotioneel veilig zijn bij je ex, hebben ze recht op beide ouders. Ook als de ander met een ander naar bed ging, jou enorm gekwetst heeft of je overal alleen voor liet opdraaien de afgelopen jaren. Dat kan een bittere pil zijn, omdat je iemand onder normale omstandigheden mogelijk nooit meer had willen zien.

Toch zijn de kinderen meer gebaat bij een (harmonieuze) scheiding dan een relatie vol spanning, zo schrijft rouwexpert Manu Keirse in zijn boek Kinderen helpen bij verlies. Dat is goed om in je achterhoofd te houden. De kinderen kiezen er niet voor om op te groeien in een gebroken gezin. Bovendien hebben ze jullie allebei keihard nodig. Gun ze dat ook. En, als je dit lastig vindt, denk aan de toekomst: je moet jezelf recht kunnen blijven aankijken en geen spijt krijgen als je grootste emoties zijn gezakt.

Mijn ervaring met een harmonieuze scheiding

Toen mijn oudste dochter anderhalf was, gingen we bij haar vader weg. Het duurde best even voor ik de knoop kon doorhakken, om meerdere redenen. Zou zij het me ooit kwalijk nemen? Zou ik mijn familie teleurstellen? Wat zou de buitenwereld hiervan denken? Zoveel vragen, maar de antwoorden werden op een gegeven moment steeds minder relevant. Omdat ik wist dat uit elkaar gaan altijd beter zou zijn dan samen blijven.

Hoewel de keus een gezamenlijke beslissing was, betekent dat niet dat onze invulling van het ouderschap na de relatiebreuk eenvoudig was. Soms konden we nog steeds flink botsen en ruziën, als we bijvoorbeeld andere ideeën hadden over de opvoeding of om andere (soms kleine) dingen. Misschien zelfs iets erger, omdat je geen relatie meer hebt en dus ook minder van elkaar pikt?

Het hielp mij dan altijd om afstand te nemen en terug te gaan naar de kern: in hoeverre is mijn dochter hierbij gebaat? De gedachten aan haar haalden vaak de scherpe randjes van mijn woede af, ik ventileerde mijn boosheid bij vrienden en zocht dan vervolgens mét hem naar een oplossing voor ons probleem. Nu, zo’n zestien jaar verder, kan ik zeggen dat het alle ingehouden tranen, frustratie en keren dat je op je tong moet bijten meer dan waard zijn. Zij hoefde nooit te kiezen tussen twee families en heeft een liefdevol vangnet om zich heen. Dat is belangrijker dan wat dan ook.

Dit gun ik iedereen: alle ouders, ieder kind. Daarom schreef ik dit artikel met tien tips voor een harmonieuze scheiding, in de hoop dat jullie er beter uitkomen met elkaar.

Hoe ga je om met je ex na de scheiding? 10 tips

Maak goede (financiële) afspraken

Uit elkaar gaan, is vaak een financiële achteruitgang voor beide partijen. Sommige ouders betalen flinke partner- en kinderalimentatie aan hun ex, de ander zit misschien ineens op een flatje driehoog achter en moet sappelen om de boodschappen te kunnen betalen. Dat kan extra spanning opleveren in een situatie die toch al vrij moeilijk is.

Maak daarom goede afspraken met elkaar, al dan niet met behulp van een mediator als jullie er niet zelf uitkomen. Dit doe je in de vorm van een ouderschapsplan (wettelijk verplicht als je allebei het wettelijk gezag hebt; maar als je dit niet het geval is, kan het handig zijn). Denk aan:

• De omgangsregeling
• De hoogte van de alimentatie
• Hoe je de kosten verdeelt van sport, culturele lessen (toneel, muziek) en andere zaken
• Hoe je elkaar op de hoogte houdt van belangrijke gebeurtenissen, hoe je medische beslissingen maakt en afspraken rondom eventuele verhuizingen
• Contact met de andere ouder
• Wanneer je een nieuwe partner introduceert bij je kinderen

Na afloop onderteken je het ouderschapsplan en bewaar je allebei een exemplaar. Sommige zaken lijken nu misschien logisch, maar kunnen lastig worden wanneer er een nieuwe partner komt of de situatie om andere redenen verandert. Het is dan fijn om alles al op papier te hebben. Online kan je een gratis ouderschapsplan downloaden. Je kunt hem ook zelf opstellen in Word aan de hand van deze vragen.

Houd elkaar goed op de hoogte

Zeker wanneer je kind (door omstandigheden) slechts eens per twee weken naar je ex kan, is het belangrijk dat je de ander op de hoogte houdt. Dat kan op twee eenvoudige manieren:

• WhatsApp Stuur een berichtje als jullie iets bijzonders hebben meegemaakt, een kort verslag van jullie dag, mijlpalen, als er iets speelt (op school, met vrienden, op de sportclub etc.) en deel reminders omtrent kinderfeestjes, ouderavonden, het gymrooster op school en belangrijke toetsen. Verder kan je ook alledaagse informatie delen, zoals met welke vriendjes je kind graag speelt en waar zijn interesses liggen op het moment. Denk daarbij aan een plotselinge verzamelwoede of een YouTube-ster waar ze helemaal gek van zijn. Als je kind een mobiele telefoon heeft, kan je overwegen een (aparte) groepsapp te maken met elkaar. Hier deel je dan natuurlijk alleen de leuke dingen, zoals foto’s en updates.
• Download een app, zoals FamilyWall of Keep in Touch (KiT, ontwikkeld door de Universiteit Antwerpen). Hiermee houd je gemakkelijk contact met elkaar. Je kan foto’s delen, belangrijke informatie uitwisselen of reminders instellen (omtrent het meenemen van gymkleding, ouderavonden of kinderfeestjes). En je kind kan zelf ook toegang krijgen tot de app. Dit is ideaal als ze ouder zijn en steeds een wisselend rooster krijgen of een bijbaantje hebben – in theorie kunnen ze hun tijden dan in elk geval toevoegen aan de app. Of ze dit in de praktijk onthouden is een tweede…

Juist de dagelijkse dingen zijn ontzettend belangrijk om te delen, zodat de andere ouder een band kan blijven houden met jullie kind(eren). Die kan dan op hun momenten samen interesse tonen in wat er daadwerkelijk speelt en zich zekerder voelen over zijn ouderschap – wat de band met je kind hopelijk positief beïnvloedt.

Praat nooit slecht over je ex tegen je kind

Je kind blijft voor de helft het kind van je ex. Wanneer je zijn of haar vader/moeder afwijst, wijs je in feite dus ook een deel van je kind af. Alleen al daarom is het belangrijk dat je kritiek op je ex inslikt en bij een ander ventileert. Hiernaast werkt het een loyaliteitsconflict in de hand: je kind wil jou graag steunen en stelt zich mogelijk anders op tegenover je ex, waardoor de verhoudingen (nog meer) op scherp komen te staan. Dat voelt misschien even als zoete wraak, maar leidt in de praktijk vooral tot een verliessituatie voor je kind. Die zit immers overal tussen.

Maar hoe ga je er dan mee om wanneer je ex iets doet wat niet door de beugel kan?

Die vraag kreeg ik weleens van buitenstaanders na de breuk en ik zie het regelmatig bij anderen gebeuren. Dit blijft natuurlijk een heikel punt. Soms doet je ex iets wat je kind schaadt. Denk aan: niet komen opdagen, valse beloftes maken, liegen of een opmerking plaatsen waar je kind (onbedoeld) lang last van heeft.

In dat geval kan je begrip tonen voor het gevoel van je kind, zonder direct kritiek te uiten op je ex – hoe lastig dat ook is. Het helpt als je vooral benoemt wat je ziet en het bij jezelf houdt: “Ik zie dat je heel teleurgesteld bent. Ik vind het heel verdrietig dat je je zo voelt gooi het er maar uit. Ik ben er voor je.” Een dikke knuffel is soms alles wat een kind op dat moment nodig heeft. Vertellen dat je je ex een lamzak vindt en hem jeuk toewensen met korte armpjes, maakt de situatie niet beter. En: dat kan je kind zelf ook wel bedenken.

Uiteraard blijf je na zo’n situatie vaak zelf ook achter met heftige emoties. Jouw woede en verdriet moeten er ook uit. Bel dan een goede vriend(in) op bij wie je even flink mag schelden of uithuilen, maar die je uiteindelijk ook weer de energie geeft om je best te doen voor een harmonieuze omgang met je ex. Hoe moeilijk dat soms is, dit zou altijd je streven moeten blijven.

Laat de buitenwereld niet te veel toe in jullie omgang

Het lastige van je omgeving is dat zij jouw pijn zien, daar vervolgens zelf verdrietig of boos van worden en je misschien zelfs sturend advies geven. Met name opmerkingen als “ik zou het niet pikken als ik jou was” of “als hij zijn kind wil zien, moet hij maar gaan betalen” kan je nu echt missen als kiespijn.

Kies daarom heel bewust wie je toelaat in jullie sores. Het is oké als je beste vriend(in) heel vurig reageert en het allerbeste voor jou wil, maar zodra het de harmonieuze omgang met je ex schaadt, kan je sommige zaken beter even niet gedetailleerd met hem of haar bespreken. Andersom zijn juist de gematigde vrienden of familieleden in je leven nu juist heel fijn. Ze laten je uitrazen en hebben begrip, maar vertellen je daarna weer waarom het zo belangrijk is dat je de juiste keuzes blijft maken: vanuit liefde voor je kind in plaats van boosheid op je ex.

Werk actief aan je eigen verwerkingsproces

Linksom of rechtsom, uit elkaar gaan is een verdrietig proces voor iedereen. Ook voor jou, zelfs als jij de knoop doorhakte en de relatie verbrak. Het heeft tijd nodig om dat een plek te geven in je leven, los van je kind. Zeker als de ander je gekwetst heeft, vreemdging of je op een andere manier veel pijn deed tijdens jullie relatie. Zonder dit te verwerken, blijf je namelijk veel langer hangen in je woede en verdriet of neem je het zelfs mee naar een volgende.

Er zijn verschillende manieren om hier iets aan te doen. Je kunt gaan praten met een (life)coach die je helpt om constructief om te gaan met je pijn. Of kijk naar alternatieve manieren van omgaan met trauma, zoals ademwerk, het nemen van een ijsbad, een cacao bliss ceremonie of (iets minder heftig) schrijf het van je af in een dagboek. Deel al je gevoelens, net zolang tot de scherpe randjes verdwijnen.

Accepteer wat je niet kunt veranderen

Misschien wel het lastigste punt van allemaal, zeker als je graag de controle houdt. Maar mijn ex-schoonmoeder zei ooit: “Zijn tijd is zijn tijd, jouw tijd is jouw tijd”. Dat heeft me enorm geholpen. Door te beseffen dat er feitelijk niks aan de hand is zolang ze daar te eten, liefde, verzorging en aandacht krijgen, kon ik het ‘hoe’ beter loslaten. Uiteindelijk ontstaan veel onnodige ruzies om details.

Accepteer dus wat je niet kunt veranderen. Soms betekent dat dus dat je een hele irritante eigenschap van je ex moet loslaten, hoe moeilijk dat ook is. Tegelijkertijd leer je hiervan wél om vooral te focussen op wat belangrijk is op de lange termijn. Dat helpt enorm in een harmonieuze(re) omgang met je ex.

Zie je ex niet als concurrent

Na een scheiding zie je vaak dat ouders elkaar soms als concurrent gaan beschouwen. Koopt de één een PlayStation, dan haalt de ander een Xbox én vier spellen in huis. Ook rondom feest- en verjaardagen dagen lijkt het niet gek genoeg te kunnen. Hoewel je geen invloed hebt op het gedrag van je ex, kan je wel beslissen hier zelf niet aan mee te doen. Aan het eind van de dag vergeten ze alle materiële spullen en blijven de herinneringen over. Laten die vooral gevuld zijn met liefde, lachen tot je buik pijn doet, dikke knuffels en andere fijne momenten.

Investeer in een liefdevol vangnet om je kind heen

Iets dat nog niet genoemd stond in dit artikel is de familie van je ex. Toch vormen zij een belangrijk element in het leven van je kinderen: met jullie breuk zien zij hun nichtje of kleinkind wellicht ook ineens minder. Om te voorkomen dat de scheiding ook een breuk betekent tussen families, is het goed om te investeren in de anderen. Kan je minder goed met je ex overweg? Probeer dan in elk geval contact te houden met je ex-schoonmoeder of een broer/zus. Stuur kaartjes met verjaardagen, foto’s van de kinderen via WhatsApp en deel regelmatig even hoe het allemaal gaat.

Door samen te werken kan je een liefdevol vangnet om je kind creëren. Zo doen wij dat ook. De naaste familieleden van mijn oudste komen bij ons op (kinder)verjaardagen en andersom gaan wij naar hen toe. Ze logeren over en weer, de nichtjes slapen af en toe bij hun (bonus) opa en oma. Daardoor heeft onze dochter nooit het gevoel gehad dat zij moest kiezen – en wij evenmin. Uiteindelijk heeft iedereen als het goed is hetzelfde doel, en dat is om jullie (klein)kind gelukkig te zien opgroeien.

Uiteraard zijn er situaties waarin oma’s zich een onmogelijke positie aanmeten en alles doen om jou het leven zuur te maken. In dat geval vecht je tegen de bierkaai. Het heeft geen zin te investeren als een ander daar niet voor openstaat. Maar in alle andere gevallen is dit écht de moeite waard.

Laat je eigen familie niet voor nieuwe problemen zorgen

Hoe makkelijk het ook is om negatief te zijn over je ex en diens familie, vergeet ook je eigen familie niet. Die kunnen een harmonieuze scheiding soms best in de weg staan. Zeker als ze boos zijn over de manier waarop de ander met jou omging, over het feit dat je soms weken wacht op de alimentatie of omdat hij vreemdging.

Toch zijn het hun zaken niet. Ook bij hen zouden de kinderen voorop moeten staan. Schroom dus niet om ze hierop te wijzen, als je merkt dat ze een harmonieuze omgang met je ex bemoeilijken. Leg uit wat je doelen zijn en dat je het enorm waardeert dat ze zo van je houden, maar dat ze je meer helpen als ze zich iets gematigder opstellen.

Neem tijd voor jezelf

Wanneer je kinderen naar je ex gaan, ben je misschien geneigd om nog steeds continu met hen bezig te zijn. Hoewel dat begrijpelijk is, is het ook goed om echt tijd voor jezelf te maken. Laad op door met vriendinnen af te spreken, ga sporten, probeer te doen waar je van ontspant: iets lekkers bakken, tekenen, een serie bingen.

Juist omdat kinderen best even dwars kunnen doen na thuiskomst van je ex en moeten acclimatiseren, is het slim om te zorgen dat jij vol energie klaar staat en hun verhalen kan aanhoren (of kan fungeren als ‘stootkussen’ voor hun frustraties).

Omgaan met een nieuwe partner

Dit laatste punt is voorlopig waarschijnlijk (en hopelijk) toekomstmuziek. Toch kan bij het omgaan met je ex ook een nieuwe partner komen kijken. In sommige gevallen zelfs veel sneller dan je had gehoopt. Wat dan?

Als het goed is heb je afspraken gemaakt in het ouderschapsplan, maar waar je aan zou kunnen denken:

• Wacht met het voorstellen van de nieuwe partner aan de kinderen voor jij die persoon hebt gezien.
• Wacht zeker met samenwonen: bij een samengesteld gezin komen weer heel nieuwe uitdagingen kijken. Vooral als de nieuwe partner zelf nog geen kinderen heeft, kan het best weleens botsen met diens overtuigingen over de opvoeding.
• Probeer de ander serieus te nemen als nieuwe mede-opvoeder. Door je hand uit te reiken en iemand te laten weten dat hij of zij een uitbreiding wordt van de village die het kind straks opvoedt, ontstaat er minder een concurrentiestrijd.
• Blijf positief over de nieuwe partner naar je kinderen toe. Boosheid mag, maar alleen bij een mede-volwassene die je hier doorheen kan slepen.

Ben je jaloers of maakt de nieuwe partner je onzeker? Dan kan je overwegen om hier professionele hulp bij te zoeken.

Krijg jij een nieuwe partner? Introduceer hem of haar met beleid

Dacht je dat een scheiding complex kon zijn? Zodra je een nieuwe partner krijgt en wellicht (in de toekomst) een samengesteld gezin gaat vormen, komt daar nog een niveau bovenop. De introductie vraagt beleid, rust en een vertraagd tempo. In mijn ogen zou je zelfs mogen mee bewegen met je kind: als zij nog niet toe zijn aan een nieuwe partner, spreek je alleen af buiten diens zicht. Per slot van rekening moet je kind zich altijd veilig bij jou kunnen voelen en heeft de nieuwe relatie hopelijk geen haast.

Bied verder ruimte aan alle nieuwe gevoelens die een relatie met zich meebrengt, bij je kind, bij jou én je nieuwe partner, maar ook bij je ex. Zonder daar meteen actie aan te hoeven verbinden, mogen alle emoties er zijn zoals het is. Praat hierover met elkaar en neem eventueel wat afstand zolang dat nodig is, zodat je op termijn zelfs met elkaar bij het tienminutengesprek aanwezig kunt zijn.

Waarom je het contact met je ex niet moet verbieden?

Als gezegd, er zijn situaties waarin de emotionele en/of fysieke veiligheid van je kind serieus in het gedrang komt. Dan kan je, alle tips hierboven ten spijt, helaas weinig positiefs veranderen aan de omgang met je ex. In dat geval is het aan te raden hulp te zoeken bij professionele instanties om je te laten helpen.

Maar: het contact met je ex verbieden omdat hij/zij er met een ander vandoor ging of omdat de ander jou voor lief nam tijdens de relatie, is niet oké. Als je ex je kind gaat teleurstellen of valse verwachtingen schept, is het aan hem (of haar) om die fouten te maken. Hoe moeilijk ook. De ander zal zelf de consequenties moeten dragen en jij bent er om je kind op te vangen. Consequenties kunnen eventueel volgen als de situatie onhoudbaar is.

Vergeet bovendien niet dat jouw afwezigheid ook juist ruimte kan creëren voor je ex om alles uit het ouderschap te halen. Zeker als je tijdens de relatie behoorlijk kritisch was of dat de relatiebreuk zijn ogen hebben geopend, kan iemands gedrag ook in positieve zin veranderen. Geef hem (of haar) én je kind in elk geval die kans.

Heb je hierop aanvullingen of wil je jouw verhaal kwijt? Vind je het omgaan met je ex lastig of hebben jullie een goede band? Voel je vrij dit met ons te delen in de reacties. Verder hoop ik dat je je met deze tips gesterkt voelt om te investeren in de omgang met je ex-partner, met je kind voorop. Sterkte!

Liefs, Merel

Schrijf je nu in voor de wekelijkse update en mis nooit meer een artikel! Je vindt het formulier rechts (desktop) of onderaan deze pagina (mobiel). En volg je me al op Instagram?

Reageer je onder dit artikel? Weet dan dat we je mailadres nooit zullen gebruiken, ook niet om ongevraagde nieuwsbrieven of andersoortige mails te versturen. Dat doen we alleen als je je aanmeldt voor de wekelijkse update – met jouw toestemming dus.

Dit artikel bevat een of meerdere affiliate links. Van elke aankoop die je doet via deze link(s) krijgen wij een klein percentage. Jij betaalt hiervoor uiteraard niets extra’s, maar je helpt ons een klein handje. Daarbij doen we regelmatig een donatie aan goede doelen als De Voedselbank, het Alzheimer Fonds of KWF. Mocht je dus een aankoop doen, dan willen we je hierbij heel graag bedanken!

Uitgelichte afbeelding ©Inside Creative House – Shutterstock