Nee is ook een antwoord! (Maar hoe dan?)

Sommige mensen zijn van nature heel hulpvaardig. Nee zeggen? Dat blijkt in de praktijk vaak lastiger dan over je eigen grenzen heen gaan. Om te voorkomen dat je jezelf voorbij rent en elke keer eindigt met een rot gevoel, lees je in dit artikel waarom nee ook een antwoord is én hoe je je eigen grenzen respecteert en handhaaft. Zelfs als je de confrontatie liever vermijdt.

Nee zeggen is moeilijk

Waarom kunnen we geen nee zeggen tegen anderen?

Sommige mensen vinden het geen probleem om hun grenzen aan te geven, maar dat geldt helaas niet voor iedereen. Dat kan komen doordat je wat verlegen of introvert bent. Maar meestal zijn we bang om iemand teleur te stellen. Het idee dat anderen je onaardig zouden kunnen vinden, maar ook dat je niemand wil beledigen of anderen wil opzadelen met jouw ‘problemen’ maakt dat we het maar lastig vinden om voor onszelf op te komen.

Hoe dat er in de praktijk uitziet?

• Je kijkt enorm uit naar een weekend niks doen, maar gaat je vriendin toch helpen met klussen.
• Als je baas vraagt of je die spoedklus wil oppakken, knik je ja (terwijl je inwendig huilt vanwege de toch al torenhoge stress)
• Terwijl je eigenlijk nauwelijks energie hebt om je eigen kinderen te verzorgen, knik je toch maar ja als een andere moeder vraagt of je haar dochter de komende week wat vaker kan meenemen na school.

Doordat je de ander geen vervelend gevoel wil bezorgen, gaan we dus te vaak mee in situaties die eigenlijk niet passen bij ons of onze energievoorraad.

Linda: ‘Weet je wat ik vervelend van mezelf vind? Als andere ouders me om hulp vragen, kan ik lastig nee kan zeggen. Zoals een tijdje terug. Mijn jongste dochter zat net op de basisschool en kreeg al snel een vriendinnetje. Ze wilden samen spelen, prima. Maar toen zei dat meisje dat ze alleen bij ons durfde te spelen als haar moeder mee ging. Daar stond mijn hoofd helemaal niet naar; ik kende die vrouw niet en ik denk ook dat als je kind nog niet toe is aan spelen, dat je het dan niet moet forceren. Uiteindelijk werd het heel gezellig, maar het kostte me wel veel energie. Ik vind het dan lastig om mijn eigen grenzen aan te geven zonder onbeleefd of onaardig over te komen.’

Wat is het nadeel van nooit nee kunnen zeggen?

Een belangrijk nadeel van nooit nee zeggen, is dat het een naar gevoel geeft. Je helpt de ander, maar daarvoor moet je wel over je eigen grenzen heen gaan. Dit levert gevoelens van falen op, stress en intussen brand je jezelf helemaal op. Niemand kan immers continu energie geven als je weinig energie krijgt.

Maar dat is nu afgelopen! Als je oefent met onderstaande tips, zal je merken dat met elke keer dat je ‘nee’ antwoordt, je weer een stukje sterker wordt. En daar hou je wél een goed gevoel aan over!

Hoe zeg je vaker nee?

Kijk niet te veel naar wat anderen doen

Mede door social media krijg je een kijkje achter de schermen bij anderen. Het nadeel daarvan is dat het bij anderen soms allemaal perfect lijkt te gaan: moeders zien er fit uit, hebben een outfit en interieur om door een ringetje te halen, hun relatie oogt warm en liefdevol, de kinderen lopen in hun sad white beige ootd’tjes volledig in de pas. Ze gaan regelmatig op een cultureel verantwoorde reis, hebben een rijk sociaal leven, werken hard maar dragen ook maatschappelijk bij en zijn in complete balans.

Dit beeld versterkt jouw gevoel van falen als je leven er anders uit ziet. En laten we even realistisch zijn: dat geldt eigenlijk voor praktisch iedereen. Het leidt er echter ook toe dat je misschien sneller ja zegt, “want zij doen het ook, terwijl ze het veel drukker hebben dan wij”. Maar is dat relevant? Je hoeft niet te voldoen aan het perfecte plaatje. Jouw grenzen zijn belangrijk – ongeacht wat een ander moeder doet. Als jij iets niet kunt en je gevoel schreeuwt NEE, luister daar dan naar.

Maak jezelf een prioriteit en zeg nee

Misschien vind je dit een lastige. Met name vrouwen leren namelijk vanaf jonge leeftijd om zich aan te passen aan de groep. Grenzen aangeven vinden we, in het algemeen, vaak wat lastiger dan mannen. Toch is het belangrijk om dat we te doen. Dat kan je doen door jezelf een prioriteit te maken, hoe gek dat in eerste instantie misschien ook voelt.

Waarom? Als je dat niet doet en jezelf consequent voorbij loopt, heeft dan een nadelig effect op jou:

• Je brandt jezelf op.
• Bij het idee aan hulp bieden, word je eigenlijk al op voorhand chagrijnig of verdrietig.
• Ja zeggen kost je eigenlijk te veel energie, waardoor je na afloop moet bijkomen.
• Het levert stress op, chaos en vermoeidheid: dat heeft zijn weerslag op het gezin en andere mensen waar je van houdt.
• Je geeft het verkeerde voorbeeld aan je kinderen.

Als je allerlei klusjes op je neemt en steeds minder energie overhoudt, dan kan je op den duur ook geen leuke activiteiten meer ondernemen met je kinderen. Bovendien, zoals het laatste punt ook zegt, geef je het verkeerde voorbeeld aan je eigen kinderen als je altijd maar ja zegt. Dat komt misschien binnen, maar is wel de ultieme spiegel.

Door de situatie om te denken en, met oog op de toekomst, het beeld te schetsen van overwerkte, oververmoeide dochters die nooit nee durven te zeggen, weet je dat jou nu iets te doen staat. Jij kan een ander voorbeeld geven, waardoor zij duidelijk grenzen durven te trekken als ze later groot zijn. En, ook geheel in dit kader nog een mooi cliché: een nee tegen een ander is een ja tegen jezelf.

Oefen en begin vooral klein met nee zeggen

Van nauwelijks nee kunnen zeggen naar een ferme afwijzing is een te grote stap. Begin daarom in het klein met ‘nee’ zeggen. Voorbeelden?

• Als ze op school vragen wie wil rijden voor die ene excursie, reageer dan een keer niet. Ook niet als ze vervolgens vertellen dat als niemand rijdt, de excursie niet kan doorgaan. Je bent niet de enige die daar verantwoordelijk voor is.
• Als een verre kennis vraagt of je iets kunt regelen, geef dan aan dat het niet schikt.
• Wanneer je naaste collega voor de derde keer in een maand vraagt of je haar late dienst kunt overnemen, geef je aan dat het nu niet uitkomt.

Marjolein: ‘Omdat ik vanuit huis werk, denken veel mensen dat ik alle tijd van de wereld heb. Ze komen al snel bij mij terecht als ze iemand zoeken om hun kind bijvoorbeeld op te vangen na schooltijd. Of wanneer iemand moet rijden richting de bibliotheek. In het begin zei ik overal braaf ja tegen, tot ik merkte hoeveel invloed het had op mijn werk en op mijn eigen gemoedsrust. Tegenwoordig zeg ik daarom gelijk dat het helaas niet gaat, omdat ik aan het werk ben. Net als zij. En of ze het begrijpen of niet, daar maak ik me eigenlijk niet meer druk om. Ik voel me er een stuk beter bij en dat telt. Nee is ook een antwoord!’

Zeg alleen ja als je dat oprecht meent

Een andere manier waarop je makkelijker nee leert zeggen, is door alleen met ‘ja’ te antwoorden als je dat oprecht meent. Wanneer je beste vriendin na haar scheiding moet klussen, vind je het fijn te kunnen bijdragen aan haar nieuwe woning. Maar je huilend, boven een stapel papieren, afvragen hoe je de deadline kunt halen met drie opdrachten tegelijkertijd, is een duidelijke nee. Daar heb je immers niet alleen jezelf mee, maar ook je baas (al dan niet op de lange termijn, omdat je steeds minder energie overhoudt).

Geef niet direct antwoord

Ja zeggen zit vaak zo in ons systeem dat je het soms al doet voor je er erg in hebben. De sleutel om beter te worden in het zeggen van ‘nee’ is door niet direct antwoord te geven.

• Ik moet het even nakijken in mijn agenda, kom er straks op terug.
• Vind je het goed als ik er even over nadenk? Ik weet namelijk niet of het allemaal gaat lukken.
• Ben op het moment even druk bezig met een klus. Ik kom er straks bij je op terug.

In de tussenliggende tijd kan je kritisch nadenken of je daadwerkelijk tijd en zin hebt. En anders geeft het je in elk geval de tijd om te verzinnen hoe je nee gaat zeggen.

Hoe ga je dan om met vragen waarop je nee wil zeggen?

Dat je misschien vaker nee zou moeten of mogen zeggen, is duidelijk. Maar hoe doe je dat en met welke woorden? Zeker wanneer je niemand voor het hoofd wil stoten, kan een keiharde ‘nee’ misschien onprettig voelen of niet bij je passen. Gelukkig zijn er alternatieven (maar: wees duidelijk en draai er niet te veel omheen, anders bestaat de kans dat de ander je toch weet over te halen met betere argumenten):

• Je vriendin vraagt of je vandaag wil helpen met schilderen, terwijl je na een lange werkdag eindelijk even op de bank ploft. ‘Het komt nu niet goed uit. Ik heb een lange dag achter de rug en wil graag vroeg naar bed. Maar als je (over)morgen nog hulp nodig hebt, kom ik graag langs met mijn kwast.’
• De baas loopt langs met een stapel papieren. Of je dat nog even snel kan doen. ‘Ik zou het wel willen doen, maar heb ook het dossier van X. nog voor me liggen. Als ik deze spoedklus oppak, leg ik het dossier even neer bij collega M. Hij weet er ook van en dan kunnen we beide deadlines halen.’
• Die ene moeder van school vraagt of ze na school met je mee kan. Lenthe wil spelen, maar durft nog niet alleen. ‘Ik begrijp het. Het is ook misschien nog een beetje spannend. Bij ons thuis komt het alleen niet uit, misschien kunnen we een uurtje met ze naar de speeltuin gaan?’ of, als het regent ‘Ach, ja ze zijn ook nog zo jong. Anders spreken we af dat ze bij elkaar kunnen spelen als ze iets groter zijn. Of we gaan binnenkort gewoon een keer naar de speeltuin.’
• Kan je nog even een uurtje passen op …? Wanneer het je zusje is die dit vraagt, is er niks mis mee om een keer alles opzij te zetten. Gebeurt het echter op regelmatige basis en heb je eigenlijk geen tijd? Zeg dan gewoon eerlijk: ‘Ik vind het hartstikke leuk om iets met hem samen te doen, maar nu schikt het niet.’
• Zaterdag vieren we de verjaardag van Aimée. Jullie zijn van harte welkom! Verjaardagen zijn heel gezellig, maar soms lijkt iedereen tegelijkertijd zijn feestje te vieren. Iedereen aflopen is geen optie, maar nergens langsgaan ook niet. Je kan aangeven dat je al een uitnodiging hebt staan voor die dag en helaas niet kan komen. Of je verzint een alternatief: ‘We kunnen komende zaterdag niet, maar zouden graag dinsdag even langskomen als dat schikt.’

Hoe voelt het om nee te zeggen tegen iemand?

In het begin voelt het misschien onwennig, maar je zal vanzelf merken dat het prettig is om nee te leren zeggen en je grenzen aan te geven. Zeker als anderen daar positief op reageren. Vaak hebben mensen geen idee dat ze jou belasten met hun hulpvraag en is dat helemaal niet de bedoeling.

Natuurlijk kan je je ook schuldig voelen, zeker in het begin. Vooral als je altijd voor alles en iedereen klaarstaat. Het heeft dus tijd nodig om te oefenen en je er beter bij te voelen. Maar uiteindelijk is het wel beter voor je.

Nee is ook een antwoord, al is het lastig om uit te spreken. Toch is het voor jezelf beter om je grenzen aan te geven als dat nodig is. Dat maakt namelijk dat je beter in je vel zit én meer energie overhoudt voor dingen waar je volmondig ja tegen zou willen zeggen. Hoe vind jij het om nee te zeggen? Lukt je dat gemakkelijk of heb je iets aan bovenstaande tips om ermee te oefenen?

Liefs, Merel

Schrijf je nu in voor de wekelijkse update en mis nooit meer een artikel! Je vindt het formulier rechts (desktop) of onderaan deze pagina (mobiel). En volg je me al op Instagram?

Reageer je onder dit artikel? Weet dan dat we je mailadres nooit zullen gebruiken, ook niet om ongevraagde nieuwsbrieven of andersoortige mails te versturen. Dat doen we alleen als je je aanmeldt voor de wekelijkse update – met jouw toestemming dus.

Uitgelichte afbeelding ©fizkes – Shutterstock