Middagdutjes: tot welke leeftijd zijn ze nodig?

Pasgeboren baby’s slapen het grootste deel van de dag. Maar naarmate ze ouder worden, gaan ze meer naar een ritme met een langere slaap in de nacht en verschillende middagdutjes. Maar tot welke leeftijd zijn die dutjes eigenlijk nodig? Welke voordelen hebben ze voor hun gezondheid? En hoe bouw je een middagslaapje eigenlijk af?

Wanneer begint het middagdutje?

Hoeveel slaap hebben kinderen nodig?

Waar een baby tussen de 12-16 uur slaap per nacht nodig heeft, is dat voor peuters van drie nog maximaal 13 uur. De uren die je kind slaapt, vinden natuurlijk niet allemaal plaats in de nacht. Baby’s verdelen hun slaapbehoefte over de hele dag, terwijl een peuter voornamelijk de nacht doorslaapt en overdag nog één of twee dutjes doet.

Wanneer het precieze middagslaapje begint, ligt aan het slaappatroon van je kind. De één is sneller moe, de ander alerter. En bij het je zoontje duurt het misschien langer voor je een duidelijk ritme hebt gevonden, terwijl je dochter al na vier maanden doorsliep.

Waarom is een middagdutje voor kinderen gezond?

Er gebeurt veel in het leven van je dreumes of peuter. Misschien dingen die je zelf als normaal beschouwt, maar voor hen zijn het elke keer nieuwe indrukken en woorden. Dat is vermoeiend. De hersenen hebben tussendoor dus ook rust nodig. Daarom is het heel goed wanneer je kindje voldoende slaapt – zowel ’s nachts al overdag.

Wil je van twee naar één dutje tussen de middag?

Wanneer ga je van meerdere middagslaapjes naar één per dag?

Ook hierin is het vooral slim om te kijken naar de behoefte van je kind. Bij de één ontwikkelt zich dat vaste ritme nu eenmaal sneller dan bij de ander. Maar gemiddeld zal dit zo tussen de 15-18 maanden zijn.

De voordelen en nadelen van één dutje?

De voordelen van twee middagdutjes naar één zitten hem vooral in het ruimer kunnen plannen. Waar je met twee slaapjes vaak vastzit aan de bedtijden en dus weinig tijd hebt in de ochtend en/of middag, kan je vanaf dat moment ineens wat langer naar de ballenbak. Of ’s morgens naar de dierentuin en aansluitend naar bed. Dat geeft iets meer lucht in je dag.

Aan de andere kant verkort de totale tijd die je kind slaapt overdag vaak wel. Dus waar je eerst misschien meerdere uren voor jezelf of je andere kinderen had, is dat straks beperkt tot misschien anderhalf à twee uur. Soms is dat best even wennen.

Hoe ga je van meerdere dutjes naar één middagslaapje?

Het kan zijn dat je kind zelf lastiger in slaap valt, halverwege de ochtend. Je kan dan eens proberen wat er gebeurt als je hem langer wakker houdt en op een later tijdstip in bed legt. Redt hij het tot lunch? Dan kan je duidelijk toe naar een middagdut en is het prima om het tweede slaapje over te slaan. Wanneer dit nog niet het geval is, kan je wel kijken of het lukt het rustmoment in de ochtend iets te verkorten zodat hij ’s middags langer slaapt.

Hoe laat en hoelang slaapt je kind overdag?

Na de lunch is een mooi moment. Je kan ervoor kiezen te eten rond 11.30 zodat hij rustig de tijd heeft en hem dan van 12.00-15.00 uur op bed leggen. Zo heeft hij ook aan het eind van de middag nog voldoende energie om te spelen. De behoefte aan rust zal vanzelf iets afnemen tot je op een gegeven moment het middagdutje zal overslaan. Maar in eerste instantie is drie uur slaap overdag een mooi uitgangspunt.

Wat doe je zelf tijdens het middagdutje?

Als je baby, dreumes of peuter nog slaapt tussendoor, heb je even tijd voor jezelf. Geen idee wat je dan kan doen? Hieronder genoeg inspiratie!

• Helemaal niks. Hoe vaak kan je nu voor je uit staren in de hectische periode die het leven met kleine kinderen toch is.
• Meeslapen en even bijkomen. Ook voor volwassenen is zo’n middagdutje gezond. En zeker wanneer je nog gebroken nachten hebt, kan je dat tekort overdag een beetje wegslapen.
• Een goed boek lezen of Netflixen.
• Sporten: want hoewel je misschien niet naar de sportschool kan, is sporten vanuit huis natuurlijk wel een prima optie.
• Relaxen met een maskertje, je nagels lakken of je voeten verzorgen.

Hoe dan ook, neem het ervan. Je weet immers nooit wanneer het middagdutje stopt en je (gevoelsmatig) nauwelijks nog tijd voor jezelf hebt.

Geen middagdutje meer?

Wanneer moet je stoppen met het middagdutje?

Er is geen vaste richtlijn, omdat niet ieder kind dezelfde slaapbehoefte heeft. Maar het is wel praktisch wanneer je kind niet meer overdag slaapt zodra hij naar de basisschool gaat. Al zullen sommige kleuters, zeker in het begin, toch nog wel behoefte hebben aan een dutje om de nieuwe indrukken te verwerken.

Wat moet je doen als je kind al op jonge leeftijd niet meer wil slapen?

Het kan natuurlijk zomaar gebeuren dat jouw zoon of dochter met net anderhalf jaar al besluit niet meer te willen slapen tussen de middag. Dat kan best lastig zijn: ten eerste heb jij ook je ritme en gebruik je dat middagdutje wellicht ook als tijd om zelf bij te komen. En ten tweede zie je vaak dat kinderen richting het eind van de middag helemaal op zijn en zich ook zo gedragen.

Helaas kan je een middagslaapje niet opdringen. Natuurlijk is het goed om toch nog een paar pogingen te doen, de kamer te verduisteren en een vast slaapritueel te hanteren. Maar als jullie kindje zijn rust ’s nachts neemt en boordevol energie zit, heeft hij misschien gewoon iets minder slaap nodig. Wat je wel kan doen als het dutje wordt overgeslagen op heel jonge leeftijd?

• Een rustmoment creëren in de middag waarbij je geen drukke dingen doet. Denk aan een spelletje, verhaal voorlezen, samen relaxen op de bank of puzzel maken.
• Zorgen voor voldoende fysieke uitdaging: als je kind energiek is, heeft hij de ruimte nodig om lekker te kunnen buitenspelen.
• Eerder eten en vroeger naar bed, zodat hij de gemiste uren in elk geval ’s nachts kan inhalen. Je kan er tijdelijk voor kiezen om zelf wel later te eten; niet iedereen heeft al trek om 16.30 uur.

De voordelen van het overslaan van het middagdutje

1. Je kan weer een normale planning maken. Zonder middagdutje hoef je helemaal nergens meer rekening te houden overdag en kan je voor een wat langere tijd weg. Ook hoef je niet altijd de kinderwagen meer mee te zeulen.
2. Door het overslaan van het dutje slaapt je kind ’s nachts vaak beter en (hopelijk) in de ochtend iets langer door.
3. Na zo’n dag zonder slaap merk je dat ze vaak pas weer écht vervelend worden als je man (of vrouw) thuis komt van het werk. Mooi moment om te gaan koken 😉
4. Je waardeert het extra als ze wel weer een middagdutje doen. Hoe vaak krijg je nu tijd cadeau om even te gaan zitten met een goed boek?

De nadelen van het overslaan van het middagdutje

Eigenlijk zijn er weinig nadelen. Ja, je hebt iets minder tijd voor jezelf overdag en bent vanaf nu intensiever bezig. Maar daar tegenover staat dat ze vaak ook naar de peuterspeelzaal of opvang gaan op bepaalde dagen. En het minder fijne gedrag aan het eind van de middag kan je gelukkig ook opvangen door eerder te gaan eten. Op een gegeven moment ben je er allemaal aan toe.

Onderzoek: stoppen met het slaapje na de tweede verjaardag

Uit onderzoek (2014) naar diverse wetenschappelijke artikelen over slaapgedrag bij kinderen van 0-5 jaar blijkt dat het middagdutje vanaf twee jaar zorgt voor een slechtere nachtrust bij kinderen. Het gezondheidsvoordeel dat je tot die tijd hebt, verdwijnt daarmee. Dat neemt niet weg dat deze ontdekking slechts een indicatie is. Om daadwerkelijk te kunnen constateren of het voordeel van een middagdutje vervalt vanaf de peuterleeftijd is verder onderzoek nodig.

Het moment dat je kind niet meer wil dutten tussen de middag kan best even slikken zijn. De tijd voor jezelf is weg, je peuter is richting het eind van de middag vaak oververmoeid. Maar als alles weer is gestabiliseerd zal je merken dat het stoppen van het middagslaapje ook weer voordelen heeft. Wanneer merkte jij aan je kind dat hij toe was aan minder slaap overdag? Wanneer stopte het middagdutje helemaal? En hoe pakten jullie dat aan? We lezen je ervaring graag in de reacties!