In de serie Lief dagboek neem ik jullie mee in de periode na het verlies van onze dochter Nova. Over keihard vallen, intens verdriet, maar ook bergen vol liefde en licht.
Lief Dagboek,
Drie maanden geleden schreef ik voor het eerst een deel van ons verhaal op. Eerlijk gezegd vond ik het doodeng: je hart zo open en bloot delen op één van je kwetsbaarste momenten? Toch ben ik ontzettend blij dat ik het deed. Door mijn verhaal opnieuw tot in detail te beleven, huilde ik alle tranen die ik op dat moment in me had. Ik voelde weer de pijn, net zolang tot het verdriet opging in komma’s en punten die verzet moesten worden.
En die angst bleek onterecht. Aan alle kanten kregen we steun. Of het nu een luisterend oor was, een lief berichtje tussendoor of samen een avond op de bank zitten en keihard lachen – alles bij elkaar maakte dat ik me steeds een beetje beter kon voelen. En waar ik in het begin ook nog weleens bang was dat iemand me zou zeggen dat ze ‘nu wel wist wat er was gebeurd en dat het tijd was om door te gaan’, bleven de lieve reacties elke keer opnieuw binnenstromen. Ik was en ben er stil van. Wij allebei. Daarom staat dit dagboek vooral in het teken van jou. Omdat ik zonder jullie nooit had kunnen staan waar ik nu sta.
Een seizoen verder
Het is eind januari. De zon schijnt buiten, de laptop zoemt zachtjes in mijn nieuwe kantoor – de ruimte waar we eigenlijk alles klaar hadden staan voor Nova’s komst. Haar bedje staat nog steeds naast me, met liefde opgemaakt toen we nog nergens van wisten. Ik kan me er eerlijk gezegd nog niet helemaal toe zetten om het weg te halen. Want dan is haar aanwezigheid echt verdwenen uit deze ruimte. Ik ben nog niet zover om haar echt te laten overgaan in een herinnering.
Inmiddels zijn we alweer drieënhalve maand verder. Een compleet seizoen. En ik ben een ander mens dan toen. Dankbaarder voor wat we hebben, op bepaalde tijden angstiger en voorzichtiger naar de kinderen toe, maar ook veel bewuster van onze beperkte tijd hier op aarde en de kwetsbaarheid van het leven. Het voelt op een bepaalde manier of ik een tweede kans kreeg, zoals ik in eerdere dagboeken ook uitlegde. Ik besef dat mijn geluk in mijn eigen handen ligt en dat afwachten tot ‘het juiste moment’ geen zin heeft.
Het gaat beter
Op dit moment voel ik me goed. Dat kan over een maand zomaar weer anders zijn, zeggen ze, dus ik leef heel erg met de dag. Voel ik diep verdriet, dan neem ik daar de tijd voor. Maar is het er niet? Dan forceer ik mezelf ook niet meer, zoals ik in het begin nog weleens deed – uit angst dat ik anders een ontaarde moeder zou zijn. Afgelopen maanden leerde ik namelijk dat iedereen zijn eigen manier heeft om met verdriet om te gaan, en dit is de mijne – ook al oogt het soms misschien wat hard.
Weet je wat het is? Incompleet ben ik toch wel; ik hoef niet te huilen om dat alsnog te kunnen ervaren. Nova zit in alles wat ik doe, elke stap die ik zet en bijna elke gedachte die voorbij flitst. Het zit vermoedelijk alleen niet zo in mijn aard om veel tranen te laten, al zegt dat niets over de hoeveelheid verdriet die ik meedraag. Waarom ik me trouwens zo probeer te verantwoorden, weet ik eigenlijk niet. Misschien vanwege de reacties soms, dat huilen mag. Of dat het oké is om niet altijd te sterk te zijn. Maar het gaat voor mijn gevoel simpelweg gewoon wel goed, zeker gezien de omstandigheden.
Het is de reden dat ik voorlopig ga stoppen met de dagboeken. Ze hielpen me enorm om mijn gevoel onder woorden te brengen en om de scherpste randjes van het verdriet te halen, zodat ik er nu in elk geval gewoon over kan praten. Vanaf nu zal ik het houden bij belangrijke gebeurtenissen waarop ik ineens weer de behoefte krijg om te schrijven, en bij periodes die zwaarder zijn.
Dank je wel!
Dat brengt me meteen bij het volgende punt. Ik wil jou namelijk heel erg bedanken. Of dit nu het eerste dagboek is dat je leest of de 27e, jullie zijn de reden dat ik begon en doorging. Jullie namen de tijd om een luisterend oor te zijn, om me een lief berichtje of hartje te sturen, om spontaan te laten weten dat je aan ons dacht, of om eerlijk uit te spreken dat je sprakeloos was en niet goed wist wat je moest zeggen.
Ik weet dat ik niet iedereen persoonlijk kan benoemen, maar ik ga mijn uiterste best doen!
Bedankt voor jullie lieve kaartjes
Bijna honderd kaarten in een tijd dat het eigenlijk niet gebruikelijk meer is om post te versturen… We waren (en zijn) er stil van. Ik heb alles in een map geplakt, samen met alle belangrijke papieren van Nova en de echofoto’s. Alles bij elkaar is een dierbaar document geworden waar ik soms nog in blader om jullie lieve teksten te lezen, maar ook om te beseffen hoe bijzonder het is dat we zo ontzettend veel prachtige mensen om ons heen hebben!
Bedankt voor de prachtige bloemen
Casandra en Bas, de buren, lieve moeders van school, papa en mama, Sophie en Lionel, Speelgoed van het Jaar en Stedin.
Bedankt voor het meeleven via de app, op socials en het schoolplein
Alle ouders van school, ik heb me weleens afgevraagd of ik zou weten wat ik had moeten doen of zeggen als een van de ouders op school in deze situatie terecht was gekomen. Eerlijk? Ik denk dat ik geen idee zou hebben. En toch hebben jullie ons zo gesteund, kregen we ontzettend lieve kaarten, prachtige bloemen en namen jullie de tijd om naar ons te luisteren. Daar ben ik echt intens dankbaar voor. Zonder jullie was het namelijk in heel veel opzichten een stuk lastiger geweest. En daarnaast grote dank voor de juffen die onze dochters opvingen op een manier die bij hen paste.
Maar ook: al onze lieve buren, Amanda, Anna, Angela, Anne-Marie, Arjan, Ayla, Birgit, Brenda, Britt en Olivia, Carina, (juf) Carla, Carla K., Chantal H., Charlotte H., Charlotte Z., Claudia, collega’s van Ro, Corine, Daniëlle W., Dashanti, Demi, Desirée, Dominique en Santana, Eleni, Eline, Ellen, Erica, Esther, Guido, Hanny en René, Hayet en Rich, Ingeborg, Jasmijn, Jerrel en Jessica, Jonas en Lilly, Josje, Karin en Jan, Karin, Ken, Kimberly, Kirsten, Kirsten, Krista, Laura, Leonie V., Liesbeth, Linda (hoop dat we snel een stuk kunnen wandelen), Lindemarie, Lisette V., Loïs, Lonneke, Mandy en Sharon, Marije, Marina, Marjolein, Marleen, Marlous, Marieke, Marijke, Marquerida, Mary-Lou, Maxine, Maxime, Melissa, Michelle, Mingi, Mirjam, Monique, Mylène, Myra, Nancy, Nicole A., Nicole, Nina, (juf) Nora, Petra, Rafael, Rianne, Rolf en Marjolein, Romy, Rowan, Sander, Sandra, Saïra, Saskia (hopelijk kunnen we snel eindelijk afspreken), Sergej, Shirley en Jaime, Shirley S., Simone, Stacey, Stephanie, Stefan en Isabel, Stefy, Silvia, Sylvia, Tanja en Sjoerd, Valéry, Zerus.
En iedereen die ik onverhoopt toch vergeten ben. Het voelde voor jullie soms misschien als een druppel op een gloeiende plaat of als iets dat niet in verhouding stond tot wat ons was gebeurd, maar weet dat ik elk berichtje waardeer! Elke keer dat iemand aan je denkt, vraagt hoe het met je gaat, even langskomt of een hartje stuurt via de app/DM, is een klein beetje licht dat je vooruit helpt.
Bedankt voor jullie lieve overlevingspakketjes
Caroline, Fleur, Lisette en Miriam, wat waren wij dankbaar voor de pakketjes die op de juiste momenten kwamen. Een lunchpakket op een moment dat ik eigenlijk geen hap door mijn keel kreeg, maar waardoor ik besefte dat ik wel goed voor mezelf moest blijven zorgen. De doos vol snacks en codes voor Pathé thuis, om de herfstvakantie te overleven. Codes voor Thuisbezorgd.nl, zodat we een paar avonden niet hoefden te koken. Echt! Lifesavers, die eerste weken.
Bedankt lieverds!
- Alice, sommige dingen veranderen gewoon nooit. Zo is het ook met onze vriendschap. Al zijn we inmiddels behoorlijk burgerlijk – tegen alle voornemens in – je laat me nog steeds keihard lachen om onze linke avonturen van vroeger. Van dezelfde geboortekaartjes tot dezelfde muzieksmaak en hoe we met bepaalde dingen omgaan, het is fijn om niets te hoeven uitleggen als je elkaar ziet en dat het automatisch gaat. Dank je wel!
- Alle bloggers (jullie weten waarom): Caroline, Charlotte, Danielle, Esmée (die wandeling komt hopelijk snel!), Kimberley, Marguerita, Monique, Naomi, Niels, Rob, Yvette. En Fleur, Lisette en Miriam in het bijzonder, eindeloos veel dank voor alle momenten waarop jullie naar me luisterden in onze groepsapp. Dat jullie zonder twijfel de foto’s van Nova wilden zien en nog een keer opnieuw de tijd namen voor mijn verhaal en onzekerheden. Jullie zijn mijn nieuwste vriendinnen, maar zeker niet de minsten! En ik hoop dat we dat komend jaar kunnen vieren met een ‘blogweekendje’ en bier.
- Casandra en Bas, bedankt voor het meeleven en alle lieve berichten. Voor elke keer dat je een luisterend oor bood – zeker die eerste weken toen ik het zo hard nodig had. Alles bij elkaar gaf ons de kracht om door te kunnen gaan op de moeilijkste momenten!
- Charlotte K., we hebben een bijzondere vriendschap. Sinds de studie hebben we elkaar niet meer gezien (waar we hopelijk snel verandering in kunnen brengen!), maar toch zit het goed. Bedankt voor de mooie armbandjes die je maakte voor ons allemaal, voor de lieve berichtjes, het meeleven en de superlieve kaart.
- Charlotte V., wat heb ik met je gelachen, die ochtend in het zwembad! Als twee meisjes van veertien zaten we een tikje illegaal verstopt in de kleedkamer, te wachten op onze kinderen die les hadden. Juist die ochtend had ik het best zwaar, maar je zorgde er gelijk voor dat ik me een stuk beter voelde. Hopelijk zien we elkaar snel weer! Kunnen onze Spider-Mans met elkaar spelen en wij lekker kletsen.
- Erwin en Janice, Een uur nadat ik met de positieve zwangerschapstest naar Ro zwaaide, kreeg ik een berichtje dat jullie zoon was geboren. Hoe bijzonder was dat? Voor mij meteen een handige reminder, want nu kan ik – met mijn chaotische warhoofd – zijn verjaardag nooit meer vergeten. Bedankt dat jullie er simpelweg zijn, als onderdeel van ons leven, dat ik heerlijk met hem kan knuffelen (en dat hij me zo leuk vindt dat ik elke keer een big smile van hem krijg natuurlijk) en dat ik uit medelijden komende spelletjesavond mag winnen 😉
- Fleur, een hartje om te laten weten dat je aan me dacht, luisteren en een hart onder de riem steken… Lieve Fleur ik bewonder je vooral om je innerlijke rust en overwogen antwoorden die me helpen verder te komen in één van de lastigste periodes van mijn leven. Dank je wel voor alles dat je voor me hebt gedaan en nog steeds doet!
- Ilva, wat begon als een spontane wandeling die we allebei konden gebruiken, is inmiddels een goed gebruik aan het worden. Hoewel corona een beetje roet in het eten gooit op het moment, kijk ik enorm uit naar onze volgende! Dat 2021 maar een mooi wandeljaar mag worden met heel veel gezellige ochtenden!
- Jhanuska, lief zusje! Ik hoop dat ik je snel zie en kan knuffelen. Dank je wel voor je lieve en open berichtjes!
- Lisette, met je scherpe humor, dat je me niet met zijden handschoentjes benaderde, maar me al heel snel gewoon als vanouds liet lachen. Bedankt voor het vooruitzicht op een onvergetelijk weekend, het delen van je eindeloze kennis, je superlieve kaartje en natuurlijk het feit dat ik je ’s nachts altijd mag bellen. Correctie: dat ik je überhaupt mag bellen 😉 En gewoon het feit dat je me op een heel moeilijk moment liet inzien dat het leven doordraait en dat het oké is om daarin mee te bewegen, zonder schuldgevoel.
- Mama en papa, hoewel het voor jullie ook niet makkelijk was om te zien dat wij ons in het begin behoorlijk afsloten en het verdriet niet konden delen, gaven jullie ons alle ruimte om dat toch te doen. Bedankt voor het eten, in de eerste weken, het oppassen en opvangen van de kinderen toen wij in het ziekenhuis waren, alle keren dat jullie aanbieden te helpen en gewoon dat jullie er zijn – hoe moeilijk het soms voor jullie ook nog steeds zal zijn!
- Miranda (Frank en Ans), ik schoot vol toen je voor de deur stond met die prachtige poster. De sterrenhemel zoals hij was op het tijdstip dat Nova geboren is… Ik ben er nog stil van. Elke keer als ik me omdraai in mijn kantoor staat hij daar en krijg ik kracht. Het doet me denken aan de geboorte van ons jongste meisje, en maakt dat ik weer kan doorzetten – ook als ik me even niet zo voel. Voor dat en nog veel meer: dank jullie wel!
- Miriam, meteen na het slechte nieuws kwam je met hele praktische tips waar we op dat moment direct wat mee konden. Je regelde antwoorden op vragen die maar bleven sluimeren en je bent er. Mijn roomie waarmee ik uren kan kletsen als we een weekendje weg zijn, en de lieve vriendin die ik altijd kan bellen! Dank je, dank je, dank je!
- Oma O., het luisterende oor, altijd kunnen en mogen bellen, de gastvrijheid, even langskomen na een middagje kerstmarkt en kunnen aanschuiven… Op nog vele jaren en onze bijzondere band die door de jaren heen alleen maar belangrijker en specialer voor me (ons) is geworden!
- Sandy, omdat je gelijk de avond van de bevalling de moeite nam om een kaartje in de bus te stoppen met zo’n ontzettend lieve en persoonlijke tekst! En omdat je naar me luisterde, me liet lachen tijdens het lopen en gewoon omdat je bent wie je bent. Ik hou van je!
- Sanne, dank je voor het lachen, het luisteren en voor jullie lieve kaartje na de geboorte van Nova. Ik hoop komend jaar je huis eindelijk te mogen bewonderen en eindelijk goed bij te praten irl.
- Sophie en Lionel, familie is zo belangrijk. Afgelopen jaar was voor ons allemaal zwaar, maar wat ben ik blij dat we bepaalde momenten toch met elkaar konden delen. Bedankt voor het koken, dat de kinderen mochten komen logeren, voor de ontelbare knuffels, de liefde, het luisterende oor en nog zoveel meer.
- Susan (en Eus), kort na de crematie gingen we met elkaar en de kinderen naar de speeltuin. Jij met een prachtig, beginnend buikje. Moeilijk? Nee, je bood ons alle ruimte om eerlijk te zijn en nam de tijd om te luisteren naar ons verhaal, hoe lastig dat ook geweest moet zijn als je zelf een baby in je buik hebt. Dat maakte het niet ongemakkelijk, maar een van de fijnste momenten van die eerste weken. Op naar nog veel meer gezellige middagen en straks, over een paar maandjes, heerlijk knuffelen met jullie kleine meisje!
- Tessa (en Kim), jeetje… Ik zou niet weten wat we zonder jullie hadden gemoeten. Zeker de eerste week: je nam de kinderen mee naar school, bracht ze thuis en ving ze op. En de pompoensoep! Je ontzorgde op zo’n bijzondere manier. En al hoop ik vanuit de grond van mijn hart dat het nooit nodig is, weet dat je ook op ons kan rekenen als dat nodig is! We zijn een paar deuren of een appje verder 😊
- Yvonne, voor het opvangen van onze zesjarige showgirl op school, die je het podium gaf dat bij haar past. Wat heeft zij zich goed door die dag heengeslagen en wat waren wij dankbaar dat je dat voor elkaar wist te boksen.
Ze zeggen weleens it takes a village to raise a child maar je hebt ook een gemeenschap nodig om kinderen op te vangen wanneer er iets heel heftigs gebeurt in hun leven. Daar hebben jullie allemaal bij geholpen. Soms in praktische zin, door ze mee te nemen en iets leuks met ze te doen, een andere keer door ons te ondersteunen of te laten lachen, zodat we betere ouders voor hen kunnen zijn.
Ooit hoop ik dat de meisjes kunnen terugkijken en Nova zien als een onlosmakelijk, liefdevol onderdeel van hun leven, zonder dat het verdriet rondom de gebeurtenis in alles overheerst. Een lichtpuntje, in plaats van een kruis dat ze moeten meezeulen. Hoewel dat misschien een ambitieus streven is, weet ik dat we met zo ontzettend veel lieve, mooie mensen om ons heen een heel eind kunnen gaan komen.
Zonder jullie konden we niet staan waar we vandaag staan, kon ik niet de moeder zijn die ik nu ben en niet ergens de energie uit putten om door te gaan als ik eigenlijk geen zin heb. Dus nogmaals, dank je wel! Voor alles.
Liefs, Merel
Schrijf je nu in voor de wekelijkse update en mis nooit meer een artikel! Je vindt het formulier rechts (desktop) of onderaan deze pagina (mobiel). En volg je me al op Instagram?
Reageer je onder dit artikel? Weet dan dat we je mailadres nooit zullen gebruiken, ook niet om ongevraagde nieuwsbrieven of andersoortige mails te versturen. Dat doen we alleen als je je aanmeldt voor de wekelijkse update – met jouw toestemming dus.
Lees hier de andere delen van het dagboek
- 1: Van bypass tot een hartje dat stopt
- 2: De echo die ik had willen overslaan
- 3: Hoe vertel je iemand…
- 4: De bevalling van ons meisje
- 5: Bijzondere geboortefoto’s
- 6. Nova. Een ster aan de hemel
- 7: Hoe maak je de juiste beslissingen?
- 8: Dag lief meisje
- 9: Overal zwangere vrouwen
- 10: Het ziekenhuis belt met nieuws
- 11: Of ze al geboren is?
- 12: Onzekerheid en klein verdriet
- 13: Terug naar het schoolplein
- 14: Hoe gaat het met je? Kut natuurlijk
- 15: Therapeutisch wandelen
- 16: Dingen waar je geen invloed op hebt
- 17: Hoe het met de kinderen gaat?
- 18: De foto’s van het ziekenhuis
- 19: Tijd om op te ruimen
- 20: Niemand komt aan mijn kinderen
- 21: Ro gaat weer aan het werk
- 22: Mijn cyclus komt op gang
- 23: Je tranen inslikken is soms beter
- 24: En dan sta ik weer in het ziekenhuis
- 25: Eindelijk geen vragen meer
- 26: Het jaar waarin Nova geboren werd
- 27: Eindeloze dankbaarheid
- 28: Ons kleine meisje is eindelijk thuis
- 29: Het eerste jaar zonder jou
- 30: Die naïviteit krijg je nooit meer terug
- 31: De Negenmaandenbeurs: slim of te vroeg?
- 32: De dagen zijn doordrenkt van haar afwezigheid
- 33: Langzaam wordt het verdriet eenzamer
- 34: Ik verloor het plezier in het moederschap
- 35: Hoeveel kinderen heb je eigenlijk?
- 36: Je wordt een ander mens door de rouw
- 37: Agenda leeghouden
Liefs, Merel
Schrijf je nu in voor de wekelijkse update en mis nooit meer een artikel! Je vindt het formulier rechts (desktop) of onderaan deze pagina (mobiel). En volg je me al op Instagram?
Reageer je onder dit artikel? Weet dan dat we je mailadres nooit zullen gebruiken, ook niet om ongevraagde nieuwsbrieven of andersoortige mails te versturen. Dat doen we alleen als je je aanmeldt voor de wekelijkse update – met jouw toestemming dus.
Afbeelding, Pra Chid – Shutterstock
Afbeelding, Pra Chid – Shutterstock
Merel,
Dit is de eerste keer dat ik reageer, niet omdat ik niet meeleef maar omdat het zo dicht bij komt. Ik heb met tranen in mijn ogen je dagboek gelezen en meegeleefd. Inmiddels weet ik dat er niet altijd antwoorden op vragen zijn en dat de scherpe randjes wel slijten maar zomaar opeens tevoorschijn komen. Inmiddels is net 8 jaar geleden dat we op dezelfde manier een kleindochter verloren en de dagen rond haar verjaar/sterf dag zijn altijd emotioneel, met name voor de ouders en broertjes. Ik bewonder je voor je moed en zit je in de put, bedenk dan dat er echt wel weer betere dagen komen. Veel sterkte nog in dit komende jaar dat waarschijnlijk in golfbewegingen van goed naar slecht en terug zal gaan.
Virgien ( moeder van Lonneke)
Ik wens Merel en Ro heel veel sterkte.
Het was een voorrecht om alle verdriet en emoties een beetje mee te mogen maken.
Geniet van alles wat er op jullie pad komt.Geniet van jullie prachtgezin .Maar Nova zit in jullie hart en blijft altijd deel uit maken van het gezin.Zelfs in mijn hart zit de kleine Nova omdat ik mee mocht kijken in jullie leven na haar overlijden. Dikke kus van Carla Kroon 💋💋💋