Deel 17 | Hoe het met de kinderen gaat?

In de serie Lief dagboek neem ik jullie mee in de periode na het verlies van onze dochter Nova. Over keihard vallen, intens verdriet, maar ook bergen vol liefde en licht.

Lief Dagboek,

Regelmatig vragen mensen hoe het nu met de kinderen gaat. Een vraag waar ik niet direct antwoord op kan geven. Weet je wat het is? Op jonge leeftijd beleef je het leven intenser: je huilt bij verdriet, schreeuwt onbegrensd als je boos bent en lacht voluit om iets grappigs. Die vrijblijvendheid gaat er vanaf naarmate je ouder wordt. Je raakt bewuster van je omgeving, houdt je in om anderen te ontzien en kiest bewust met wie je je gevoel wil delen.

In ons geval hebben we natuurlijk dochters in verschillende leeftijden. Aan de ene kant de bewuste puber die heel goed weet wat er is gebeurd en beheerst genoeg om haar verdriet te tonen wanneer zij dat wil, maar tegelijkertijd misschien nog te jong is om daar voldoende grip op te hebben. Aan de andere kant twee jongere meisjes van vijf en zes, die die remmingen nog een beetje missen en gewoon zijn wie ze zijn. Dat laatste is niet per se makkelijker, wel duidelijker. Aan de andere kant maakt dat het soms lastiger om een balans te vinden tussen hun behoeften en wat je kan geven. Dus hoe het gaat? Eigenlijk denk ik dat je daar pas over een paar jaar een zinnig antwoord op kan geven misschien, maar voor nu ga ik een poging wagen.

Ik probeer hieronder een deel te vertellen van hun verhaal, maar wel vanuit mijn perspectief. Ook om hen te beschermen: zij vragen er immers niet om dat ik mijn levensverhaal zo open en bloot deel, en zijn nog te jong om echt te beseffen wat wel en niet online kan. Daarom hou ik het bij mezelf, maar wil jullie er wel iets over vertellen. Omdat hun beleving er natuurlijk minstens zo toe doet als die van ons.

Hoe voorkom je verdriet bij je kinderen?

Al snel werd ons duidelijk dat je bepaald verdriet niet bij je kinderen kunt weghouden. Hoe graag je dat ook zou willen. Toen we kort na de echo in het ziekenhuis thuiskwamen en de verlangende blikken van Rose en May naar mijn buik zagen, wisten we dat we maar één kant op konden: vooruit. Met zijn vijven. Of eigenlijk met zijn zessen, omdat Nova voor altijd bij ons hoort.

Waar je in een speeltuin soms misschien zenuwachtig om je kind heen springt en kan waarschuwen dat de grond pijn doet als je valt, is die keuze er in deze situatie niet. Je kan simpelweg niet verzwijgen dat de baby is overleden en doen alsof het allemaal niet gebeurt. Vanaf het moment dat ze wisten dat ze een broertje of zusje kregen, keken ze ernaar uit.

In tegenstelling tot die speeltuin konden we nu niet ver vooraf waarschuwen dat het pijn doet, simpelweg omdat het niet in de lijn der verwachtingen lag. Mijn eigen onzekerheden schoof ik ook weg: na een voldragen zwangerschap volgt een baby. Dat is hoe je het kent. En natuurlijk gaat het heus weleens mis, maar eerlijk gezegd had ik hier nog nooit van gehoord. Hoe naïef en simpel het misschien mag lijken, je beschouwt het dan toch niet als reële optie.

Daardoor valt de hele situatie bij iedereen rauw op zijn dak. Bij ons, maar bij de kinderen misschien nog wel meer. Als je ouders altijd beweren dat doodgaan iets is voor oude mensen, dan voelt het waarschijnlijk nóg oneerlijker als een baby’tje overlijdt voor ze de kans kreeg op het leven. Alle dromen die je als kind hebt zijn onbegrensd. En nu weten ze dat het ook anders kan. Iets waar je eigenlijk je kind voor wil behoeden tot hij ouder is en kan bevatten dat het leven niet altijd zorgeloos is.

Een stapje terug

De impact die het heeft, zien we niet zozeer in het dagelijkse leven. Nadat Rose’ juf haar het podium geeft dat bij haar past en May op haar eigen manier kan vertellen wat er is gebeurd, hervat het dagelijkse leven zich weer. June praat wel over Nova en wat gebeurd is, maar pakt ook snel haar normale ritme op. Dat is gebruikelijk, lees ik in het boek Kinderen helpen bij verlies (van Manu Keirse). Bij kinderen komt verdriet namelijk in fases en soms anders tot uiting. Het is dus vooral afwachten en ruimte bieden, vermoeden we.

En dan staan we bij zwemles. Rose klampt zich aan me vast en staart me verdrietig aan. ‘Ik heb helemaal geen zin, mama. Kan ik niet gewoon stoppen?’ vraagt ze. Ons meisje, dat al vanaf jongs af aan een echte waterrat is, lijkt er helemaal klaar mee. Ik beloof dat ik nog even door het raam kijk en ze berust zich erin. Met pijn in mijn hart kijk ik naar haar, hoe ze aansluit in de rij bij de startblokken, en had haar het liefst meegenomen. Maar ja, een volwassene met zwembandjes is ook weer zoiets 😉 Ze moet hier doorheen.

Ik ga aan de zijkant bij het raam staan. Omdat er geen andere ouders zijn, laat ik mijn mondkapje in mijn zak en zwaai naar ons meisje, dat inmiddels alweer vrolijker kijkt. Toch valt me op dat ze echt een stap terug heeft gezet in haar ontwikkeling. Ze hangt vaak aan de kant, oogt wat angstig in het water en maakt geen gekke grapjes met de juf. In tegendeel, ze zoekt aandacht op een manier die ik niet van haar ken en zwaait regelmatig mijn kant op.

Machteloosheid

Al snel staat de achttienjarige badmeester verontschuldigend in de deuropening. Hij stuurt me weg. ‘Het is eigenlijk niet de bedoeling dat ouders hier staan,’ vertelt hij me. Ik snap het ook wel. Ik ben te veel afleiding voor Rose en zo kunnen zij hun werk niet goed doen, maar tegelijkertijd doet het zoveel pijn dat ik er niet voor haar kan zijn. Ze gebaart dat ze me haar duikkunsten wil laten zien en ik sta een beetje ongemakkelijk wippend bij het raam. Aan de ene kant hoor ik de badmeester bijna denken dat ik vast zo’n helikopterouder ben die de boel niet kan loslaten en wil ik voorkomen dat hij me nóg een keer moet wegsturen, aan de andere kant wil mijn hart niets liever dan mijn meisje steunen nu ze me het hardst nodig heeft.

Na de duik loop ik terug naar de auto, waar ik na het instappen meteen in tranen uitbarst. Ro kijkt me bevreemd aan. ‘Je had wel even mogen zeggen dat je daar niet mag staan,’ snik ik verbolgen, beschaamd en intens verdrietig tegelijk. ‘Eerlijk gezegd wist ik het niet,’ reageert hij schouderophalend, ‘ik heb daar zelf nooit gestaan eigenlijk.’ Oeps! Nou ja, hij kan er ook niks aan doen. Niemand. Ik wil gewoon dat alles weer normaal is voor de kinderen en voel me verschrikkelijk machteloos.

Verdriet uit liefde

Zo hebben de meisjes allemaal hun eigen momenten. June die haar vriendinnen meer opzoekt, May die soms – en vaker dan voorheen – bij me kruipt, maar ook de onverwachte driftbuien om iets ogenschijnlijk heel kleins. De stilte die valt wanneer we voorbij een begrafenis rijden waar onnoemelijk veel mensen staan. Pas wanneer ik uitleg dat die persoon vast heel gelukkig was, omdat zoveel mensen van hem hielden, knikken ze begripvol. Dat willen ze later ook wel!

Het is een proces waarbij we samen vallen, opstaan, worstelen en vechten, maar soms ook heel hard knuffelen. De boodschap die we nog steeds hopen mee te kunnen geven, is dat verdriet en liefde hand in hand gaan als yin en yang. Zonder het een kan het ander niet bestaan. We willen hen laten zien en voelen dat Nova’s verlies weliswaar pijn doet, maar ook voortkomt uit liefde. Bovendien moeten ze weten dat dit ons als ouders niet volledig definieert. Zij zijn er ook nog en net zo belangrijk voor ons.

Terwijl ik uit het raam staar en kijk naar de grote groep verdrietige omstanders bij de begraafplaats, besef ik meer dan ooit hoe hard we elkaar nodig hebben.

Schrijf je in voor onze wekelijkse update en mis nooit meer een artikel! Je vindt het formulier rechts (desktop) of onderaan deze pagina (mobiel). En volg je Merel of De Mamagids al op Instagram?

Reageer je onder dit artikel? Weet dan dat we je mailadres nooit zullen gebruiken, ook niet om ongevraagde nieuwsbrieven of andersoortige mails te versturen. Dat doen we alleen als je je aanmeldt voor de wekelijkse update – met jouw toestemming dus.

Lees hier de andere delen van het dagboek

• 1: Van bypass tot een hartje dat stopt
• 2: De echo die ik had willen overslaan
• 3: Hoe vertel je iemand…
• 4: De bevalling van ons meisje
• 5: Bijzondere geboortefoto’s
• 6. Nova. Een ster aan de hemel
• 7: Hoe maak je de juiste beslissingen?
• 8: Dag lief meisje
• 9: Overal zwangere vrouwen
• 10: Het ziekenhuis belt met nieuws
• 11: Of ze al geboren is?
• 12: Onzekerheid en klein verdriet
• 13: Terug naar het schoolplein
• 14: Hoe gaat het met je? Kut natuurlijk
• 15: Therapeutisch wandelen
• 16: Dingen waar je geen invloed op hebt
• 17: Hoe het met de kinderen gaat?
• 18: De foto’s van het ziekenhuis
• 19: Tijd om op te ruimen
• 20: Niemand komt aan mijn kinderen
• 21: Ro gaat weer aan het werk
• 22: Mijn cyclus komt op gang
• 23: Je tranen inslikken is soms beter
• 24: En dan sta ik weer in het ziekenhuis
• 25: Eindelijk geen vragen meer
• 26: Het jaar waarin Nova geboren werd
• 27: Eindeloze dankbaarheid
• 28: Ons kleine meisje is eindelijk thuis
• 29: Het eerste jaar zonder jou
• 30: Die naïviteit krijg je nooit meer terug
• 31: De Negenmaandenbeurs: slim of te vroeg?
• 32: De dagen zijn doordrenkt van haar afwezigheid
• 33: Langzaam wordt het verdriet eenzamer
• 34: Ik verloor het plezier in het moederschap
• 35: Hoeveel kinderen heb je eigenlijk?
• 36: Je wordt een ander mens door de rouw
• 37: Agenda leeghouden

Schrijf je in voor onze wekelijkse update en mis nooit meer een artikel! Je vindt het formulier rechts (desktop) of onderaan deze pagina (mobiel). En volg je Merel of De Mamagids al op Instagram?

Reageer je onder dit artikel? Weet dan dat we je mailadres nooit zullen gebruiken, ook niet om ongevraagde nieuwsbrieven of andersoortige mails te versturen. Dat doen we alleen als je je aanmeldt voor de wekelijkse update – met jouw toestemming dus.

Afbeelding, Pra Chid – Shutterstock

Afbeelding, Pra Chid – Shutterstock