Wanneer je borstvoeding geeft en weer aan het werk gaat, zal je moeten kolven onder werktijd. Het is belangrijk om te weten wat je rechten en plichten zijn. Want wat moet je doen als je collega’s weinig begripvol zijn? Waar heb je precies recht op (en hoe lang)? In dit artikel vind je de nodige informatie, maar ook handige tips en ervaringsverhalen van andere moeders.
Kolven onder werktijd
Het blijven geven van borstvoeding kost iets meer moeite wanneer je weer aan de slag gaat. Dit kan daarom een belangrijke reden zijn voor moeders om ermee te stoppen, zo blijkt uit onderzoek. Het kolven lukt bijvoorbeeld niet gemakkelijk, hun werkzaamheden stropen op doordat de werklast niet minder is of er is simpelweg geen ruimte voor.
Onze huidige maatschappij vraagt nog altijd best veel van vrouwen. Je wil een goede moeder zijn, maar hebt ook verplichtingen op de werkvloer die veel van je vragen. Een sociaal leven onderhouden kost tijd en energie, net als je relatie. Zoals in het onderzoek ook te lezen valt, is er soms simpelweg geen plek voor het geven van borstvoeding. Het kost te veel en daar hebben we niet altijd tijd en energie voor of zin in. Ga jij er wel voor? Dan is het goed om te weten wat je rechten en plichten zijn op de werkvloer.
Rechten en plichten voor moeders die kolven op het werk
Rechten van moeders die kolven
De overheid heeft wettelijke regelingen voor moeders die kolven. Zo heb je tot negen maanden na de bevalling het recht om te kolven, in totaal maximaal een kwart van je dagelijkse werktijd. In sommige gevallen mag je ook naar je kindje toe om borstvoeding te geven, zolang je maar binnen dit maximum blijft. Je werkgever moet voor het kolven een hygiënische ruimte beschikbaar stellen met een goedwerkende koelkast. Bovendien is privacy belangrijk, net als veiligheid. Op de website van de Rijksoverheid staan alle overige zaken waar je recht op hebt. Je werkgever is dus verplicht om aan deze punten te voldoen.
Hiernaast heb je tot zes maanden na de bevalling recht op aangepaste werkzaamheden, bijvoorbeeld wanneer je te maken hebt met een hoge fysieke belasting onder werktijd of onveilige werksituaties. Verder staat in artikel 4.5 en 4.8 van de Arbeidstijdenwet dat je recht hebt op meer pauzes en, tenzij het niet anders kan, geen nachtdiensten hoeft te draaien. Ook langere werkdagen moeten worden beperkt. Andere rechten vind je in dit artikel.
Plichten die je hebt als je kolft
Het is belangrijk dat je je werkgever op tijd op de hoogte stelt van het feit dat je borstvoeding wil geven. Veel werkgevers hebben namelijk, nog altijd, geen geschikte ruimte voor kolvende medewerkers. Door je baas tijdig in te lichten, kunnen voorbereidende maatregelen worden getroffen. Verder mag je niet meer dan een vierde van je werktijd besteden aan kolven (of voeden). Al staat deze tijd los van je normale pauzes, waar je nog steeds recht op hebt.
Wat moet je doen als je werkgever niet meewerkt?
Er zijn situaties waarin de werkgever meent dat het (invaliden)toilet volstaat als kolfruimte. Of waarbij de werkdruk onevenredig hoog ligt, je geen tijd krijgt om te kolven of op een andere manier niet wordt voldaan aan de rechten die je hebt. Weet dan dat je hier niet mee akkoord hoeft te gaan. Je staat volledig in je recht wanneer je een ruimte eist die zowel hygiënisch is als afsluitbaar van binnenuit, waar je in alle rust kunt kolven op een comfortabele manier.
De eerste stap is dit bespreken met je directe leidinggevende. Vervolgens kan je naar personeelszaken stappen en uiteindelijk naar een bedrijfsarts. Biedt dit alles geen passende oplossing? Dan is het tijd om juridisch advies in te winnen. Je kunt dit doen via een werknemersvereniging als FNV of CNV, maar ook via je rechtsbijstandsverzekering.
Tips voor kolven onder werktijd
In het filmpje hieronder, gemaakt door het Voedingscentrum krijg je veel handige tips. Denk aan het meenemen van een koeltasje voor de melk, het meebrengen van ontspanning (zoals een tijdschrift) en hoe belangrijk het is om je kindje thuis wat meer aan te leggen. Maar ook wat je kunt doen wanneer je melkproductie terugloopt. Werken kost immers meer energie, waardoor je tijdelijk iets minder opbrengst kunt hebben. Verder is het altijd goed om een lactatiekundige in te schakelen wanneer je tegen bepaalde uitdagingen aanloopt.
Daarnaast vind je in dit filmpje van de VerlosMoeder 10 handige tips om te kolven. Onder haar video kan je bovendien extra informatie vinden, zoals producten die ze zelf gebruikt heeft én hoe je haar kolfschema kunt opvragen via de mail.
Begin al met kolven voor je weer gaat werken
Gerdi, voorheen blogger op Blond & Bruin [website bestaat niet meer]: “Het helpt als je van tevoren al melk in de vriezer hebt staan. De eerste dagen/weken is het vaak lastig om je (drukke) een grote productie te halen uit het kolven. Zeker omdat je op je werk je ritme moet vinden en een jonge baby thuis hebt – dat kan best wat stress opleveren. Het is al een hele geruststelling als er thuis een vriezer vol staat, want juist als je graag een flesje vol wilt kolven lukt dat natuurlijk niet!”
Probeer verschillende soorten borstkolven uit
Mary-Lou: “Ik ervaarde het kolven zelf niet als onprettig. Je hoort wel eens verhalen in de trant van melkkoe, maar zo heb ik mezelf nooit gevoeld. Wel ben ik benieuwd of het kolven met een andere en duurdere kolf beter was gegaan. Dus mijn tip zou zijn om voor aanschaf een kolf te huren om te kijken of het wel bij je past.”
Wil het kolven minder goed lukken? Vraag advies aan een deskundige
Vanaf het moment dat haar eerste menstruatie plaatsvindt, heeft Angela meer moeite om een volledige voeding af te kolven. Haar kolfrecht verliep ook in deze periode. “Gelukkig mocht ik blijven kolven in eigen tijd. Daarnaast kolfde ik ‘s avonds voor het slapengaan om zoveel mogelijk voeding bij elkaar te krijgen. Ik zette alles op alles om door te gaan, wilde niet voor die laatste maanden overstappen op flesvoeding. Met behulp van de borstvoedingstelefoon is dit gelukt. Overigens kolfde ik in mijn vrije tijd ook gewoon waar vriendinnen bij waren, met een hydrofiele doek zie je er niets van. Grappig was dat de mannen zaten te gamen in de woonkamer, tot één van hen zei: ‘Ssst! Ik hoor wat.’ Dat was dus mijn kolf haha.”
Ervaring van andere moeders: kolven onder werktijd
Kolven op het werk? Ik kreeg helaas te maken met boze collega’s
Gerdi werkt op een drukke afdeling in het ziekenhuis. Daardoor is het soms heel lastig tijd te vinden om te kolven. Dit resulteerde regelmatig in boze collega’s. Ze waren het er niet mee eens dat ze ging kolven. In eerste instantie werkte Gerdi geen nachtdiensten, zoals ook haar goed recht was. Ze kon dan de piketkamer (waar het personeel tijdens de nachtdienst slaapt) gebruiken voor het kolven.
Het werd alleen lastiger toen ze na een paar maanden toch weer de nachtdiensten ging doen: ze kon van het ene op het andere moment worden opgeroepen. “Al gaf dit ook weleens grappige situaties: dat ik met een half flesje melk over de gang moest rennen, snel langs de koelkast, een scan maken en weer verder met kolven.”
Collega’s vonden dat ik maar ergens anders moest gaan kolven
Angela kreeg in het begin veel begrip van collega’s: ze vonden het knap dat ze ging kolven. Maar nadat dochter Naomi een halfjaar was, kwam steeds vaker de vraag wanneer ze zou stoppen. “Ik zei dat zolang Naomi en ik het prettig vinden, ik door zou gaan met voeden en dus ook kolven. Eén keer reageerden twee mannen of die melk lekker zou smaken in de koffie. Mijn antwoord ‘Willen jullie het een keer proberen?’ werd niet gewaardeerd. Zelf vond ik het wel grappig.”
Angela kolfde in de vergaderruimte en dat zorgde nog weleens voor problemen. “Regelmatig zaten er mensen te overleggen terwijl ik hem had afgeblokt. Ze zeiden dan: ‘Wij hebben deze ruimte geboekt, dus ga maar ergens anders kolven’ of vroegen ‘Kun je over tien minuten terugkomen?’ Ik trok mij er niets van aan, vroeg hen vriendelijk om weg te gaan en zei dat ik niet kon wachten met kolven. Toen ik nog maar één keer per dag kolfde, deed ik dat tussen de middag en blokte anderhalf uur zodat ik binnen dat tijdsbestek kon kolven.”
Ik voelde me soms best schuldig als ik ging kolven
Mary-Lou kreeg weinig commentaar van collega’s, op een paar lolbroeken na die dan een grapje maakte als ze onderweg was naar het kolfhok. “De ene dag kon ik dat beter hebben dan de andere dag. Dit hing ook een beetje samen met mijn schuldgevoel. Je bent er toch, in mijn geval, twee uur totaal tussenuit. Maar ondanks het schuldgevoel naar mijn teamgenoten vond ik de onderbrekingen erg fijn. Het weer beginnen met werken na mijn verlof vond ik na mijn verlof vond ik namelijk best pittig. En ook was het frustrerend dat het kolven zelf niet van een leien dakje ging.”
Bereid jezelf voor als je gaat kolven
De lessen die je kunt meenemen van deze drie dames is dat je soms best vervelende of lastige opmerkingen kunt krijgen wanneer je gaat kolven. Sommige collega’s zullen geen begrip tonen of vinden het ‘maar lekker makkelijk’ dat jij de tijd krijgt om melk af te kunnen kolven onder werktijd. Een enkele werkgever zal ook moeilijk doen. Hoewel dat geen reden zou moeten zijn om je aan te passen, kan het natuurlijk best lastig zijn. Door je hierop voor te bereiden en voor jezelf goed duidelijk te hebben waarom je graag doorgaat met het geven van borstvoeding, kan je dergelijke opmerkingen en onbegrip vaak beter hebben.
Trek je niks aan van nare opmerkingen van collega’s
Angela: “Gewoon kolven, zou mijn reactie zijn. Maar dat is niet helemaal fair natuurlijk. Ik denk dat je jezelf moet afvragen waarom je twijfelt: voel je je er zelf niet prettig bij of ben je bang voor de reactie van anderen? Geloof mij, dat laatste is het niet waard hoor. Jij bent moeder en wil je kindje het beste geven. Borstvoeding valt daar ook onder. Je hebt recht op kolftijd tot de negende levensmaand van je kind. Dat betekent inderdaad minder uren werken, maar ook dat gaat je lukken. Ik vond het bovendien hele fijne momenten: heerlijk een tijdschrift lezen en filmpjes en foto’s bekijken van Naomi. Ik had die momenten echt even nodig tussen het werken door, daarna kon ik fris aan de slag! Stiekem mis ik het nu weleens.”
Wil je meer lezen over kolven onder werktijd?
- Angela kolft al een paar maanden. Die ochtend lijkt precies als alle anderen te zijn, maar dan zit ze ineens oog in oog met de glazenwasser. Tijdens het kolven wel te verstaan! Zoals ze zelf zegt: ‘Gevalletje: doe altijd de raamdecoratie dicht!’ Grappig is ook de reactie van deze glazenwasser op haar blog. Maar naast deze wel heel aparte ervaring, was het kolven voor haar vooral heel prettig. Op deze manier kon ze langer doorgaan met voeden, zo vertelt ze.
- Mary-Lou laat een andere kant zien: zij vond het juist tegenvallen. Ze voelde zich toch schuldig tegenover collega’s en daarbij kolfde ze niet voldoende melk om te voldoen aan de behoefte van haar zoon, zo schrijft ze. Daarnaast vind je hier een heel handig schema dat kan helpen bij het afbouwen van kolven.
Of kolven onder werktijd bij je past, ligt aan verschillende factoren. Zo zal niet iedere collega er positief mee omgaan en zal je soms ook merken dat het op je werk lastiger is om volle flesjes melk af te kunnen kolven. Aan de andere kant biedt de wet je genoeg mogelijkheden waarmee je uit de voeten kan en op je werk een goede, hygiënische plek mag eisen. Ben jij van plan te gaan kolven op het werk?
Liefs, Merel
Schrijf je nu in voor de wekelijkse update en mis nooit meer een artikel! Je vindt het formulier rechts (desktop) of onderaan deze pagina (mobiel). En volg je me al op Instagram?
Reageer je onder dit artikel? Weet dan dat we je mailadres nooit zullen gebruiken, ook niet om ongevraagde nieuwsbrieven of andersoortige mails te versturen. Dat doen we alleen als je je aanmeldt voor de wekelijkse update – met jouw toestemming dus.
Uitgelichte afbeelding ©Nor Gal – Shutterstock