Wanneer ik ontdek dat veel van Junes klasgenoten actief zijn op Instagram, roept dat vragen bij me op. Waar ligt de grens? Weten andere ouders wel wat hun kinderen uitspoken? Of zijn wij gewoon erg streng? En hoe zit het wettelijk gezien eigenlijk? Daarnaast vind je onderaan een filmpje dat elke ouder zou moeten kijken: over de risico’s van kinderen op Instagram en het belang van goede voorlichting.
Algemene informatie over Instagram en kinderen
Wettelijke bepalingen omtrent Facebook en Instagram
Momenteel zijn er geen wettelijke bepalingen omtrent het gebruik van social media als Facebook en Instagram. De enige restrictie is een leeftijdsgrens van 13 jaar en ouder, maar ook die is gemakkelijk te omzeilen. En, als je dit doet, dus helemaal niet strafbaar. Je hoeft hiervoor bovendien geen toestemming te hebben van je ouders. Veel basisschoolleerlingen zijn dan ook in bezit van verschillende accounts: op Facebook, Instagram, Snapchat en Tiktok. Vaak (gedeeltelijk) buiten het toezicht van hun ouders en verzorgers.
Wat is er zo leuk aan Instagram?
Niet elke ouder heeft zelf Instagram gedownload op zijn of haar telefoon. Dat betekent dat je niet altijd op de hoogte bent van wat speelt onder tieners en ook het account van je eigen kind niet kunt volgen. Een korte uitleg van de positieve kanten van deze app:
- Je deelt foto’s met bekenden
- Over die foto kan je een filter plaatsen om het mooier te maken
- Net als Facebook verschijnen die op een timeline (niet in chronologische volgorde, maar op basis van populariteit en bepaalde voorkeuren die Instagram bepaalt aan de hand van je eerdere zoekgedrag)
- Met hashtags kan je aangeven wat op je foto staat; zo kunnen gelijkgestemden elkaar sneller vinden (#beach brengt alle strandliefhebbers samen en #fml alle mensen die op dat moment balen van het leven)
- Instagram wordt tegenwoordig ook veel gebruikt door social influencers – je moet deze groep zien als, veelal, jongeren die invloed uitoefenen op de jeugd. Dat doen ze door stukjes van hun leven te tonen: de persoon achter de BN’er, maar ook met modestatements of de oproep mee te helpen voor het goede doel.
- Instagram is in principe een heel positieve vorm van social media. Natuurlijk hangt het ook af van wie je volgt, maar als je wil kan je tijdlijn vol met bloemetjes, kinderen en unicorns staan.
Wat zijn de risico’s van Instagram?
Zoals hier boven al staat: in principe is Instagram een hele leuke, positieve vorm van sociaal contact. Maar er zitten ook risico’s aan social media.
- Net als met alle social media is het goed om te beseffen dat iemand mogelijk jouw openbare foto’s zou kunnen gebruiken.
- Er zit een chatfunctie op, dus het kan altijd zo zijn dat een oude viezerik contact legt met jouw jonge dochter, maar zich voordoet als een jonge god.
- Het liken en geliket worden kan verslavend werken. Het kan daarom verstandig zijn om bij je kind te benadrukken dat er belangrijkere dingen zijn in het leven dan dat je de nasi van dinsdagavond nog niet hebt gedeeld met je volgers.
- Instagram toont niet het echte leven. Zeker kinderen die nog op de basisschool zitten, kunnen het onderscheid niet goed maken tussen een ideaalwereld en de realiteit. Dat kan hen onnodig onzeker maken. Zeker onder invloed van hormonen.
- Via bepaalde hashtags kunnen ze in contact komen met obscure gebruikers (zoals #ana wordt gebruikt door meisjes die anorexia hebben en elkaar daarin steunen)
- Als Facebook (de huidige eigenaar van Instagram) de fotorechten krijgt, kunnen ze jouw foto’s gebruiken in advertenties. Zonder toestemming, want daar ’teken’ je voor met het downloaden van de app.
Natuurlijk mag voorop staan: dit hoeft niet te gebeuren, maar toch is het goed om te beseffen dat het meer is dan alleen een leuk en onschuldig filter op je foto.
Tip voor ouders: weet (of ontdek) hoe Instagram werkt
Als je geen Instagramgebruiker bent van het eerste uur, is het niet onverstandig je compleet te verdiepen in de app. Download hem, kijk hoe die filters werken en zoek eens uit welke beroemdheden je zoon of dochter graag volgt. Welke invloed oefenen die op hem of haar uit? Daarbij leert het je ook van alles over de valkuilen die hierboven staan. Vind je het zelf wat lastig? Laat je dan in elk geval voorlichten door iemand die precies weet hoe de app in elkaar steekt.
Let op! Geheim account
Kinderen zijn vaak sneller dan hun ouders met het begrijpen van nieuwe media. Logisch: ze zijn er veel meer mee bezig. Een geheim account is dan ook zo aangemaakt. Kiezen ze een wat ongebruikelijke naam en nemen ze geen profielfoto, dan is de kans al een stuk kleiner dat jij het ontdekt.
Al blijven het kinderen. Grote kans dat je bij bepaalde klasgenoten die ene naam steeds ziet opduiken, dat ze worden getagd in een verhaal of foto en dat juist dat ene vage profiel bij je suggesties blijft staan. Desondanks is het goed hier alert op te zijn, zeker met oog op de belangrijkste Instagram-gevaren voor tieners, waarover je meer ziet in het filmpje verderop.
Regels voor een Instagram account
Wanneer je kind op Instagram mag, is het slim om daarover regels af te spreken met elkaar. Uiteindelijk stuur je je dochter ook niet zomaar een donker park in en laat je haar niet gaan zonder nog even bepaalde zaken door te spreken (je spreekt uiteindelijk toch vaak ook regels af omtrent het gebruik van het mobieltje zelf).
Geef daarbij ook ruimte aan je kind om te vertellen wat hij of zij zelf weet. Daarmee behandel je ze als een gelijkwaardige(re) gesprekspartner en zullen ze ook actiever deelnemen aan het gesprek. Bovendien blijven jouw zorgen dan beter hangen dan wanneer het voelt als een eindeloze preek.
Welke regels kan je hanteren omtrent het gebruik van Instagram?
- Geen onbekenden toevoegen
- Weet wat de risico’s zijn en handel daarnaar
- Bij twijfel altijd naar je ouders toegaan of een andere vertrouwenspersoon, als je dat prettiger vindt
- Hou je account privé
- Benadruk verschillende zaken: een hartje op Instagram zegt niet veel meer dan dat iemand je foto leuk vindt. Het maakt je geen beter mens en er is ook een leven buiten social media
Kijk samen met je partner wat jullie belangrijk vinden en waar voor jullie de grenzen liggen.
Dit filmpje zou elke ouder moeten zien voor hij ja zegt tegen Instagram
Viezeriken zitten overal, dat weten we best. Maar hoe gemakkelijk zij toegang hebben tot het profiel van een meisje dat je dochter had kunnen zijn? Onderstaand filmpje kan behoorlijk shockerend zijn, maar is een goede waarschuwing. Bespreek de risico’s van Instagram waar mogelijk met je kind door en druk hen op het hart bij dit soort zaken altijd naar jou toe te komen. Laat ze weten dat je niet boos zal zijn, ook niet als ze onder druk meegaan met dit soort rare verzoekjes. Uiteindelijk zit de volwassene fout, zij zijn nog maar een kind dat de wereld langzaam verkent.
Hoe het bij ons ging?
Instagram in groep 8
Het leeft enorm. June informeerde laatst wanneer zij een account mag. Waarschijnlijk wil ze meer dan alleen Tiktok, een app die ze wel mocht downloaden, maar alleen voor privégebruik. We hebben de afspraak dat ze alleen mensen toevoegt die ze kent en heeft er geen problemen mee dat wij haar volgen. Tot zover voelt het heel fijn en hebben we vertrouwen in haar. Toch wilde ik meer weten. Waarom wilde ze zo graag een account? Omdat ik ermee bezig ben of is er meer?
De halve klas is online actief
Daar komt de dinosaurus in me naar boven die heel voorzichtig is met technologie (en nog steeds met weemoed terugdenkt aan de typemachine). Het zal toch niet dat haar klasgenoten dat wel mogen? Een klein online onderzoekje doorprikt mijn naïeve bubbel en brengt naar boven dat vrijwel alle meisjes uit haar klas een account op Instagram hebben. Weliswaar afgeschermd, maar toch. Ook kom ik iemand tegen uit groep 7. Wat dat betreft is de app dankzij zijn algoritmes net een klein dorp. En dan komt bij mij de vraag naar boven (net als wanneer ik jonge meisjes zie lopen met ultra korte rokjes en een dikke laag make-up): weten die ouders dat wel?
Daar gaat ons plan om te wachten?
Net als met het krijgen van de mobiele telefoon, lijkt ook dit voornemen te gaan mislukken. Of het erg is, weet ik niet. Als ouder moet je ook leren en meegroeien met de huidige maatschappij natuurlijk, dus misschien zijn we wel veel te eigenwijs als we willen wachten.’ Dat we een gedeeltelijk offline opvoeding kiezen, is niet altijd makkelijk (voor de kinderen). Omdat wij in feite de eerste generatie ouders zijn die hier echt mee te maken krijgt, is het nog steeds allemaal een beetje prijs schieten.
We denken allemaal de wijsheid in pacht te hebben, maar niemand weet waar dit toe leidt over pakweg tien tot twintig jaar. Een positieve en liefdevolle generatie? Of een egocentrische groep jonge volwassenen die denken dat het leven alleen om hen draait? De tijd zal het leren. Voor nu stellen we een aantal regels op die ingaan op het moment dat June een Instagram account krijgt.
Hoe denk jij hierover? Discussieer mee onder het artikel over de stelling: tieners van nu moeten zelf Instagram maar ontdekken, ik vind de risico’s niet zo heel spannend. Ben je het daarmee eens of niet?
Wees de eerste om reactie te geven