Houten speelgoed wordt steeds populairder en niet zonder reden. Zo zou het beter zijn dan plastic en veiliger voor je kindje. Of dat echt zo is? Ik ging op onderzoek uit. In dit artikel vind je interessante informatie over houten speelgoed (tegenover plastic), lees je wat de voordelen zijn voor je kindje en waar je mooi duurzaam speelgoed kan vinden.
Is houten speelgoed beter dan plastic?
Om maar te beginnen met de belangrijkste vraag van allemaal. Klopt de claim dat houten speelgoed beter zou zijn dan plastic?
Plastic speelgoed en de impact op het milieu
Eigenlijk kunnen we hier kort over zijn. Ja. Houten speelgoed is per definitie beter voor je kindje dan plastic, om meerdere redenen. Zo behoudt de grondstof voor houten speelgoed (hout) in principe zijn pure vorm, terwijl plastic een bewerkte kunststof is, gemaakt vanuit een andere grondstof (fossiele brandstoffen). Omdat plastic niet afbreekbaar is in de natuur, levert het milieuschade op. Verder heeft de materiaalkeuze ook vaak effect op de manier van spelen van je kind. Houten speelgoed levert vaak meer speelplezier op, waarover later meer.
Als alternatief zie je de laatste jaren steeds meer bio-plastic opkomen. Speelgoed dat is gemaakt van afbreekbaar bio-plastic is een goed alternatief voor de gewone plastic variant. Een voorbeeld hiervan is BiOBUDDi: plastic bouwblokken die qua stevigheid en vorm te vergelijken zijn met DUPLO en zelfs vrijwel even lang meegaan. Ze hebben alleen uiteindelijk wél een minder grote impact op het milieu.
Lees meer over plastic en de impact op het milieu in NPO Kennis: wat is plastic en hoe maak je het?
Is houten speelgoed altijd goed?
Houten speelgoed is een verantwoorde keus. Tegelijkertijd is het ook erg duur. Dat heeft te maken met de grondstof (hout is duurder dan plastic) en soms met het feit dat het maken van houten speelgoed (gedeeltelijk) handwerk is. Het productieproces is bovendien minder massaal dan bij plastic.
Online kan je, bijvoorbeeld bij ‘ome Ali’ of Temu, ook goedkopere varianten vinden van populair houten speelgoed dat wél in het Westen wordt geproduceerd voor veel hogere prijzen. Waarom het toch niet verstandig is dit te kopen?
Dit goedkopere speelgoed voldoet niet altijd aan de strenge eisen die we hier stellen aan:
- Ingrediënten van de verf waarmee het speelgoed wordt gekleurd
- De veiligheid van het speelgoed (denk aan losse onderdelen)
- Het productieproces
- De veiligheid voor werknemers
Het is daarom verstandig toch iets langer te sparen en meer geld te besteden aan het speelgoed. Je wil immers niet dat je kind schadelijke verfstoffen binnenkrijgt. Bovendien koopt het prettiger als je weet dat er bij het winnen van de grondstoffen en het productieproces wordt gedacht aan het welzijn van andere mensen en het milieu. Bijkomend voordeel? Doordat het duurder is, koop je per saldo minder en houd je de hoeveelheid speelgoed voor je kind overzichtelijker.
Waar kan je op letten als je (verantwoord) houten speelgoed wil kopen?
- Welke lijm- en verfsoorten zijn er gebruikt? Wanneer je kindje de wereld nog verkent met zijn mond, is het extra belangrijk dat hier geen schadelijke stoffen in zitten.
- Kies voor speelgoed dat gemaakt is van gecertificeerd hout (FSC). Zo weet je dat ze bij de bomenkap bewust kijken naar het milieu.
- Ga naar een betrouwbare (web)winkel en kies voor merken die transparant zijn over hun (fairtrade) productieproces, zoals Grimm, Little Dutch en Wobbel.
Fijne merken met mooi houten speelgoed
Grimm Het bekendste speelgoed van Grimm is de prachtig gekleurde regenboog en stapeltorens. Daarnaast heb je ook ballen of deze mooie Rainbow Friends: houten poppetjes die passen bij de regenboog.
Little Dutch Hoewel speelgoed niet bedoeld is als verfraaiing van je interieur, geldt dat wel voor de prachtige spullen van Little Dutch. Het merk gebruikt geen giftige verfstoffen en heeft een breed assortiment in houten speelgoed, van een vormenstoof en houten garage tot compleet keukentje.
Wobbel Het wobbelboard is goed voor de motoriek, ideaal om lekker in te luieren en prachtig duurzaam speelgoed dat lang meegaat. Het is prijzig, maar enorm veelzijdig en gaat lang mee: vanaf jonge leeftijd tot zelfs 100 kg. Dus ook jij kan er nog even op gaan staan en oefenen met je balans!
Als je twijfelt om iets te kopen, is dit artikel van de Consumentenbond ook erg handig. Hierin staat een lijst met eigenschappen waarop je kunt letten als je houten speelgoed koopt. Verder wijzen ze nogmaals op de risico’s als je koopt via een buitenlandse aanbieder als Wish of AliExpress. En via de volgende link vind je een lijst met houten speelgoed dat recent (nov. 2023) is afgekeurd door de NVWA.
Wat zijn de voordelen van houten speelgoed?
Hout is beter voor het milieu
Hout is een duurzame grondstof. Het gaat langer mee dan plastic en kan, mits bewerkt met natuurlijke verfstoffen of onbewerkt, worden afgebroken en teruggegeven aan de natuur. Daarnaast bevat houten speelgoed van zichzelf geen gevaarlijke stoffen. Die ontstaan ook niet tijdens het productieproces. Dus in meerdere opzichten heeft houten speelgoed een minder grote ecologische voetafdruk dan plastic.
Beter voor de motoriek
Met houten speelgoed stimuleer je de motoriek. Dat komt doordat hout een natuurlijk gewicht heeft: een groot stuk speelgoed weegt, logischerwijs, meer dan een kleiner poppetje. Je kind voelt dat en leert aan de hand daarvan zowel verschillende grootten onderscheiden als inschatten hoe zwaar iets ongeveer zal zijn. Dit is heel anders dan plastic: een kleine auto weegt niet zoveel minder dan een kruiwagen om mee buiten te spelen. Beide kan je met één hand tillen.
Houten speelgoed stimuleert de fantasie
Anders gezegd is houten speelgoed niet ‘voorgekauwd’: er zitten geen batterijen in, het maakt geen geluid van zichzelf en het verhaal eromheen mag je zelf gaan bedenken. Het prikkelt daardoor de fantasie meer dan plastic speelgoed. Hout is door deze eigenschap ook uitermate geschikt voor open ended spel, waarmee je elke keer weer iets anders kunt beleven.
Uitzondering zijn bouwblokken waarmee je ook vrij kunt spelen, zoals Lego, Duplo en BiOBUDDi
Hout is duurzaam speelgoed
Waar plastic speelgoed vaak makkelijk(er) kapot gaat, zijn werking verliest of niet leuk meer is (bouwblokken, stevige poppen en Barbie uitgezonderd), gaat houten speelgoed lang mee en blijft leuk om mee te spelen. Een poppenhuis is bijvoorbeeld tijdloos, kan jaren in de familie blijven en van ouder op kind worden doorgegeven.
Houten speelgoed is bovendien over het algemeen stevig en van goede kwaliteit. Plastic kan, als gezegd, makkelijker kapot: een plastic schepje dat sneuvelt op het strand, de goedkope knikkerbaan die bij uitpakken al niet goed meer past en daardoor wordt weggegooid of de tractor die zijn wiel verliest. Je gooit het dus ook nog eens makkelijker in de prullenbak, terwijl het bij hout vaak nog wel te maken is als er iets vanaf breekt.
Geen overprikkeling door hout
Zeker speelgoed met licht en geluid lijkt aantrekkelijk voor kinderen. Hun aandacht gaat ernaar toe en ze raken gefascineerd door alles. Toch brengt het ook onrust mee. Kinderen die hier gevoelig voor zijn, kunnen al vanaf de babyleeftijd een bepaalde overprikkeling ervaren. Ze zijn dan op andere momenten huileriger en vallen minder makkelijk in slaap.
Houten speelgoed heeft geen knopjes die zorgen voor geluid of andere toeters en bellen. Dat maakt het rustiger om mee te spelen, wat weer een positief effect kan hebben op de gemoedstoestand je kindje als hij hier gevoelig voor is.
Fijne webwinkels waar je mooi houten speelgoed kan kopen
Onderstaand lijstje is op eigen risico. Eenmaal op de webshop wil je het liefst alles hebben!
- Reiger en de Raaf (hebben ook een mooi Instagramaccount vol inspiratie en ideeën over hoe je het speelgoed kunt toepassen)
- Ilovespeelgoed heeft veel meer dan alleen houten speelgoed, maar zeker ook veel mooie items van merken als Grapat en Grimm
- Houtspel waar je niet alleen prachtig duurzaam houten speelgoed vindt; het bedrijf doet zelf ook veel aan recycling en het verminderen van haar eigen ecologische voetafdruk
Is plastic speelgoed dan echt verschrikkelijk?
Speelgoed van plastic is niet per definitie slecht voor je kind. Zo kunnen ze woordjes leren van dat ene (hysterisch) zingende ‘boek’. En ook een babypop of Barbie is niet van hout, maar gaat vaak generaties lang mee zonder dat het speelplezier minder wordt. Daarnaast zijn er een aantal zaken waar je op kunt letten als je verantwoord plastic speelgoed wil kopen:
- Koop geen zacht plastic. Deze bevatten weekmakers (ftalaten) en zijn niet goed voor de gezondheid en het milieu. Een aantal van deze weekmakers zijn daarom inmiddels wettelijk verboden in Nederland. Het nadeel is wel dat niet alle zachte kunststoffen schadelijk zijn. Als leek is het erg lastig te bepalen: zijn de razend populaire L.O.L. Surprise poppen bijvoorbeeld wel goed? En hoe zit het met die zachte dino van de speelgoedwinkel?
- Let erop dat de plastic producten die je koopt BPA-vrij zijn. Ook deze kunnen schade toebrengen aan kleine kinderen.
- Goedkoop is duurkoop. Niet alleen voor jou, maar zeker ook voor de natuur (en waarschijnlijk jonge kinderen aan de andere kant van de wereld die werken in het giftige productieproces). Daarbij gaat goedkoop plastic speelgoed vaak snel kapot en is de kans groot dat de producent het minder nauw heeft genomen met mensenrechten en milieuvoorschriften: het is niet voor niks zo goedkoop.
Goede alternatieve grondstoffen voor plastic zijn rubber en siliconen. Uiteraard let je hierbij ook op waar het wordt gewonnen en geproduceerd.
Kortom, houten speelgoed is in meerdere opzichten beter dan plastic: voor het milieu, maar ook voor de gezondheid en de motoriek van je kind. Bijkomend voordeel: omdat veel houten speeltjes duurder zijn dan de kunststof variant, koop je minder en maak je je kind uiteindelijk gelukkiger. Hebben jullie veel hout in huis? Of toch best wat plastic?
Liefs, Merel
Schrijf je nu in voor de wekelijkse update en mis nooit meer een artikel! Je vindt het formulier rechts (desktop) of onderaan deze pagina (mobiel). En volg je me al op Instagram?
Reageer je onder dit artikel? Weet dan dat we je mailadres nooit zullen gebruiken, ook niet om ongevraagde nieuwsbrieven of andersoortige mails te versturen. Dat doen we alleen als je je aanmeldt voor de wekelijkse update – met jouw toestemming dus.
Dit artikel bevat een of meerdere affiliate links. Van elke aankoop die je doet via deze link(s) krijgen wij een klein percentage. Jij betaalt hiervoor uiteraard niets extra’s, maar je helpt ons een klein handje. Daarbij doen we regelmatig een donatie aan goede doelen als De Voedselbank, het Alzheimer Fonds of KWF. Mocht je dus een aankoop doen, dan willen we je hierbij heel graag bedanken!
Uitgelichte afbeelding ©Bogdan Sonjachnyj – Shutterstock
Pingback: Duurzame tips voor een groene kraamtijd -