Hoe stop je met pleasen en laat je meningen los?

Zeker vrouwen (maar sommige mannen net zo goed) voegen zich gemakkelijk naar de wensen van anderen. We raken onszelf kwijt, vergeten waar onze behoeften liggen en doen alles aan het bewaren van de harmonie. Hoe laat je dat los? Hoe leer je je authentieke zelf kennen en die omarmen, je grenzen respecteren en laat je de (voor)oordelen van anderen los? In dit artikel ga ik met de billen bloot en zocht ik bovendien uit hoe het zit met pleasegedrag. Waardoor gedragen we ons op een bepaalde manier en hoe doorbreek je een patroon dat er misschien al jaren in zit? Aan de hand van de tips en informatie hoop ik inspiratie te bieden om grenzen te leren trekken waar die nodig zijn en los te laten waar je geen invloed op hebt.

Commentaar van anderen

“Gaat ze nou alweer op vakantie? En jij dan?”
“Waarom heb je zoveel begrip voor hem als hij je dat allemaal heeft aangedaan?”
“Is toch ideaal, bij je ouders wonen met een kind. Altijd oppas! Snap niet waarom ze daar zo moeilijk om doet.”
“Laat je je kind bij je in bed slapen? Je moet haar gewoon consequent terugleggen, dan leert ze het wel.”

Ik mag dan bijna veertig jaar zijn en ogenschijnlijk heel relaxed reageren op dit soort opmerkingen, onderhuids knaagt het na afloop vaak enorm als mensen dit soort opmerkingen maken. Het blijft hangen (drie van de vier bovenstaande opmerkingen werden bijvoorbeeld ruim tien jaar geleden gemaakt, ik weet het nog steeds), in gedachten verdedig ik uitvoerig mijn kant van het verhaal – alles om maar te laten zien dat dingen heus niet zomaar gebeuren. Maar waarom eigenlijk? Wat interesseert het mij dat een ander niet eens de moeite neemt om te informeren waarom ik op vakantie ga? Of waarom ik mijn kind niet terugleg? Waarom maak ik me dan wel druk om diens mening en zoek ik begrip of bevestiging? Uiteindelijk hoef niet iedereen je leuk te vinden, toch? Of is dat een advies dat ik alleen aan anderen geef?

Omdat dit gedrag vrij menselijk is en de meesten van ons zich toch (al dan niet stiekem) druk maken om de buitenwereld, besloot ik eens in de materie te duiken. Waarom maken we ons druk om wat een ander denkt én wat kunnen we daaraan doen?

Waarom maken we ons druk om wat anderen van ons denken?

Evolutionair

Vanuit de evolutietheorie is onze hang erbij te horen vrij gelukkig eenvoudig te verklaren. We willen graag bij de groep horen, samen sta je sterker en is de kans op overleven groter. Binnen de groep vind je namelijk bescherming en voedsel. Ondanks dat we inmiddels in een maatschappij leven waar bijna op elke hoek van de straat een supermarkt te vinden is en de kans op een beer in de bosjes minimaal is, bleef dit mechanisme door de jaren heen bestaan.

Hoewel er niets mis mee is om een groepsgevoel na te streven en voor elkaar te willen zorgen, kan deze hang je ook behoorlijk belemmeren. Bijvoorbeeld wanneer je ’s nachts wakker ligt over die ene opmerking en zijn (mogelijke) uitwerking op je beste vriendin. Als je tijdens een goede discussie met vrienden toch je mening maar niet geeft, want stel je voor… Of als iemand anders iets tegen jou zegt dat je krenkt, waar je vervolgens dagen-, weken- of zelfs jarenlang mee rondloopt. Dat dit nergens voor nodig is, zal je uit naam van anderen ongetwijfeld erkennen. Toch is het bij jezelf soms anders. Wil je leren hoe hiermee om te gaan? Hieronder vind je eerst kenmerken, daarna oplossingen om minder te pleasen en steviger in je schoenen te staan.

Ervaring

Als je vroeger meekreeg dat liefde iets voorwaardelijks is (iemand zorgt pas voor je wanneer je in de pas loopt), leer je onbewust dat je liefde moet verdienen en stel je je makkelijker afwachtend op. Dan laat je jouw geluk dus door een ander leiden. Bij de één geldt dat dit al als kind gebeurde, dat je de liefde van één van je ouders (of beiden) moest verdienen. Een ander maakt dit voor het eerst mee in een liefdesrelatie en is na afloop zichzelf niet meer. En soms neem je het gedrag over. Als jouw vader of moeder een echte pleaser is dan is de kans groot dat jij op een zeker moment in je leven tegen datzelfde probleem aanloopt. Dit kan generaties doorgaan, tot iemand dit oppakt en zegt: dit wil ik niet meer. En aangezien jij dit artikel leest, wellicht uit (h)erkenning, kan jij dat zijn en mag jij die cyclus doorbreken.

Hoe herken je of jij een pleaser bent?

Anderen tevreden houden

Vind je het belangrijk dat anderen zich goed voelen, zodat jij je ook goed kunt voelen? Dan laat je je eigen gevoel dus afhangen van de buitenwereld. Neem je partner of gezin even als voorbeeld: als je samenleeft met iemand wiens gevoel bepalend is voor jouw mentale staat dan kan dat flink vermoeiend zijn. Door continu bezig te zijn de ander tevreden te stellen, schiet jij erbij in.

Lastig nee durven zeggen

Het woord ‘nee’ is een lastige wanneer je, zoals hierboven al beschreven staat, iedereen tevreden wil houden. Of jij nog even dat dossier kunt oppakken terwijl je al overloopt van het werk/de kinderen van X mee naar huis kunt nemen, omdat ze echt enorm omhoog zit/een vrijwilligerstaak kunt oppakken op school/boodschappen kunt halen voor de buurvrouw, wiens been gebroken is? Voor elke afzonderlijke situatie kun je gemakkelijk begrip opbrengen en dus doe je het. Ten koste van jezelf.

Meer hierover in het artikel Nee is ook een antwoord! (Maar hoe dan?)

Je wil graag dat iedereen je aardig en leuk vindt

Een nare opmerking kan lang blijven hangen. Eigenlijk te lang. Zelfs als je diep van binnen weet dat je niet iedereen aardig hoeft te vinden en vice versa, kan het nog steeds moeilijk zijn om los te laten dat anderen nu eenmaal niet altijd even tactisch reageren. Het liefst zou je willen dat iedereen jou begrijpt, zoals jij dat ook bij anderen doet.

Je gaat gemakkelijk over je eigen grenzen heen

Dit heeft opnieuw te maken met voorgaande punten. Je wil dat anderen je aardig vinden, vindt het fijn om anderen tevreden te stellen en om ze te helpen. Daardoor pak je een dossier op terwijl je overloopt, doe je boodschappen voor je buurvrouw terwijl je daar eigenlijk geen tijd en energie voor hebt en neem je de kinderen van X mee – die uiteindelijk ook niet kiest om het zo ontzettend druk te hebben.

Je herkent je eigen grenzen lastig

Door altijd maar mee te bewegen met anderen, vervagen je eigen grenzen. ‘Wat vind jij fijn/leuk?’ is een vraag die je maar lastig kunt beantwoorden, omdat je niet goed meer weet wat jij eigenlijk wil. Je bent op den duur zo gewend om anderen te helpen en pleasen dat jouw gevoel wat minder relevant werd door de jaren heen.

Een uitgesproken mening geef je niet snel

Omwille van de harmonie laat je de discussie makkelijker bij anderen liggen, omdat je geen zin hebt in ruzie of een conflict. Dat kan namelijk betekenen dat anderen je niet aardig meer vinden en dan ben je terug bij af.

Je geeft makkelijker dan je neemt

Ontvangen zonder daar iets voor terug te willen doen? Dat is lastig als je graag iedereen behaagt. Makkelijker is het om te geven, omdat je weet dat je daarmee de ander voorop stelt en een goed gevoel geeft.

Je zegt gemakkelijk sorry…

…ook als het helemaal niet jouw verantwoordelijkheid is.

Mijn problemen met iedereen tevreden willen houden?

Hoewel ik het ergens lastig vind om me hierin kwetsbaar op te stellen, denk ik dat het goed is om openheid te geven. Juist: doordat we allemaal geneigd zijn te doen alsof we het allemaal prima redden, kunnen anderen het gevoel krijgen dat zij de enigen zijn die hiermee worstelen. Daarom hier kort een opsomming van zaken waar ik moeite mee heb:

• Een uitgesproken mening geven Met name in groepen die ik minder goed ken, houd ik mijn mening gemakkelijk voor me. Zelfs als ik weet dat ik absoluut iets zinnigs te zeggen heb, wil ik niet dat ze me dan ineens niet leuk meer vinden. Ook voor mezelf opkomen vind ik lastig, waar dat met betrekking tot de kinderen wel beter lukt. Maar als ik het gevoel heb dat ik me vooral aanpas terwijl een ander over mijn grenzen heen walst, zorgt vaak voor een rotgevoel. Me uitspreken doe ik echter niet altijd, soms zelfs niet als de ander dichtbij me staat.
• Willen dat iedereen je leuk vindt Mijn tweede probleem, samenhangend met voorgaande, is dus absoluut deze. Ik weet dat niet iedereen je leuk kan vinden, toch zoek ik bevestiging. Als er iets achter mijn rug om wordt gezegd, wil ik me verdedigen.
• Herkent eigen grenzen slecht Als het gaat om mentale belasting kan ik redelijk makkelijk nee zeggen tegenwoordig. Maar als iemand me vraagt wat ik zelf leuk vind? Dan kost het me enorm veel moeite om daar antwoord op te geven. Dat is echt iets dat door de jaren heen naar de achtergrond is geschoven. Ik vind het makkelijker als de mensen om me heen het naar hun zin hebben en pas me dan aan.
• Makkelijker geven dan nemen Wanneer een ander me iets geeft, voel ik sterk de neiging daar iets tegenover te stellen om de zaken weer in balans te krijgen (of in mijn voordeel). Op verjaardagen ben ik bijvoorbeeld altijd bang dat iemand iets te kort komt, dus sla ik groots in. Ook voel ik me vaak ongemakkelijk als iemand iets liefs doet. Hoe verder iemand van me afstaat, hoe groter dat gevoel.

Uiteraard gaat het steeds beter: ik ging een paar keer op vakantie zonder mijn gezin om op te laden en de wereld te ontdekken, wanneer iemand vraagt om iets te doen waar ik geen energie voor heb dan zeg ik tegenwoordig steeds makkelijker ‘nee’ (weliswaar met een bezwaard gevoel, maar stap voor stap) en ik leer ontvangen zonder meteen te bedanken met een fles wijn. Maar het kan beter, vandaar dit artikel!

Waarom is pleasen een probleem?

Misschien herken je niet alle punten hierboven, toch kan je een pleaser zijn. Het probleem daarvan is dat je niet volledig onvoorwaardelijk geeft. Je doet iets om een ander te behagen (dus om zijn of haar goedkeuring/waardering te verdienen), om bevestiging te krijgen of om op een andere manier iets los te maken bij een ander.

Daarbij stel je je afhankelijk op. Als anderen zich op manier X gedragen, kan jij ruimte nemen om gelukkig te zijn. Maar verdien je dat geluk niet sowieso? Ongeacht of een ander dat goedkeurt? Zolang je rekening houdt met een ander en niet bewust over diens grenzen walst, mag jij net zo goed claimen wat jij fijn vindt. Vergeet bovendien niet dat als jij niet tijdig bijtankt, je helemaal geen energie overhoudt om er voor anderen te zijn.

Altijd maar rekening houden met anderen, goedkeuring zoeken en pleasen is dus eigenlijk heel ongezond. Het holt je van binnen uit, geeft weinig voldoening en laat je gemakkelijk achter met het gevoel dat je ongezien blijft in jouw behoeften. Tijd om het tij te keren!

Hoe stop je met pleasen/tevreden houden van iedereen?

Besef: pleasen werkt niet

Pleasen is absoluut niet dienend:

• Het maakt jou ongelukkig omdat je over je eigen grenzen heen gaat, maar ook omdat anderen over jouw grenzen gaan (die je niet goed kunt herkennen en daardoor ook niet aangeeft)
• Hoe hard je ook je best doet, niet iedereen kan en zal je aardig vinden.
• Pleasen werkt ontzettend vermoeiend, omdat je nooit je volledige zelf kunt zijn of durft te zijn. Daarbij ligt jouw lot continu in handen van anderen.

Maak eens tijd voor jezelf om hier goed over na te denken. Wat je doet, dient eigenlijk niemand. Daarbij maakt het je moe, soms ongelukkig of houdt het je zelfs wakker. Dat is je doel helemaal niet. Je maakt anderen niet gelukkig als je over je eigen grenzen heengaat. Vergeet namelijk niet dat wie het ook goed met jou voorheeft, het verschrikkelijk zou vinden als ze weten dat je je in stilte leeg, moe, verdrietig of gekwetst voelt. En dat wie geen oog voor jouw behoeften heeft, al je liefde en energie niet waard is.

Besteed energie aan zaken die het waard zijn

Elke stap die je zet richting een authentieker leven, dus waarbij je dichter bij jezelf komt te staan en je pleasende variant achterlaat, zal je merken dat je energielevel groeit. Omarm jezelf met je lichte en donkere kanten. Zie waar jouw behoeften liggen en handel daarnaar. En leer kennen wie jij bent. Neem daar je tijd voor, ervaar waar jij blij van wordt.

Zodra je niet continu meer bezig bent met de rest van de wereld, geeft dat rust. Je moet zorgen dat jouw batterij zich oplaadt met dingen die jou blij maken (lezen, dansen, keihard lachen met de kinderen, reizen, ontdekken, buitenspelen, wandelen) zodat je vervolgens die energie kunt delen met andere mensen. Maar niet langer om die anderen tevreden te houden, puur omdat je op dat moment ziet dat ze jouw hulp kunnen gebruiken en jij dat aankunt.

Leer hulp toe te laten en ontvang, zonder te willen geven

Durf te zeggen wie jij bent, waar jouw behoeften liggen, zodat anderen ook voor jou kunnen zorgen. Als jij omhoog zit met de kinderen, omdat je door een moeilijke periode gaat bijvoorbeeld. Ga in je eentje op reis en geniet zonder schuldgevoel. Schakel een betaalde hulp in voor het huishouden, regel oppas voor de kinderen en ga shoppen, ontvang een heel mooi cadeau en laat het daarbij. Je hoeft niet direct iets voor een ander te doen ‘om het goed te maken’ of de zaken weer in balans te brengen. Ontvang en geef pas wanneer je andersom ziet dat een ander jouw hulp nodig heeft. Zo voorkom je dat ontvangen en geven een kwestie van geven om het geven wordt, en veel meer een zaak van elkaar zien en helpen vanuit onvoorwaardelijkheid.

Erken wie jij bent en verzamel de juiste mensen om je heen

Door te pleasen verzamel je verkeerde mensen om je heen. Vergis je niet, hiermee bedoel ik niet dat de mensen om je heen op zich verkeerd zijn. Maar wel mogelijk verkeerd voor jou. Als jij je voordoet als iemand die je eigenlijk niet bent, is de kans groot dat je mensen aantrekt die dus ook niet bij je passen. In relaties zoek je bijvoorbeeld gemakkelijk mensen die dominanter zijn of die hun behoeften boven die van jou stellen. Doordat je jezelf aanpast, worden jouw behoeften binnen die specifieke relatie ook nooit belangrijk zolang jij je daar niet over uitspreekt en actie onderneemt.

Zodra je wel leert je uit te spreken en duidelijk maakt wat jij belangrijk vindt, dan verlies je die mensen mogelijk in je leven. Dat klopt. Tegelijkertijd is het belangrijk om te beseffen dat dit ook helemaal niet de omgeving is die je diep van binnen wil hebben. Jij hebt mensen nodig die rekening houden met jouw gevoelens, respecteren wie jij bent en je dus ook nemen zoals je bent. Gun jezelf die liefde en vriendschappen, want je bent het waard.

Leer je grenzen kennen en respecteer ze

Er is helemaal niets mis mee om een hulpvraag te beantwoorden met: “Ik kom erop terug.” Of, als je al meteen voelt dat dit hem niet gaat worden: “Het komt helaas niet uit met mijn eigen planning.” En vergeet niet, of je nu daadwerkelijk een drukke dag hebt of van plan was vandaag te gaan lummelen om op te laden, is irrelevant. Jij hebt het nodig om nu even aan jezelf te denken, dus volg daarin je gevoel.

Bovendien voorkom je dat je achteraf gevoelens van verdriet of zelfs boosheid ontwikkelt naar de ander, omdat die je grenzen (die je zelf niet aangaf) niet erkende. Of het gevoel dat een bepaalde relatie eenrichtingsverkeer is. Daarbij leer je anderen direct gelijk waar jouw grenzen liggen, zodat ze daar rekening mee kunnen gaan houden. Dat is aanzienlijk makkelijker dan ze met terugwerkende kracht moeten herstellen.

Hou van jou

Een laatste stap is van jezelf leren houden, tot in je diepste kern. Het is in onze maatschappij vaak toch ongemakkelijk om hardop te zeggen dat je houdt van jezelf. Het wordt vaak verward met narcisme en arrogantie, maar dat is het absoluut niet.

Leer met compassie kijken naar wie jij bent, zoals je naar een vriendin (probleemloos) zou doen. Omarm je goede eigenschappen en kijk liefdevol naar je mindere kanten. Je bent oké zoals je bent. Zodra je dit meer onder de knie krijgt, zal je ook beseffen dat de enige die jou iets hoeft te bevestigen jijzelf bent.

En vergeet niet: zolang een ander jouw kant van het verhaal niet kent of wil leren kennen, heb je ook niets aan hun eventuele oordeel of ongevraagde advies. Je kan het daarom loslaten. Note to self. Jij weet waarom je doet wat je doet, waarom je grenzen trekt waar je ze wil hebben en waar jij behoefte aan hebt. Dat is het belangrijkste. Investeer dus liever in jou dan in de ander, want daar heb je helemaal geen invloed op.

Neem de tijd

Misschien beklemt dit rijtje je enorm en vraag je je af hoe je in vredesnaam dat ongezonde patroon, dat jarenlang de tijd had om in te slijten, weer loslaat. Er is maar één antwoord op die vraag: neem je tijd. Accepteer dat je niet van dag 1 op 2 volledig kunt veranderen, maar begin gewoon. In de woorden van Lao Tse: een tocht van duizend mijl begint met een eerste stap.

• Begin eerst bijvoorbeeld met een lijstje waarop je zet waar jij gelukkig van wordt en probeer dan wekelijks in elk geval een uurtje vrij te maken voor jou alleen. Ontdek hoe jij je voelt wanneer je op een vriendelijke manier een grens trekt.
• Krijg je een ongevraagde mening in je schoot geworpen die je kwetst? Probeer dan eens niet te denken hoe je de situatie weer in harmonie kunt krijgen, maar sta stil bij jouw gevoel. Ben je het ermee eens? Dan kan je in de toekomst een ander keus maken. Zo niet, dan mag je het loslaten en bij de ander laten.
• Vraag jezelf af en toe af: wat wil ik vandaag? Hoe ga ik dat bereiken?
• Gun jezelf de tijd om na een hulpvraag te bedenken of je de ruimte, energie en tijd hebt om inderdaad hulp te bieden voor je ja zegt. Mediteer eventueel of maak een wandeling om te voelen wat het met jou doet.
• Geeft een relatie jou een hol en leeg gevoel? Respecteert de ander jouw grenzen niet? Laat hem dan los om ruimte te bieden aan iemand die beter past bij jouw normen en waarden. Vertrouw erop dat dit gebeurt, laat de angst dat die leegte ongevuld blijft los.

En aangezien oefening kunst baart, zal je vanzelf zien dat het steeds gemakkelijker lukt, tot het uiteindelijk een tweede natuur wordt.

Let op: stoppen met pleasen is geen egoïsme

Nog een laatste punt. Dat jij stopt met je voegen naar andermans wensen, betekent natuurlijk niet dat je geen oog meer hoeft te houden voor anderen. Er is helemaal niets mis mee als jij ziet dat de buurvrouw, door haar gebroken been, tijdelijk geen boodschappen kan halen en haar wil helpen. Ook hoef je niet over anderen heen te walsen. Probeer alleen de balans te zoeken. Heb je weinig energie, stel dan met andere welwillende buren en familieleden een rooster op waarbij iedereen een steentje bijdraagt. Zorg dat je nooit bewust over andermans grenzen heengaat. Geef je mening als die gevraagd wordt, maar altijd met respect voor anderen. Dat zijn prima voorwaarden om wel te geven of te zijn wie je bent, maar niet meer ten koste van jezelf.

Zelf ga ik aan de slag met bovenstaande. Ik wil graag beter worden in het loslaten van andermans mening, ontdekken waar mijn grenzen liggen en die beter respecteren, leren ontvangen zonder (dwangmatig) terug te willen geven en sommige zaken loslaten in vol vertrouwen dat het goedkomt. Ik ben benieuwd naar jullie verhalen. Ben jij van nature een pleaser? Vind je het belangrijk dat iedereen je leuk en aardig vindt? Of heb je daarin juist stappen gezet en (h)erken je je eigen grenzen beter? Laat het me weten in de comments.

Schrijf je in voor onze wekelijkse update en mis nooit meer een artikel! Je vindt het formulier rechts (desktop) of onderaan deze pagina (mobiel). En volg je Merel of De Mamagids al op Instagram?

Reageer je onder dit artikel? Weet dan dat we je mailadres nooit zullen gebruiken, ook niet om ongevraagde nieuwsbrieven of andersoortige mails te versturen. Dat doen we alleen als je je aanmeldt voor de wekelijkse update – met jouw toestemming dus.

©Prostock-studio – Shutterstock