Helikopterouders – ouders die hun kinderen overmatig beschermen en daarbij hun karakter ondermijnen. Hoewel het misschien heel liefdevol lijkt om zo goed voor je kind te willen zorgen, kan het behoorlijk verstikkend en ondermijnend werken voor het karakter van je kin. Kortom, helikopterouders kunnen schadelijk zijn. Hoe dit zit, wanneer je onder de noemer ‘helikopterouder’ valt en hoe je dit kunt voorkomen, lees je allemaal in dit artikel.
Wat zijn helikopterouders eigenlijk?
Kinderen van nu hebben het niet makkelijk: curlingouders, helikopterouders, pushmoeders… In dit artikel gaat het specifiek om helikopterouders. Maar wanneer ben je dat nu eigenlijk?
Een helikopterouder is een ouder met een overmatig beschermende opvoedstijl, waarbij hij of zij probeert alles in het leven en de ontwikkeling van het kind te overzien en zo nodig bij te sturen
Definitie volgens het Algemeen Nederlands Woordenboek
Anders gezegd: wie valt onder de noemer ‘helikopterouder’ geeft zijn kind bovenmatig veel aandacht, wil hem het liefst beschermen tegen werkelijk alles en is vrij sturend. Daarbij krijgt het kind onvoldoende ruimte om zelf te ontdekken en ontwikkelen. Het kan dus ontzettend verstikkend zijn om helikopterouders te hebben.
Wat is het verschil tussen helikopterouders en curlingouders?
Als je in beelden denkt, kan je het verschil eigenlijk al vrij goed zien. Waar helikopterouders bijna irritant zoemend boven hun kroost hangen en alles in de gaten houden, banen de curlingouders de weg vrij voor hun kinderen. Beide typen hebben een bijna dwangmatige drang om alles onder controle te houden in het leven van hun kind. Alleen waar de helikopterouder kijkt of er moet worden bijgestuurd, voorkomt de curlingouder dat er überhaupt iets mis kan gaan door op voorhand ieder obstakel uit de weg te ruimen. Dit is, inderdaad, enigszins gechargeerd, maar maakt wel duidelijk dat de termen curlingouder en helikopterouder echt om een verschillende manier van ouderschap gaat.
Kenmerken van helikopterouders
Dwingend karakter naar je kind toe
Zoals het vliegende equivalent heeft ook de helikopterouder goed zicht op wat zijn kind doet. Te goed. Hij laat zijn kind weinig zelf ontdekken, probeert continu te controleren of het wel ‘goed’ gaat en stuurt waar (in zijn of haar ogen) nodig is bij. Het gevolg? Kinderen die niet goed leren om zelf initiatief te nemen, weinig voor zichzelf opkomen (aangezien papa en/of mama dat al doet), niet echt zelfredzaam zijn en weinig fouten maken.
Continu corrigeren
Een andere eigenschap die de helikopterouders vaak hebben, is dat ze hun kind tot in den treuren corrigeren. ‘Nee, Keesje, blijf eens af. Keesje, ga eens zitten. Ho! Keesje, laat dat eens los en ga even verderop. Hou eens op. Nee, ik zeg het nu voor de allerlaatste keer. Keesje, als je nog één keer aan dat speelgoed z… Nee! Nee, nee, nee. Kom maar Keesje, zo werkt het niet.’ Dat als je Keesje heet, je je eigen naam niet meer kunt horen.
Je kind leert niet zelfstandig beslissen
Stel je voor dat je in een restaurant zit en je gaat bestellen. Waar menig ouder vraagt wat de kinderen zelf willen eten, beslist de helikopterouder dat voor hen. ‘Keesje wil graag olijven als voorafje en bij het hoofdgerecht de gepocheerde zalm.’ Tot zover Keesjes verlangen naar een portie friet met kroket en een ijsje toe. Op de korte termijn is dat vooral vervelend, omdat de gepocheerde zalm het bij lange na niet haalt bij een vette hap. Maar op de lange termijn leert je kind niet om zelf beslissingen te maken. Lastig, zeker wanneer de keus verder strekt dan het avondeten.
Ontdekken? Dat leer je wel af
Heel treffend vind ik dit artikel van René Berends, die de vergelijking trekt met het lopen in een tuigje. Waar kinderen van nature willen ontdekken, voelen, ervaren, leert een helikopterouder je dat wel af. Het is namelijk niet de bedoeling dat je zelf op pad gaat, maar dat je volgt. Een eigen mening vormen? Dat past niet binnen de kaders. Risico lopen? Absoluut niet. Laat staan dat je er een spreekwoordelijk rommeltje van maakt en zelfstandig de troep moet opruimen. Helikopterouders voorkomen dit, soms tot het extreme toe.
Overbeschermend
Soms zie je ze weleens fietsen: kinderen die van top tot teen zijn gehuld in allerlei extra beschermingsonderdelen. Allemaal om te voorkomen dat ze vallen en zich bezeren. Ook bemoeien helikopterouders zich tegen verschillende keuzes aan: van beroep tot vriendschappen en latere relaties. En wat dacht je van volgen via een horloge met GPS tracker of iPhone waar je kind precies uithangt?
Waarom zijn helikopterouders schadelijk voor het kind?
Eigenlijk lees je het hierboven bij de kenmerken ook al terug. Die overdreven beschermende houding van een helikopterouder zorgt er bij hun kinderen op de lange termijn voor dat ze:
- Een grotere kans hebben op depressie en angstgevoelens (ze hebben immers nooit zelf leren omgaan met het verschillende vormen van gevaar)
- Sneller worden gepest, omdat ze minder weerbaar zijn
- Vaker gedragsproblemen krijgen
- Teruggetrokken raken en vaker twijfelen, omdat ze minder zelfstandig zijn
- Minder sociale vaardigheden ontwikkelen
Daarbij is de kern van het helikopterouderschap dat je je kind vooral opdringt wat jij wil. Of het nu een vorm van sociale status is (een bedrijf overnemen, beroepskeuze, opleidingsniveau), uiterlijk (alleen bepaalde kleding mogen dragen en dan vooral niet vies worden) of bepalen dat je dochter niet te wild mag buiten spelen (terwijl ze lekker in bomen wil klimmen) – je kind wordt een visitekaartje en leert niet om zelfstandig keuzes te maken of te voelen wat bij hem of haar past.
Chantal: ‘Bij mijn dochter op de basisschool zat een jongen die eigenlijk naar de mavo had gemoeten. Zijn ouders waren het daar niet mee eens. Ik weet dat zijn moeder een keer vertelde dat ze hem op Cito-training had gezet. Uiteindelijk dwongen ze een vwo-advies af bij de juf. Nog geen halfjaar later was hij teruggezakt en liep hij volgens mijn dochter bij een psycholoog. Lijkt me toch ook niet helemaal de bedoeling.’
De wereld maakt het helikopterouders ook wel erg makkelijk
Zoals in het Parool van 16 mei 2016 te lezen staat, bouwen we vanaf een bepaalde leeftijd digitale muren om onze kinderen heen. Denk maar aan de babyfoon met videocamera en natuurlijk systemen als Magister. Je kan van dag tot dag bijhouden of je kind a) naar school ging, b) nergens spijbelde tussendoor of niet te laat was, c) welk rooster hij heeft en d) wat de cijfers waren.
Even een 3 halen en hem vervolgens ophalen zodat je ouders op het rapport een keurige 7 zien staan, is er niet meer bij. Iedereen zit er meteen bovenop. Terwijl, laten we eerlijk zijn, onze generatie ook niet alleen maar tienen haalde of alle minder goede cijfers eerlijk door briefde aan tegen onze ouders.
Als kind moet je ook gewoon nog kind kunnen zijn en je eigen weg vinden in de wereld. Dat je af en toe een verkeerd vriendje treft of te maken krijgt met meidenvenijn is niet leuk, maar hoort erbij. Het maakt je weerbaar als je daar zelf mee leert omgaan.
Is het slecht om een helikopterouder te zijn?
De intenties zijn op zich niet verkeerd. Je wil graag iets goed doen voor je kind en hem of haar beschermen. Hieronder valt dus ook de moeder die openlijk haar nieuwe schoondochter afkeurt of snuivend haar wenkbrauwen optrekt als haar dochter geen rechten wil doen maar theater. Per slot van rekening is dat waarschijnlijk het pad dat zij ooit volgden of hadden willen volgen in hun leven. Dat is voor hen dé manier om gelukkig te worden en dat gunnen ze hun kind ook.
Maar de uitwerking van het helikopterouderschap is natuurlijk wel slecht voor het kind. Hij wordt niet weerbaar, kan op latere leeftijd minder makkelijk keuzes maken. En de kans op een depressie is groter. Hoe graag je ook alle tegenslagen uit de weg zou willen ruimen, dat lukt je nooit. Je kunt simpelweg niet voorkomen dat het hart van je kind ooit gebroken wordt of dat hij eens een been breekt. Bovendien is jouw weg niet de enige die naar Rome leidt. Wie weet kan je juist iets van je kind leren als hij het anders aanpakt dan jij misschien voor ogen had.
Tips om minder te ‘helikopteren’
Geef je kind de ruimte om zich te ontplooien
Om te beginnen is het goed te beseffen wat er gebeurt wanneer je niet zo bovenop alles zit. Ieder kind heeft zijn eigen karakter en reageert anders op een bepaalde situatie. Als je zoon iets verlegener is, ben je misschien geneigd om overal bovenop te zitten. Maar neem ook eens afstand. Om te oefenen kan je een korte periode proberen los te laten. Hang je helikopter-cape een middag aan de wilgen en kijk wat er gebeurt wanneer je niets zegt.
Misschien speelt je kind vandaag met andere kindjes, misschien niet. Dat is ook prima. Laat hem rustig ontdekken hoe je contact maakt en hoe samenspelen werkt. Wie weet wordt hij drie keer omver gelopen door grotere jongens en zegt hij er de vierde keer zelf wat van. En mocht het écht nodig zijn dan kan je altijd nog ingrijpen.
Relativeer
Stel dat je aan het knutselen bent en je dochter tekent een blauwe boom met paarse takken. En de appels hangen in de wolken, de kabouter draagt een eclectisch ensemble in goud-groen-oranje en ze plakt de plakoogjes op zijn handen. Waarom zou je dat dan corrigeren? Als zij het nou mooi vindt? Bovendien leren kinderen daarmee juist hun creativiteit ontplooien. Buiten ‘the box’ denken levert vaak bijzondere ideeën op. Daar kan je nu al mee beginnen.
Datzelfde principe kan je veel breder trekken. Misschien is haar kledingkeus van vandaag niet die van jou. Nou en? Maakt het je leven echt zoveel beter als je topje matcht met je schoenen? Nog een stap verder: stel dat je kind thuiskomt met het idee zangeres te willen worden. Moet je daar dan meteen tegenin gaan met argumenten waarom je beter een solide baan kan kiezen? Is de opleiding te duur dan werken ze daar zelf maar voor, verder wacht je af hoe het loopt. En ja, wie weet loopt het anders dan ze hoopte, maar dan ben jij er om haar op te vangen. Bovendien kan je het mis hebben: ze doet in elk geval iets waar haar passie ligt. Kunnen helaas nog altijd niet veel mensen zeggen.
Durf te vertrouwen op je kind
Voor kinderen kan het heel verstikkend zijn, zo’n helikopterouder. Het nadeel daarvan is ook dat ze soms minder durven te vertrouwen op zichzelf: ze hebben bepaalde dingen immers nog nooit gedaan. Door los te laten, geef je je kind ook de ruimte om dat vertrouwen in eigen kunnen op te bouwen. Als bovenstaande tips niet veel voor je kunnen doen, dan hopelijk deze wel. Want ieder kind verdient toch gewoon een tomeloos vertrouwen in zichzelf?
Werk aan de weerbaarheid
Ironisch genoeg is het leven totaal niet maakbaar. Natuurlijk kan je hier en daar sturen, maar op heel veel zaken heb je simpelweg geen vat. Je man kan zijn been breken op het werk, iemand uit je omgeving komt onverwachts te overlijden of zijn vriendje maakt het uit. Op de buitenwereld heb je weinig vat – veel minder althans dan je zelf misschien denkt of hoopt.
Waar je wel invloed op hebt, is hoe jij je kind aanleert om te gaan met tegenslagen. Dan kunnen in de toekomst nog steeds relaties voorbij gaan, dierbaren overlijden, opleidingen mislukken of banen tegenvallen, maar dan weet je kind wel beter hoe hij zijn schouders kan rechten, oplossingen kan vinden of het verdriet te dragen. Dat wil je uiteindelijk toch?
Hoe denk jij over helikopterouders? Herken je bepaalde trekjes (in mindere of meerdere mate) bij jezelf? En wat vind jij van de ontwikkeling dat sommige ouders op digitaal vlak steeds dichter bovenop hun kind gaan zitten?
Schrijf je in voor onze wekelijkse update en mis nooit meer een artikel! Je vindt het formulier rechts (desktop) of onderaan deze pagina (mobiel). En volg je Merel of De Mamagids al op Instagram?
Reageer je onder dit artikel? Weet dan dat we je mailadres nooit zullen gebruiken, ook niet om ongevraagde nieuwsbrieven of andersoortige mails te versturen. Dat doen we alleen als je je aanmeldt voor de wekelijkse update – met jouw toestemming dus.
