Groot leeftijdsverschil tussen je kinderen: zo is dat echt!

Toevallig (het leven valt immers niet te plannen) verschillen onze oudste en middelste twee dochters best wat qua leeftijd. Ook tussen de jongste en zijn eerstvolgende zus zit zes jaar leeftijdsverschil. We hebben hier thuis dus ervaring met een groter leeftijdsverschil dan de ‘ideale’ vier jaar. Hoe dat in de praktijk is? Met dit artikel geef ik je een kijkje in ons bijzondere gezin en wat de voor- en nadelen zijn, bijvoorbeeld ten opzichte van een klein leeftijdsverschil.

Mijn kinderen zijn op het moment van (her)schrijven 17, 9, 8 en 2 jaar oud.

Waarom een groot leeftijdsverschil?

Als je kinderen meer dan gemiddeld met elkaar schelen, willen mensen graag weten waarom dat zo is. Daarom hier een simpel antwoord op die vraag. Soms loopt het leven zoals het loopt. De ruimte voor nog een kindje was er met drie kinderen nog steeds. Ook na het overlijden van ons dochtertje (met veertig weken zwangerschap, in 2020). Het leeftijdsverschil speelde bij mij niet direct een rol.

Meest gestelde vraag: was het gepland?

Dat het veel vragen oproept, blijkt wel uit het feit dat veel mensen ook willen weten of de zwangerschap gepland was. Zowel bij mijn tweede dochter (die acht jaar scheelt met haar oudere zus) als bij mijn zoontje. Ik maak er sowieso geen geheim van dat de oudste en de andere kinderen van twee verschillende vaders zijn. Of ik maak een opmerking over dat het leven niet te plannen valt, dat snappen de meesten wel.

Maar ik vind het een impertinente vraag. In hoeverre kan je een kind überhaupt plannen? En waarom is het relevant? Ze zijn gewenst, dat lijkt me relevanter. Nee, ze hebben hier thuis niet het ideale leeftijdsverschil van vier jaar, maar wat zegt dat nu helemaal? Het heeft zijn voor- en nadelen, zoals elk leeftijdsverschil dat natuurlijk heeft.

Hoe is het om kinderen te hebben die zeven jaar in leeftijd verschillen?

Vooraf vond ik het best spannend, moet ik eerlijk zeggen. Ik zou een kind van acht hebben en een pasgeboren baby; zouden ze niet volledig langs elkaar heen gaan leven tijdens het opgroeien? Zou mijn oudste het erg vinden om haar plek als enig kind nog te moeten afstaan aan een babyzusje? En zo waren er nog wel meer vragen die ik me stelde.

Ik kan vast verklappen dat het zo zijn voor- en nadelen heeft. Dat ik het soms juist heel erg fijn vond dat ze meer in leeftijd verschilden. Ter vergelijking: mijn middelste dochters schelen elf maanden en zitten daardoor regelmatig in elkaars vaarwater. Iets dat best intensief kan zijn. Ik heb bovendien helemaal geen idee hoe het is als je kinderen een gemiddeld leeftijdsverschil hebben, dus voor mij is dit het normale. Ik weet niet beter. In de onderstaande voor- en nadelen van een groot leeftijdsverschil vertel ik je meer over hoe het écht is.

Je kan echt exclusief genieten van je jongste

Soms zie ik weleens moeders met drie kinderen onder de vier door de supermarkt lopen. Ik maak een diepe buiging. Drie kinderen onder de vier jaar lijkt me namelijk erg pittig, alleen al omdat je continu bezig bent op een dag. Door dat grote leeftijdsverschil, zowel tussen de oudste als jongste twee, kon ik steeds van de babytijd genieten. Dat vond ik zo fijn. Als de rest op school zit, heb je echt tijd om lekker te knuffelen met je kleintje, er is één duidelijk ritme voor hem of haar en de rest loopt al. Je neemt, kortom, een baby na zoveel jaar toch iets makkelijker op in het gezin. Althans, als ik het vergelijk met mijn middelste meiden die elf maanden schelen: dat ervoer ik zelf als een enorme chaos.

Voordelen van een groot leeftijdsverschil

Alle energie om te spelen

Wanneer er tussen je kinderen een groter leeftijdsverschil zit, is een voordeel dat ze met elkaar kunnen spelen. Je hoeft niet overal bovenop te zitten en als jij bijvoorbeeld eventjes aan het koken bent, kan je oudste de jongste helpen met spelen: een toren bouwen (en honderd keer herbouwen), puzzeltjes maken… Ze hebben alle energie.

Mijn persoonlijke ervaring

Ik raakte na mijn tweede dochter snel zwanger en had daardoor dagen dat ik niet meer kon lopen, zo moe voelde ik me. Mijn oudste en haar vriendinnetjes namen het spelen gelukkig graag van me over. Ze speelden eindeloos veel spelletjes, knuffelden veel en hadden alle energie. De enige voorwaarde die je hieraan hoeft te stellen, is dat het uit kinderen zelf komt en geen must wordt. En je houdt, ondanks dat ze ouder zijn, natuurlijk altijd een oogje in het zeil. Ook met acht jaar leeftijdsverschil is je oudste kind niet verantwoordelijk voor de jongste.

Oudere kinderen kunnen makkelijker helpen

Onder begeleiding kunnen alle kinderen een beetje helpen met de verzorging van het jongste kind. Maar echt vasthouden of in bad laten doen? Nee, tot een zekere leeftijd absoluut niet. Dat is anders met meer leeftijdsverschil. Een kind van zeven of acht kan je bepaalde aanwijzingen geven, ze hebben al een beetje verantwoordingsgevoel en ze luisteren beter. Zijn ze nog veel ouder en vinden ze het leuk, dan kan je de oudste zelfs een keertje laten oppassen.

Mijn persoonlijke ervaring

Wanneer mijn oudste dochter wilde helpen, mocht dat. Ik wist dat ze niet in zeven sloten tegelijk liep. Dat geldt nu ook voor de meiden met hun broertje. Ze stonden naast het badje, pakken een luier of verschonen hem zelf en de oudste heeft weleens opgepast op één van haar zusjes. Wel vind ik dit iets om altijd alert te blijven; je wil niet dat het een verplichting wordt voor je kind. Met een groot leeftijdsverschil is dat wel een valkuil – waarover later meer.

Een ouder kind vergt minder zorg

Door dat grotere leeftijdsverschil kan je je zorg meer richten op het jongste kind, die je nu het hardst nodig heeft. De oudste hoef je niet meer te begeleiden bij simpele dingen als aankleden, boterham smeren en tandenpoetsen. Dat geeft iets meer lucht en rust dan wanneer je als een soort octopus twee kinderen tegelijkertijd helpt.

Mijn persoonlijke ervaring

In de praktijk wisselt dit wel een beetje. Zelf ben ik slecht in plannen en helaas is dat genetisch overgegaan op mijn middelste dochters. Die moet ik soms enorm aansturen, terwijl ik als een octopus on speed probeer hun broertje te verschonen, de tafel te dekken en de vaatwasser te legen in een enkele minuten tijd. Toch is het wel zo dat ze zelfstandig hun tassen kunnen pakken, tandenpoetsen en zich aankleden om naar school te gaan. Het geeft lucht in die toch wel drukke ochtendspits bij ons thuis.

De opvoeding is lekker afwisselend

Zowel qua geslacht (jongens zijn toch doorgaans anders dan meisjes) als qua leeftijd is de opvoeding afwisselend. Je oudere kind(eren) hebben andere behoeften dan je jongere kind(eren). Dat maakt wel dat je met verschillende fases kunt bezig zijn. Soms even schakelen, maar vaak ook heel leuk.

Mijn persoonlijke ervaring

Hoewel het met vier kinderen nog weleens puzzelen is, probeer ik voor allemaal persoonlijk tijd te maken. Met mijn oudste klets ik over van alles en nog wat, we lakken onze nagels of ze doet mijn haar. Mijn dochter van bijna tien vindt het fijn om een stuk te gaan wandelen. Met mijn andere dochter lig ik weleens heerlijk opgekruld op de bank onder een dekentje, te kijken naar onze favoriete series. En met de jongste kan ik lekker koekjes bakken of naar de speeltuin verderop. Je hebt echt van alles wat, dat vind ik persoonlijk erg leuk en dat houdt je scherp.

Door het grote leeftijdsverschil is er minder ruzie

Natuurlijk vinden kinderen met meer leeftijdsverschil elkaar weleens irritant – daar zijn het zussen of broers voor. Maar ze zitten niet op elkaars lip omdat ze per se hetzelfde speelgoed willen hebben. En ze krijgen geen knallende ruzie over Bumba of Nijntje. Je oudste kan iets makkelijker schakelen en de discussie loslaten, waar je dat met een kleiner leeftijdsverschil niet zo hebt.

Mijn persoonlijke ervaring

Wat ik bij ons thuis merk, is dat persoonlijkheid vooral doorslaggevend is voor een eventueel conflict. Niet zozeer dezelfde interesse. En dat maakt het type ruzie wel anders. Bovendien doet je oudste kind andere dingen dan de jongste. Mijn zoontje kan puzzelen terwijl zijn oudste zus aan haar schoolwerk zit en de middelste twee een serie kijken. Ze hebben allemaal zo’n ander leven. Daarin missen ze elkaar misschien weleens, maar ruzie ontstaat toch minder makkelijk.

Je oudste geeft het goede voorbeeld

Kinderen imiteren om te leren hoe het leven werkt. Dat doen ze in eerste instantie van jou, als ouders, maar uiteindelijk ook van oudere broers en zussen. Daarmee is je oudste dus een voorbeeld voor je jongste. Meer dan wanneer ze minder in leeftijd zouden verschillen.

Mijn persoonlijke ervaring

Ik merk hier thuis vooral aan de meiden dat die opkijken tegen hun oudere zus. Die mag immers al scooter rijden, met vriendinnen naar de bios of naar de stad om te shoppen, ze gaat naar allemaal leuke feestjes en heeft naast haar studie een bijbaantje. Wanneer zij iets tegen hen zegt, zullen ze sneller luisteren dan als ik dat bijvoorbeeld doe.

Nadelen van een groot leeftijdsverschil

Als ze meer schelen, bemoeit de oudste zich ook sneller met je opvoeding

De redenen hiervoor zijn best simpel:

• Je kinderen schelen eigenlijk net te veel om ze op dezelfde manier op te voeden: de oudste is zelfstandiger en daar verwacht je meer van.
• Je weet en je kan meer als ouder en bent soms misschien zelfs een stuk(je) makkelijker dan vroeger.

Ik merk hier ook weleens dat ik mijn vroegere zelf hoor praten als mijn oudste dochter haar zusjes corrigeert. Dat vind ik weleens lastig, omdat ik inmiddels milder ben en begripvoller. Over het algemeen. Om hier goed mee om te gaan, is het belangrijk met elkaar te blijven praten. Natuurlijk mag ze haar mening hebben, maar ik blijf de ouder. Ditzelfde zie ik gebeuren met de andere meiden en hun broertje. Ze voelen zich zo groot dat ze denken ook beslissingen te mogen maken. Een kleine uitdaging dus.

Ze zitten echt in een andere fase van hun leven

Met een leeftijdsverschil van minimaal 5-6 jaar heb je kinderen die daadwerkelijk in een andere fase van hun leven zitten. In ons geval zit de oudste op het HBO, de middelste meiden gaan volgend jaar naar groep 6 en 7 en onze jongste zit net op de peuteropvang. Dat zijn compleet andere fases. Niet erg, maar soms missen ze daardoor bij elkaar natuurlijk wel de aansluiting.

Gelukkig heeft mijn oudste twee nichtjes van 13-14 jaar waarmee ze nog altijd regelmatig contact heeft. Die begrijpen haar beter dan haar zusjes. En met mij praat ze ook over van alles, omdat ik de zaken waar ze tegenaan loopt wel snap. Daardoor mist ze misschien niet direct iets (uiteindelijk kan je niet missen wat je niet kent), maar soms vind ik dat weleens jammer voor haar.

Opnieuw wennen aan oude fases

Hoewel ik dit zelf minder vervelend vond, hoor je ook weleens dat ouders het bij een groot leeftijdsverschil soms lastig vinden om weer van vooraf aan te beginnen. Je bent al lang en breed uit de luiers, gebroken nachten en bovendien zelf ook wat ouder. Mogelijk zelf iets minder fit. Het is dan toch schakelen. Toen onze jongste geboren werd was ik bijvoorbeeld 37. Het verschil met zeven jaar ervoor merkte ik wel enigszins, al went het snel genoeg natuurlijk. Ik vond het heftiger toen mijn neefje van destijds anderhalf kwam logeren. Omdat ik het niet meer gewend was, kon ik een week bijkomen van die gebroken nacht.

Je moet er sterk voor waken dat je de oudste niet te veel verantwoordelijkheid geeft

Als je je oudste kind meer betrekt bij het verzorgen van hun broertje of zusje, bestaat de kans dat je hen te veel verantwoordelijkheid geeft of meer verwacht dan je oudste wil geven. Uiteindelijk is hij of zij nog steeds een kind dat behoefte heeft aan zorg, exclusieve aandacht en liefde. Door regelmatig te praten, weet je hoe je kind zich voelt. Hier was mijn oudste dochter 15 toen haar broertje werd geboren. Vanaf het begin gaf ik aan dat ze best mocht oppassen als ze die behoefte voelde, maar dat het zeker geen verplichting is. Daardoor voelde ze zich vrij om aan te geven dat ze dat eigenlijk niet per se wil nu. Datzelfde geldt voor zijn andere zussen, die mogen helpen, maar hoeven niet te moederen. Is ook niet prettig, kan ik je vertellen.

Eén op één aandacht blijft belangrijk

Uiteindelijk was je oudste heel lang enig kind. Die plek is nu weg en de aandacht moet voor het eerst sinds jaren worden gedeeld met een kleintje. Dat kan best weleens frictie of jaloezie opleveren. Dat ondervang je door af en toe bewust één op één tijd met elkaar door te brengen. Zo merkt je oudste kind dat de liefde voor hem of haar niet minder is geworden.

Uit ervaring weet ik wel dat dit lastig is. Je kan je enorm schuldig voelen naar je baby toe of juist naar je andere kind(eren). Ik probeer daarom tegen mezelf te herhalen dat het goed is wanneer ik af en toe even wegga met de meiden, met zijn allen of juist één op één. Uiteindelijk breng je tijd door met je kinderen en hoewel de jongste relatief veel aandacht krijgt, heeft de rest het net zo hard nodig.

Het verkeerde voorbeeld

Het voordeel van het feit dat de jongste twee meiden naar hun oudere zus opkijken, is ook soms een nadeel. Ze zien haar als voorbeeld en doen haar na. Stond zij dus vroeger ineens in handstand tegen de muur of doet ze een onbezonnen trucje, dan kon je op je vingers natellen dat er niet veel later twee jonge zusjes precies hetzelfde probeerden te doen. Dit kan ook op andere momenten spelen: dat ze ook tot laat willen opblijven en ineens woorden zeggen die jij ze niet hebt geleerd. En nu zie ik opnieuw hetzelfde gebeuren met mijn zoontje en zijn zussen.

Huiswerk is lastiger met jongere kinderen in huis

Zeker als je kind pas later een broertje of zusje krijgt. Dan zitten ze vaak net of bijna in de huiswerk-fase. Om te moeten leren met een huilend kindje in de kamer naast je, kan best pittig zijn. En wat dacht je van de gebroken nachten? Daarom kan het wel schelen als je af en toe je oudste laat logeren bij opa en oma, oom en tante of een goede vriendin: voor de exclusieve aandacht én de (nacht)rust.

Het kan lastig zijn duidelijk te maken dat voor iedereen andere regels gelden

Of dit direct te maken heeft met het grote leeftijdsverschil weet ik overigens niet. Ik kon vroeger ook pissig worden als mijn eigen zusje dingen mocht die ik op die leeftijd helemaal niet kon doen. Misschien is het dus meer een algemeen ‘nadeel ‘ als je meerdere kinderen hebt. Al weet een ouder kind zich beter te verwoorden en sta je dus mogelijk discussies te voeren over je eigen regels, waarbij je niet (meer) wegkomt met ‘omdat ik het zeg’. Aan de andere kant blijven het natuurlijk jouw regels. Persoonlijk probeer ik meestal een combinatie van begrip en duidelijkheid: “Vervelend dat het zo voelt, ik kan me voorstellen dat je het oneerlijk vindt. Maar dit is de keus die ik nu maak.”

Conclusie: is een groot leeftijdsverschil aan te raden?

We weten allemaal dat je kinderen doorgaans niet kan plannen. Dus of het aan te raden is? Dat is natuurlijk eigenlijk de verkeerde vraagstelling. Is het leuk? Ja, ik vind van wel. Ik heb er nooit spijt van gehad en vind het hartstikke gezellig in huis. Je merkt natuurlijk vaak wel dat er een groot leeftijdsverschil is, maar het is geen echte issue.  

Ik denk wel dat je, meer dan anders, een hechte band moet stimuleren. Juist omdat ze minder gedeelde interesses hebben en je kinderen ook geen gezamenlijke vriendjes zullen hebben op jonge leeftijd. Inmiddels zie ik soms hoe de oudste haar jongere zusjes meeneemt en opmaakt, hun nagels lakt of een rondje met ze gaat skaten. Met haar broertje kan ze lekker knuffelen en ze deelt haar eten, wat zijn favoriete bezigheid op het moment is 😉 Natuurlijk is het hard werken en zijn we echt geen kumbaya-my-lordgezin, maar als ik ze zo bezig zie dan voel ik me echt rijk.

Hoeveel jaar schelen jullie kinderen? Lijkt een groot leeftijdsverschil je wel wat? Of juist helemaal niet?

Liefs, Merel

Schrijf je nu in voor de wekelijkse update en mis nooit meer een artikel! Je vindt het formulier rechts (desktop) of onderaan deze pagina (mobiel). En volg je me al op Instagram?

Reageer je onder dit artikel? Weet dan dat we je mailadres nooit zullen gebruiken, ook niet om ongevraagde nieuwsbrieven of andersoortige mails te versturen. Dat doen we alleen als je je aanmeldt voor de wekelijkse update – met jouw toestemming dus.

Uitgelichte afbeelding ©alinabuphoto – Shutterstock