Als kind groeide ik op met het geloof dat God niet bestaat. God, Allah, Boeddha – allemaal religieuze grootheden die voor sommige mensen een voldongen feit waren, maar bij ons thuis dus niet. School sloot daarop aan. Ik volgde geen godsdienstlessen, mijn vrienden zijn vrijwel allemaal atheïst en ik ben samen met iemand voor wie het ongrijpbare eigenlijk niet bestaat. Toch geven we onze kinderen bepaalde religieuze elementen mee en lezen we voor uit de Kinderbijbel. In dit artikel vertel ik waarom.
Religie meegeven in de opvoeding: waarom is dit belangrijk?
Vraag je het een christen of moslim dan is het antwoord logisch: ze willen hun eigen overtuigingen meegeven aan de kinderen. Sterker nog, een uitgesproken persoon beweerde ooit in een gesprek dat mensen zonder geloof hun kinderen belangrijke normen en waarden niet meegeven. Iets dat overigens bewezen onjuist is. Maar waarom ik? Per slot van rekening kom ik uit een atheïstisch nest en vond ik onze kinderbijbel stiekem een doodeng boek.
Toch geloof ik oprecht dat het belangrijk is dat onze kinderen van alles iets meekrijgen. We leven nu eenmaal in een wereld waarin mensen allemaal hun eigen overtuigingen hebben en als ouders willen we de kinderen laten zien welke mogelijkheden er allemaal zijn. Misschien vinden ze zelf ooit een bepaalde rust in een bepaalde religieuze stroming of ‘shoppen’ ze hier en daar om vervolgens hun eigen geloof uit die elementen te kunnen samenstellen. Of niet. En dan is dat ook prima.
Bijkomend voordeel is natuurlijk dat je algemene kennis een flinke boost krijgt, waardoor je met iedereen kunt praten: je hebt immers al voorkennis van hun achtergrond en ideologie. Het is niet eng en onbekend. En we zijn geenszins in de veronderstelling dat je vooroordelen compleet kunt voorkomen (oordelen is menselijk), maar hopelijk dragen we zo wel bij aan een vredelievende, positieve levenshouding bij de kinderen – en indirect aan een betere wereld.
Hoe geef je het geloof mee?
Omdat ik vanuit mijn eigen opvoeding en opgroeien weinig meekreeg, is het voor ons minder vanzelfsprekend en anders dan een christen of moslim die het geloof doorgeeft vanuit zijn eigen overtuigingen. Een paar belangrijke zaken waar we rekening mee houden?
Het geloof moet iets moois zijn
Ondanks dat we het belangrijk vinden kennis over religie(s) mee te geven binnen de opvoeding, staat één eis bovenaan: het geloof moet iets moois zijn. Je nageslacht indoctrineren met verhalen over de zondeval, benadrukken dat ze in de hel komen bij slecht gedrag of focussen op het Einde der Tijden? Dat gaat ons begrip echt te buiten: volgens ons moeten mensen zelf kunnen beslissen of ze een bepaald geloof fijn vinden. Dat geldt natuurlijk zeker voor onze kinderen. Eerder genoemde visies op het geloof kunnen bovendien een heel sterke negatieve stempel drukken op wie je bent als mens, dat voelt voor ons niet oké.
Verder mag in mijn ogen niet vergeten worden dat bepaalde zaken vanuit grote religieuze stromingen als het Christendom en de Islam gericht zijn op machtsvergroting. Zowel vanuit de kerk (want om meer volgelingen te krijgen moeten kinderen van meet af aan het geloof meekrijgen als hun waarheid, zonder dat ze hier zelf een keus in kunnen maken) als van sommige gelovigen zelf, die religie misbruiken om hun eigen macht te rechtvaardigen. Daarmee gaat de liefdevolle kern van het geloof, zoals dat er voor mij is, verloren. Juist onze kinderen willen we de mooiste aspecten meegeven om mee te nemen voor zichzelf.
Verhalen voorlezen
Een manier om religie te kunnen meegeven is het voorlezen van verhalen. Deze Kinderbijbel (een selectie) richt zich speciaal op jonge kinderen. Niet alleen zijn de illustraties heel mooi, ook staat aan het eind van ieder verhaal een rijtje vragen waarmee je kunt napraten met je kind. Het stimuleert om zelf na te denken en te filosoferen. Veel Bijbelse verhalen bevatten immers een bepaalde morele boodschap die voor ieder mens goed is om te overdenken. Ook als niet-christen.
Een ander prachtig boek is Kinderen van Adam. Auteur Petra van Helden selecteerde prachtige bekende en minder bekende verhalen uit de Koran, speciaal voor (jonge) kinderen. Zo kunnen ze op een laagdrempelige manier kennis maken met het Islamtische geloof. In combinatie met de verhalen uit een kinderbijbel opent dit ook een ander gesprek met je kind: in hoeverre herkennen ze bepaalde elementen vanuit de andere religie?
Tip! Kinderen van Adam is gratis te downloaden via Kobo Plus.
Praten met familieleden of vrienden die geloven
Een andere manier waarop je kinderen in aanraking kunt laten komen met een bepaald geloof is door middel van gesprekken met familie of vrienden. Misschien wil je christelijke oma wel vertellen hoe zij het geloof beleefde, of ze weleens twijfelde en wat dan maakte dat ze toch vasthield aan haar religie. Of heb je een vriend die moslim is en het leuk vindt om je kinderen meer uit te leggen over de vijf zuilen uit de Koran. En wat dacht je van die vriendin die af en toe de boeddhistische tempel bezoekt in haar stad? Van iedereen kunnen ze leren – meteen nog een mooie les om mee te geven.
Bezoek een gebedshuis of religieus feest
Op vakantie een kerkje, moskee of tempel bezoeken, klinkt zo simpel, maar is ook belangrijk. Het is dé manier om je kinderen oraktisch inzicht te geven in een bepaald geloof. Datzelfde geldt voor het bezoeken van de communie van je nichtje, de bar mitswa van een klasgenoot, carnavallen ‘onder de rivieren’ of Holi Paghwa met je Hindoe vriendinnen. Nu is mijn eigen omgeving helaas niet zo rijk (meer) in al die verschillende culturen, maar de opties zijn er wel vaak meer dan je in eerste instantie denkt. Dit zijn allemaal positieve ervaringen die je een kind kunt meegeven.
Gesprekken
Tot slot zijn er natuurlijk de uiteenlopende gesprekken die je kunt voeren met je kind. En die mogen ook best eens kritischer zijn of inhoudelijker. Want hoe komt het dat vrouwen vaak een minderwaardige positie bekleden in, bijvoorbeeld, de Bijbel en het (orthodoxe) Christendom? In hoeverre zou een religie invloed mogen hebben op belangrijke persoonlijke keuzes als abortus of euthanasie? Het is belangrijk dat je het gesprek open houdt en ieders mening ertoe doet. Uiteindelijk hoop ik ook dat ze dat later in het leven kunnen toepassen.
Over mijn eigen geloof en de impact daarvan op de kinderen
Mijn gedachten over het Christendom
Tijdens mijn studie leerde ik bepaalde dingen over het christelijke geloof. Denk aan de enorme impact die het had op de samenleving: inquisitie, kruistochten, gedwongen bekeringen onder het mom van missiewerk en heksenvervolgingen, maar ook het betrekken van vrouwen door de vergoddelijking van Maria in de Vroege Middeleeuwen en andere manieren om de macht van de kerk uit te breiden. Daarnaast was er het verschrikkelijke misbruik van jonge jongens onder bisschoppen, ken ik verhalen over ernstige vernederingen binnen de strenggereformeerde kerk in het dorp en kreeg ik vroeger de kriebels als mijn oma’s over de nonnenschool vertelden.
Kortom, mijn associaties met het Christendom waren, los van mijn atheïstische opvoeding, niet bijster positief – al besef ik terdege dat het daarbij vooral schortte aan de uitvoering van de zo geroemde normen en waarden en niet zozeer aan het geloof zelf. Daarbij sprak ik door de jaren heen met meerdere gelovigen die me wél konden uitleggen hoe deze religie hen kracht gaf.
Het geloof in Iets
Door de jaren heen voerde ik gesprekken met mensen uit zo’n beetje elke geloofsstroming, ik las veel en maakte daarnaast zelf bepaalde dingen mee die ik niet (wetenschappelijk) kon verklaren. Waar anderen hun inspiratie en kracht halen uit één boek met Heilige Geschriften, is dat voor mij toch niet afdoende. Ik wil me niet laten voorschrijven door een ander waarin en hoe ik moet geloven, maar mijn eigen weg zoeken. En zo kwam ik uit bij het ‘ietsisme‘, een religieuze stroming waarbij weliswaar wordt geloofd dat er ‘iets’ is, maar die geen concrete invulling geeft aan wat dat hele Iets zou moeten zijn.
Voor mijn gevoel komen veel religies in de kern op hetzelfde neer: het geloof in een grotere bron van oneindige liefde die je als mens op aarde kunt verspreiden en het geloof dat je als mens hier bent om bepaalde lessen te leren. Ik geloof niet in de nogal koude uitspraak ‘dood is dood’, maar een meer spirituele overgang van energie. En in de kracht van het intuïtieve weten of een beschermengel, als je dat zo wil noemen, die je beschermt.
Zo’n twintig jaar geleden, ik was zeventien jaar oud, stapte ik in de auto bij mijn toenmalige vriendje. We zouden een ritje maken in zijn eerste auto en ik had om de één of andere reden mijn gordel niet vastgemaakt. Hoe dan ook, halverwege stopten we bij het tankstation en bij het wegrijden dwong ‘iets’ me bijna die gordel alsnog om te doen, een beetje als een niet te negeren innerlijke waarschuwing. Nog geen minuut later schoot de auto met ruim zestig kilometer per uur door de bosjes en kwam via een lantaarnpaal uiteindelijk met gierende banden tot stilstand. Had ik losgezeten, dan kon ik het niet navertellen.
Wat geef ik de kinderen mee?
Dat ik bepaalde momenten meemaakte die het geloof in ‘iets’ versterkten, betekent niet dat onze kinderen dat automatisch ook moeten vinden. Mijn ideaal is een zo vrije opvoeding waarin ze hun eigen keuzes kunnen maken, gebaseerd op ervaringen, kennis én hun persoonlijkheid. Dus ik hoop dat mijn ietsisme geen stempel drukt op wat zij vinden. Ik heb hier thuis weleens horen vallen dat één van mijn dochters gelooft in God, de ander dacht toen dat er niets is na de dood. En die gedachten wisselen nog weleens. Prima. Het leven is een zoektocht en een eventuele religie mag dat ook zijn.
Geven jullie religie mee in je opvoeding? Doe je dat vanuit de overtuigingen die je vanuit huis meekreeg? Of juist door jouw ervaringen in het leven? Ik ben heel benieuwd hoe jullie hier tegenaan kijken en lees graag wat jij doet om het geloof we of niet door te geven aan je kinderen.
Schrijf je in voor onze wekelijkse update en mis nooit meer een artikel! Je vindt het formulier rechts (desktop) of onderaan deze pagina (mobiel). En volg je Merel of De Mamagids al op Instagram?
Reageer je onder dit artikel? Weet dan dat we je mailadres nooit zullen gebruiken, ook niet om ongevraagde nieuwsbrieven of andersoortige mails te versturen. Dat doen we alleen als je je aanmeldt voor de wekelijkse update – met jouw toestemming dus.
Dit artikel bevat een of meerdere affiliate links. Van elke aankoop die je doet via deze link(s) krijgen wij een klein percentage. Jij betaalt hiervoor uiteraard niets extra’s, maar je helpt ons een klein handje. Daarbij doen we regelmatig een donatie aan goede doelen als De Voedselbank, het Alzheimer Fonds of KWF. Mocht je dus een aankoop doen, dan willen we je hierbij heel graag bedanken!
©MIA Studio – Shutterstock
