Kinderen kunnen je geduld behoorlijk op de proef stellen. Sterker nog, op dit moment is mijn lieve vijfjarige op rooftocht door de keuken omdat ze doorlopend trek heeft in iets lekkers, terwijl ik halfslachtige pogingen doe om te werken. Veel geduld heb ik niet meer, en ik voel aan mijn water dat ik zo waarschijnlijk ga ontploffen. Des te meer reden om me eens goed te verdiepen in het wel en wee van geduld. Waarom hebben we er zo weinig van op momenten die het wel van je vragen? En hoe vergroot je je geduld (en verleng je je lontje)?
Waarom is de mens ongeduldig?
Ongeduld is my middle name
‘Jij hebt de magnetron zeker voor het laatst gebruikt?’ Ro schudt zijn hoofd en drukt op de knop. Inderdaad, drie seconden voor de piep heb ik mijn eten eruit gehaald: ik kon niet wachten. Persoonlijk vind ik dat soort momenten nutteloos en bovendien veroorzaakt het een gevoel van onrust. Als ik nu wil eten, heb ik geen zin om heel mindful te gaan zitten wachten. Dat uitte zich lange tijd op verschillende manieren: in de file, of wanneer ik achter een oudere reed die de tijd nam om de weg te zoeken, in de supermarkt – als je in de ‘verkeerde rij’ staat met een kind dat elk moment kan uitbarsten in een huil- of schreeuwbui, bij de huisarts als je langer moet wachten dan de afgesproken tijd… Noem het maar op. En hoewel ik door de jaren heen beter leerde omgaan met de frustratie die erbij komt kijken, schiet ik in de opvoeding nog weleens te kort. Dat moet anders!
Geduld is goed voor je
Dat hele ongeduldige is eigenlijk een ongezonde eigenschap. Egocentrisch zelfs, op bepaalde momenten. Je gaat er vanuit dat jouw belang groter is dan dat van de rest van de mensen om je heen en wil daarom nú geholpen. Bovendien kan het moeten wachten in onze huidige maatschappij zelfs boosheid opleveren. Denk maar aan de keer dat je ‘die bejaarde’ uitfoetert tijdens het rijden, je in staat bent om de boodschappen zelf uit het mandje van je voorganger te trekken uit ongeduld of het gevoel dat je krijgt in de opvoeding, omdat je kinderen je geduld eindeloos blijven testen.
Uit verschillende onderzoeken blijkt bovendien dat geduldige mensen gezonder zijn. Je kan immers beter omgaan met verleidingen, frustraties, uitdagingen en reageert beter op veranderingen. Dat heeft weer gevolgen voor je gevoel van geluk en eigenwaarde. Ook lichamelijk heeft het gevolgen: je krijgt sneller last van een hoge bloeddruk en/of hartklachten. Toch maar iets vaker op de spreekwoordelijke rem trappen dus.
(Nog) minder geduld door de technologische ontwikkelingen
In onze huidige tijd zijn we niet langer gewend om echt te hoeven wachten. Inbelverbindingen maakten plaats voor een druk op de knop en direct resultaat. Daarbij krijgen we vaker dan vroeger onze zin. Autoriteiten (leerkrachten, de overheid, artsen) hebben minder aanzien dan vroeger en we verwachten sneller en efficiënter geholpen te worden.
Hoe vergroot je je geduld in het algemeen?
Geduld is gelukkig iets dat je kunt trainen. Het is de beslissing die je maakt, en niet zozeer een aangeboren eigenschap maar aangeleerd. Je kunt je kinderen dus een handje helpen door af en toe een spelletje te spelen waarbij wachten op elkaar een grote rol speelt. Of iets te gaan doen waarbij je zult moeten wachten. In de tussentijd leer je hen hier op een begripvolle manier op reageren. Heb je in elk geval de toekomstige generatie gered van het kwaad dat ongeduld heet.
Maar nu jij nog! Hoe kan je zelf je vastgeroeste patroon vol ongeduld doorbreken en leren begripvoller, rustiger en relaxter de wereld tegemoet te treden?
Zorg dat je op tijd bent
Misschien wel één van de belangrijkste dingen die je kunt ondernemen tegen ongeduld, is zorgen dat je ruimschoots de tijd hebt. Wanneer je voor een ritje van een halfuur een uur uittrekt, maakt het je niets uit of die oudere man voor je moeite heeft met het vinden van de juiste afslag. Dan geeft het minder als de rij bij de kassa bijzonder traag is. En dan geniet je misschien zelfs mee als je dochter of zoon tijdens de wandeling richting de bushalte ieder bloempje aan een nauwkeurig onderzoek onderwerpt.
Bekijk de situatie realistisch
Zet een geestelijk stapje terug, beschouw de situatie en vraag jezelf af hoe erg het nu daadwerkelijk is dat je even moet wachten tot de vaatwasser, waterkoker of magnetron klaar is. Is het een kwestie van leven en dood om dat appje tijdens het rijden te moeten bekijken? Vergaat de wereld als je in de rij moet staan bij de kassa en daardoor drie minuten later thuis bent? Had je zelf eerder kunnen vertrekken om de file voor te zijn of is het de schuld van (alle) andere automobilisten?
Vaak helpt het om iets realistischer te denken. Je beseft dan al snel dat het eigenlijk wat overdreven is om zo kwaad of geërgerd te reageren en kan je ongeduld iets makkelijker van je afschudden. Per slot van rekening is het misschien weleens hinderlijk als je wat langer moet wachten terwijl je enorme trek hebt, maar weet je diep van binnen best dat die paar minuutjes echt geen wereld van verschil zijn.
Maak van het wachten iets nuttigs
Misschien raak je ongeduldig omdat je het een verspilling vind van je kostbare tijd om te moeten bij de kassa/in de file/… Probeer dan de situatie om te denken tot iets waar je wel blij van wordt:
- Zet een luisterboek op in de file en ‘lees’ zo fijne bestsellers waar je anders eigenlijk nauwelijks aan toe zou komen. Op die manier word je wijzer en ben je afgeleid, waardoor je ongeduld vanzelf afneemt.
- Goede dingen kosten soms tijd. Juist door tijd, liefde en aandacht te steken in een bepaald project en te genieten van de winst die het je uiteindelijk oplevert, maakt dat je uiteindelijk tevredener bent. Denk bijvoorbeeld aan het verschil tussen snel willen koken en een dag de tijd nemen voor extra smaakvol stoofvlees. Door dat te realiseren, kan je soms meer geduld opbrengen voor de situatie.
- Probeer je aandacht af te leiden en denk aan iets leuks. Zoals je plannen voor die avond, een komende vakantie, de grappige opmerkingen van je peuter vanmorgen.
- Maak een to do list voor de rest van de dag. Maar natuurlijk niet te lang, anders heb je alsnog het gevoel dat je moet opschieten!
Eet op tijd
We kennen het allemaal: een wandeling met je kinderen ontaardt in een pedagogische ramp als ze niet op tijd te eten zijn. Ze raken chagrijnig, boos, schreeuwen sneller én (heb je hem weer) zijn ongeduldiger. Datzelfde geldt voor ons. Eet je niet op tijd? Dan is je lontje korter en energievoorraad lager. Soms is het echt zo simpel als een extra krentenbol voor onderweg.
Geduld in de opvoeding?
Met deze oefeningen in algemeen geduld, kan je ook je geduld vergroten binnen de opvoeding. Toch kan het nog steeds gebeuren dat je kinderen je tot het uiterste tergen. Waar je enige controle kunt uitvoeren op hoe je omgaat met de file of in hoeverre je die lange rij bij de kassa de oorzaak laat zijn van verloren energie, is dat anders bij je peuter die eindeloos vaak mama roept. Of je tienerzoon die zo chagrijnig doet dat je na een halve ochtend vanzelf loopt mee te mopperen. Om dit te trainen, zal je nog verder moeten gaan. Onderstaande tips helpen je om ook geduldiger te reageren naar je kinderen toe.
Kijk realistisch naar je eigen verwachtingen
Is het terecht dat je ongeduldig reageert? Of heb je een aandeel in de situatie en kan je een handje helpen?
Voorbeeld
Je moet straks naar school en de kinderen lijken niet in beweging te krijgen. Halverwege de ochtendspits voel je de ergernis toenemen en voor je het weet sta je weer als een drillsergeant te schreeuwen. Of het anders kan? Vast, maar je hebt even geen idee meer hoe.
De oplossing? Meer van je kinderen overnemen en de verwachtingen bijstellen. Kinderen kunnen tot een bepaalde leeftijd niet goed plannen. En waar jij de tijd ziet wegtikken, missen zij de urgentie om op te schieten. Of je nu dagelijks staat te briesen dat het ‘al vijf over acht is’ of niet. Bovendien zei Einstein het al: Insanity: doing the same thing over and over again and expecting different results. Sluit mooi aan op het gevoel dat je af en toe hebt na zo’n drukke ochtend, toch? Je zal merken dat wanneer je de kleding klaar legt, ze helpt met aankleden en eten, tandenpoetsen en jassen aantrekken, dat er soms zelfs tijd over blijft. Ook als je sceptisch bent! Ik dacht zelf dat het geen verschil zou maken, maar tegenwoordig zitten we soms nog een kwartier televisie te kijken voor we van huis vertrekken.
Vraag je af waar je ongeduld vandaan komt
Kan je je eigen gedachten niet meer horen? Probeer je even iets voor jezelf te doen, ondanks de chaos waar je op dat moment in zit? Heb je vanuit huis meegekregen dat je iets op een bepaalde manier móet doen en probeer je aan die verwachtingen te voldoen? Zodra je weet waar het aan schort, kan je meestal ook beter reageren.
Soms heeft je kind gewoon aandacht nodig en is de oplossing zo simpel als het wegleggen van je smartphone. Een andere keer kan je de afspraak maken dat je nu even samen een spelletje doet of een gesprek voert, en dat je zo iets voor jezelf doet en dan niet gestoord kan worden. En een derde keer helpt het om oude verwachtingen los te laten en te erkennen dat je ouders opvoedden in een andere tijd, met andere kennis dan jij vandaag de dag hebt.
Probeer te ontdekken wat je kind nodig heeft
Dat is de ene keer makkelijker dan anders. Maar als je de energie hebt, stap dan even achteruit en kijk naar de onderliggende behoefte van je kind. Wil hij aandacht? Iets eten? Een steuntje in de rug? Of is hij eigenlijk gewoon heel moe, en kan je maar beter snel eten en beginnen aan het bedritueel? Door hierop in te spelen voor het misloopt, krijgt je kind het gevoel dat je hem begrijpt en voel jij je ook beter.
Reageer op tijd
Wanneer je thuiskomt en je ziet je puber lamlendig op de bank hangen met een gezicht dat op onweer staat, kan je ongetwijfeld direct uittekenen dat de situatie ongeveer als volgt verloopt: je vraagt iets, hij reageert chagrijnig, je doet je best de sfeer te redden en uiteindelijk ontploffen jullie allebei.
Zonder Einstein opnieuw te willen aanhalen, kan het schelen als je benoemt wat je ziet. ‘Ik zie dat je vandaag je dag niet hebt.’ De ene keer volgt daarop een gesprek, de andere keer kijken ze je aan of je gek geworden bent en halen ze hun schouders op. In dat laatste geval is het vooral belangrijk om je eigen grens duidelijk te maken. ‘Ik vind het vervelend voor je en je weet me te vinden als je iemand nodig hebt om mee te praten, maar ik heb een drukke dag achter de rug en geen energie om zo vijandig tegen elkaar te doen.’ Indien nodig kan je aangeven dat hij naar zijn kamer moet. Ongeacht het gemopper dat daarop volgt: dat je puber zijn geduld verliest, kan. Maar jij hebt je kalmte bewaard en dat is winst.
Wees consequent
Hoewel ik bovenstaande punten steeds beter onder de knie heb, vind ik dit nog altijd een lastige. Zoals nu. Als gezegd probeer ik te werken, terwijl onze jongste dochter verkouden thuis is van school. Het gros van de tijd houdt ze zichzelf bezig, maar gedurende de dag start ze een zoektocht door alle kastjes omdat ze trek heeft. In volkoren eierkoek, brood, rijstwafels, banaan, sinaasappel, een bakje appelmoes en het restje pasta van gisteravond (wat ze op heeft). Ze zag bovendien bij het uitpakken van de boodschappen chips en chocolade-eitjes, die ze stiekem probeert te pakken. En ze wil graag iets bakken. Dat betekent dat ik al ontelbaar keren een kleuter uit een willekeurig keukenkastje moest vissen. Soms geduldig, soms met stemverheffing. Of nou ja, gewoon boos.
Af en toe geef ik eraan toe. Dat weet ze. Dan breekt mijn verzet en denk bovendien: ‘Misschien heeft ze het ook nodig.’ Al weet ik niet of ik dat denk om mijn inconsistentie goed te praten. Zo houd ik haar gedrag in stand. De oplossing is eigenlijk ‘gewoon’ een beslissing maken en dat volhouden. Ondanks dat ze een langere adem heeft dan ik. En me regelmatiger losmaken van mijn werk, zodat ik de energie heb om haar te corrigeren.
Neem voldoende rust
Dat klinkt als een open deur, maar in de praktijk soms lastig toe te passen. Je kijkt ‘nog even’ die ene leuke serie, ontdekt dan dat je de ontbijttafel nog wilde klaarzetten en voor je het weet is het 00.00 uur als je op bed ligt. En dat terwijl je eigenlijk op tijd wilde gaan slapen vandaag. Rustmomenten zitten hem in een paar dingen:
- Doe af en toe even niks
- Op tijd starten met de voorbereidingen voor morgen, zodat je aan het eind van de dag geen extra taken meer hebt
- Ga niet te laat slapen
- Leg je smartphone regelmatig even weg
- Maak een (stilte)wandeling en geniet van de omgeving
Vind jij het soms ook zo moeilijk om echt geduldig te reageren op je kind? Merk je dat kleine aanpassingen in je gedrag verandering oplevert? Of blijft het een lastige situatie, omdat je weinig tijd hebt om echt bij te komen?
Schrijf je in voor onze wekelijkse update en mis nooit meer een artikel! Je vindt het formulier rechts (desktop) of onderaan deze pagina (mobiel). En volg je Merel of De Mamagids al op Instagram?
Reageer je onder dit artikel? Weet dan dat we je mailadres nooit zullen gebruiken, ook niet om ongevraagde nieuwsbrieven of andersoortige mails te versturen. Dat doen we alleen als je je aanmeldt voor de wekelijkse update – met jouw toestemming dus.
