Geboorteplan schrijven: dit zet je erin voor je bevalling

Je eigen bevallingsplan in 9 simpele stappen (incl. leeg voorbeeld om zelf in te vullen)

Een geboorteplan kan heel handig zijn tijdens de bevalling. Maar wat is het precies? Waarom zou je er eentje schrijven en welke punten moet je hierin zeker even benoemen? In dit artikel vind je uitleg over het bevallingsplan (zoals het ook wel genoemd wordt) en een volledige checklist! Verder vind je onderaan een leeg geboorteplan waarmee je zelf aan de slag kunt.

Wat is een geboorteplan (of bevallingsplan) precies?

Vroeger was een bevalling veel meer een gebeurtenis die werd geleid door je verloskundige of gynaecoloog. Als zwangere ging je mee in hun beslissingen. Tegenwoordig zijn ouders veel bewuster van het geboorteproces. Ze hebben hun eigen wensen. Om die kenbaar te maken, kan je voorafgaand aan de bevalling een geboorteplan schrijven. Hierin vertel je bijvoorbeeld of je wel of geen pijnstilling wil, hoe jullie denken over het laten uitkloppen van de navelstreng en of je het goed vindt als er een stagiair aanwezig is bij de bevalling.

De voordelen van een geboorteplan

De belangrijkste redenen om een geboorteplan te schrijven:

  • Het laat je nadenken over onderwerpen die je anders misschien niet zou doorspreken. Dat je wel of geen pijnstilling wil, weet je waarschijnlijk vooraf wel. Maar wat dacht je van het laten uitkloppen van de navelstreng of wanneer je de controles wil laten uitvoeren?
  • Je hoeft niet na te denken over redelijk futiele zaken wanneer je geen puf meer hebt om te praten en je man overdonderd is door het hele bevallingsproces. Je hebt immers alles zwart op wit staan.
  • In een ziekenhuis wisselt het personeel elkaar nogal eens af. Het is prettig wanneer iedereen weet waar hij aan toe is: je hoeft niet elke paar uur opnieuw je verhaal af te draaien. Zeker wanneer de bevalling vordert, zit je daar niet meer op te wachten.

Merel: ‘Na mijn eerste bevalling zorgde ik er elke keer voor dat ik een uitgebreid bevallingsplan had klaarliggen. Het was namelijk een overdonderende gebeurtenis waarbij ik geen idee had wat me overkwam. Had ik over verschillende zaken nagedacht, dan was het misschien wel beter verlopen. Want wat voelde ik me die keer machteloos en alleen. Toen ik voor de tweede keer zwanger was en onverwacht in het ziekenhuis belandde, ging het zoveel beter. Iedereen wist door het geboorteplan wat onze wensen waren en handelde daarnaar – voor zover kon. Echt een opluchting!’

Nadelen van een geboorteplan?

Het geboorteplan is vooral gericht op de wensen van de ouders. Soms kan dat leiden tot een (onterecht) gevoel van controle over het verloop van de bevalling of bijzondere wensen. In de praktijk kunnen die om medische redenen niet altijd doorgang vinden en wat dan? Het is hoe dan ook altijd belangrijk dat je een geboorteplan voorafgaand aan de bevalling doorneemt met je verloskundige. Die kan je helpen om bepaalde zaken iets realistischer in te schatten. Een alternatief waarmee je minder diep ingaat op je wensen, maar meer op je behoeften, is het Meadiarium.

Meadiarium: een bevallingsplan 2.0

Eliane, verloskundige en eigenaresse van MEA Coaching, ontwikkelde het Meadiarium – een prachtig document waarin je uitschrijft wie jij bent en waar je behoefte aan hebt tijdens de bevalling. Het gaat daarmee veel verder dan een bevalplan. Uiteindelijk maak je aan de hand hiervan een bevalplan waarmee je ingaat op jouw behoeften en helpt het je die op een fijn leesbare manier kenbaar te maken aan het verplegend personeel.

Per slot van rekening kent je verloskundige je misschien wel enigszins, maar als je tegen alle verwachtingen in eindigt in het ziekenhuis wordt het een ander verhaal. De wisselende ploegen kunnen onmogelijk allemaal jouw persoonlijkheid leren doorgronden in die paar uur. Het meadiarium kan je helpen om op bondige, maar duidelijke wijze te verwoorden hoe ze jou kunnen helpen. Het werkboek kost € 32,95, maar is absoluut de moeite waard.

Merel: ‘Richting de bevaldatum sloeg bij mij de paniek een beetje toe. Ik besloot daarop een coaching te boeken bij MEA Coaching en kreeg van Eliane het werkboek mee. Aan de hand daarvan stelde ik een, zoals ik het noem, geboorteplan 2.0 op. Veel meer op mij gericht dan op mijn wensen. En dat was maar goed ook. Met 35 weken kon onze zoon niet langer wachten en besloot hij geboren te worden 😉 Alles liep dus anders dan hoe ik het vooraf had opgeschreven, de helft van mijn oorspronkelijke bevalplan kon daarmee de prullenbak in. Maar door het Meadiarium kregen de verplegers en medisch verloskundigen toch een beeld van onze behoeften, knelpunten en wensen. Ik kreeg meerdere keren van verpleging te horen dat ze het zo fijn vonden om te lezen. Om die reden zou ik elke zwangere adviseren het werkboek te bestellen.’

Wat moet in je bevallingsplan komen?

Wil je toch liever zelf aan de slag? Aan de hand van onderstaande 9 vragen kan je gemakkelijk je eigen geboorteplan vormgeven. Een goed begin is alvast het halve werk!

Download hier een leeg geboorteplan

Waar wil je bevallen?

Wil je naar het ziekenhuis of (indien mogelijk) liever thuis bevallen? Denk hier goed over na. Het biedt natuurlijk geen uitsluitsel, maar met een volledig geboorteplan weet je verloskundige en eventueel andere betrokkenen precies waar ze aan toe zijn en wat jouw wensen zijn. Ga je sowieso naar het ziekenhuis, schrijf dan in je geboorteplan welk ziekenhuis.

Wie wil je erbij hebben?

Aangezien je jezelf letterlijk en figuurlijk blootgeeft, best belangrijk. In al je kwetsbare naaktheid wil je misschien geen peloton aan personeel om je heen hebben. Hoe denk je bijvoorbeeld over de aanwezigheid van stagiaires en artsen in opleiding? Neem je een doula mee? Of een geboortefotograaf?

Ook wanneer je graag thuis zou bevallen is het goed erover na te denken: de verloskundige is natuurlijk evengoed graag voorbereid. Hoe denk je bovendien over de aanwezigheid van de kraamzorg bij je bevalling: vind je dat prettig of – als het even kan – liever niet? En stel dat je naar het ziekenhuis moet, wie mag dan mee?

Hoe verliepen je vorige bevallingen?

Ben je al eerder bevallen? Hoe verliep dit, waren er complicaties etc.? Door de belangrijkste zaken te benoemen, kunnen verloskundigen en de gynaecoloog zich beter voorbereiden. Voor jezelf kan het ook prettig zijn: je schrijft het van je af. Bovendien ben je ervaringsdeskundige op gebied van je eigen lichaam. Je weet heel goed wat je graag opnieuw zo zou doen of juist compleet anders. Verkijk je hier echter niet op: elke bevalling blijft uniek.

Wil je graag pijnstilling gebruiken en zo ja welke?

Ga je uit van je eigen oerkracht of weiger jij ook maar enigszins mee te werken aan het hele proces zonder fatsoenlijke ruggenprik? Lees je heel goed in over risico’s, voor- en nadelen van verschillende vormen van pijnbestrijding, zodat je een weloverwogen keus maakt.

Wat zijn je wensen rondom de geboorte zelf?

Belangrijke vragen over de bevalling

  • Hoe wil je het liefst bevallen (in welke houding)? Of wil je, indien medisch mogelijk, juist absoluut niet op je rug liggen tijdens de bevalling, maar maken andere houdingen je minder uit?
  • Wil je daarbij hulpmiddelen gebruiken, zoals een baarkruk of bad?
  • Hoe denk je over een rustgevend muziekje? (Let op: dit is in een ziekenhuis lastiger)
  • Wil je de baby zelf aanpakken?
  • Wat is jullie mening over inleiden/het opwekken van de weeën?

Belangrijke vragen voor na de geboorte

  • Misschien wil je je baby na de geboorte op je buik gelegd krijgen, zodat hij kan beginnen met borstvoeding zodra hij die behoefte heeft
  • Wanneer wil je de onderzoeken laten plaatsvinden? Voor of na de voeding?
  • Wanneer wil je de navelstreng (laten) doorknippen? En wie mag dat doen?
  • Wanneer willen jullie de baby (laten) wassen: 48 uur na de bevalling of meteen? Door wie?
  • Kom je uit een cultuur waarin bepaalde tradities belangrijk zijn?
  • Wil je na afloop de placenta zien (en/of bewaren)?
  • Ga je borstvoeding geven?

Wil je dat er foto’s of video’s worden gemaakt tijdens de bevalling?

Misschien hoef je geen frontale foto’s te zien van het geboorteproces, maar lijkt het je wel mooi om bevallingsfoto’s te krijgen van een professionele fotograaf. Als je dit wil, is het goed dit vast te noteren in je geboorteplan. Mocht je eventueel naar het ziekenhuis moeten, dan bestaat de kans dat hij of zij niet meer mee kan. Maar thuis is het prettig voor de verloskundige te weten dat je deze persoon eer graag bij hebt. Zij zal doorspreken wat de precieze regels en afspraken zijn, zodat ze jouw veiligheid kan waarborgen.

Wat zijn je wensen als jullie onverhoopt in het zieken huis moeten blijven?

We wilden alleen dat onze baby naar een andere ruimte verplaatst zou worden met onze toestemming (mits het niet medisch noodzakelijk was natuurlijk). Ook gaven we aan dat ze geen andere voeding mocht krijgen dan borstvoeding. Dit was voor mij extra belangrijk: ik zie nog zo voor me hoe ze June die allereerste nacht bij me wegreden: ‘Dan kan je ook een beetje slapen.’ Ik voelde me afschuwelijk. Schuldig dat ik me zo had laten ompraten en verdrietig omdat ik mijn kleine meisje intens miste. De rest van de nacht sliep ik niet meer en dat schuldgevoel liet me pas los toen ze een jaar of zeven was. Kortom, eens, maar nooit meer!

Hoe zit het met de eerste kraamvisite?

Wie mag direct op bezoek komen? Het kan in dit geval vooraf handig zijn even te overleggen met de afdeling Verloskunde in het ziekenhuis om te weten wat mogelijk is.

Welke voeding willen jullie geven?

De alom bekende vraag: gaan jullie voor borstvoeding of de fles? Door dit duidelijk te noteren in je bevallingsplan weten alle partijen waar ze aan toe zijn.

Verdere tips voor het schrijven van een geboorteplan

Wees duidelijk in je wensen voor de bevalling

Je hoeft geen compleet epistel te schrijven over je wensen en voorkeuren. Wanneer je in het ziekenhuis komt bijvoorbeeld, is het handig als het personeel in een oogopslag kan zien wat je wil en hoe. Wanneer je zou verzanden in allerlei details, heb je grote kans dat ze iets essentieels missen. Wees dus kort en bondig.

Lukt dat niet goed? Maak dan een soort samenvatting van je geboorteplan (zoals je ook zou doen voor school). Dat dwingt je de belangrijkste punten te noteren.

Overleg met je partner over zijn of haar wensen

Je man (of vrouw) kan zich er misschien iets minder bij voorstellen, maar het is wel belangrijk om alle punten samen langs te lopen. Denken jullie overal hetzelfde over? Heeft hij nog aanvullingen of opmerkingen? Zo weet je zeker dat het een compleet document wordt, ook vanuit zijn perspectief gezien. Per slot van rekening moet je man straks misschien beslissingen maken uit jouw naam. Dan is het wel zo handig als je wensen rondom de bevalling bekend zijn.

Let op! Een geboorteplan is een richtlijn.
Natuurlijk is het heel fijn wanneer je een bevallingsplan schrijft dat helemaal overeenkomt met jouw (jullie) wensen, maar vergeet alsjeblieft niet dat het een richtlijn is. Geen bevalling loopt volgens het boekje, dus die van jou waarschijnlijk ook niet. Dat is oké. Soms zal het ziekenhuis iets anders beslissen dat in je geboorteplan staat, omdat het beter is voor jouw gezondheid of die van je baby. Een andere keer lukt het wel overal aan tegemoet te komen. Probeer in elk geval los te laten dat alles precies moet lopen zoals in je geboorteplan staat en beweeg mee als dit medisch noodzakelijk is, dan komt het helemaal goed. Uiteindelijk wil iedereen het beste voor de baby en jou.

Wanneer geef je het geboorteplan?

Op een gegeven moment (ergens na de 30 weken) verschuift de focus tijdens de gesprekken met je verloskundige of gynaecoloog richting de bevalling. Dat is natuurlijk het uitgelezen moment om jullie geboorteplan te overhandigen. Je bekijkt het samen en de verloskundige kan eventueel aangeven of dit alles wel haalbaar is.

Beval je in het ziekenhuis, dan geef je het geboorteplan voorafgaand aan de opname. Zorg voor een uitgeprinte versie (niet iedereen kan je handschrift misschien lezen). In the heat of the moment is er bovendien niet altijd tijd is om details na te vragen. Hiermee weet iedereen waar hij of zij aan toe is.

Tot slot is het handig een kopie van je geboorteplan te mailen aan de kraamzorg. Leg bovendien een geprinte versie klaar onder het aankleedkussen als je thuis bevalt.

Uiteraard is het nogmaals goed om in gedachten te houden dat je geboorteplan slechts een richtlijn is. Mocht jouw gezondheid of die van je baby in gevaar komen, dan beslist de arts.

Hoewel een geboorteplan of bevallingsplan geen garantie is op een bevalling die volledig jouw wensen volgt, biedt het de professionals een handige richtlijn. Zo hoeven ze niet op het moment zelf nog van alles te vragen en kan jij je volledig focussen op de geboorte van jullie baby. Heb jij een geboorteplan geschreven? Of ga je het doen? Laat het ons weten in de reacties!

Schrijf je in voor onze wekelijkse update en mis nooit meer een artikel! Je vindt het formulier rechts (desktop) of onderaan deze pagina (mobiel). En volg je Merel of De Mamagids al op Instagram?

Reageer je onder dit artikel? Weet dan dat we je mailadres nooit zullen gebruiken, ook niet om ongevraagde nieuwsbrieven of andersoortige mails te versturen. Dat doen we alleen als je je aanmeldt voor de wekelijkse update – met jouw toestemming dus.

 

Redactie

De Mamagids is hét online handboek voor moeders die fouten durven maken. Vol handige tips voor als je het even niet weet, herkenbare verhalen en ervaringen van lezeressen. Omdat je nooit de enige bent!

2 gedachten over “Geboorteplan schrijven: dit zet je erin voor je bevalling

  1. Dank je wel, ook voor het lege geboorteplan. Het helpt me om goed op een rijtje te krijgen wat ik precies wil en op welke manier.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Terug naar boven