Op een gegeven moment is het tijd om naast de fles- of borstvoeding te beginnen met eerste hapjes. In dit artikel krijg je antwoord op de meest gestelde vragen: wanneer begin je met vaste babyvoeding? Welke groenten en fruitsoorten zijn geschikt om mee te starten? Wat mag een baby absoluut nog niet? En hoe bouw je de voeding op? Verder delen we inspiratie voor recepten en handige tips om de allereerste hapjes zelf te maken, maar ook informatie over potjes.
Vaste voeding voor baby’s: starten met bijvoeding
Wanneer mag je baby groenten en fruit eten?
De eerste maanden van zijn leven krijgt een baby uitsluitend borst- of flesvoeding. Dit is voldoende om mee te groeien. Vanaf een maand of 4-6 oud komt daar bijvoeding bij. Deze eerste hapjes zijn eigenlijk geen voedsel: ze vervangen nog geen fles of borst. Je baby leert puur een nieuwe smaak kennen en een andere structuur, en gaat bovendien oefenen met kauwen op voedsel. Je geeft in eerste instantie dan ook geen hele potjes, maar kleine beetjes. Net genoeg om te oefenen. Om die reden noemen ze dit soort hapjes dan ook weleens de oefenhapjes.
Moet je kiezen voor voeding vanaf 4 of 6 maanden?
Als je een kindje hebt gekregen, wil je het graag goed doen. Alleen is de informatie over die eerste hapjes niet heel eenduidig. De ene deskundige zegt dat je pas vanaf zes maanden mag starten en dan nog het liefst ‘à la Rapley‘. Het consultatiebureau vertelt dat je al mag starten met gepureerde worteltjes en andere zachte groenten vanaf vier maanden. Dus wat moet je dan?
Omdat je baby nog geen vaste voeding nodig heeft, zou je ervoor kunnen kiezen om te beginnen met zes maanden. Zeker als dat aansluit op jouw gevoel. Maar wanneer je kleintje zo ongeveer het eten van je lepel staart met vier maanden, dan hoef je niet te wachten als je dat niet prettig vindt. Je kunt hierin de voorschriften volgen van het Voedingscentrum. Het belangrijkste advies is om het gedrag van je kindje te volgen, naast je eigen overtuigingen uiteraard. Bij desinteresse kan je nog even wachten, bij een ogenschijnlijk hongerige baby start je met vier maanden.
Let op! Heeft je kindje vergrote kans op pinda- of eiwitallergie? Dan is het aan te raden om al vanaf vier maanden te starten met vaste voeding. Voeg in overleg met een huisarts stapsgewijs pinda- en eiwitcapsules toe aan de voeding en zorg dat je gelijk contact kunt opnemen als er toch een allergische reactie plaatsvindt bij je kindje. Vroegtijdig starten met pinda en eiwit zorgt namelijk voor een aanzienlijk kleinere kans op allergie op latere leeftijd. Lees meer informatie bij Vini Mini – waar je ook je eigen pindakit kunt bestellen.
Welke eerste hapjes zijn geschikt voor je baby?
In eerste instantie kauwen baby’s nog niet echt. Vaak hebben ze geen tanden en gaat het nog meer om de beleving van ander voedsel dan (moeder)melk. Begin daarom met zachte fruit- en groentesoorten als banaan en pompoenpuree. Ook appel kan je makkelijk zachter maken: zet met een laagje water in de magnetron voor 30 seconden en pureer daarna met de staafmixer. Verse appelmoes! Een alternatief is raspen.
Bied vervolgens dezelfde smaak aan voor een wat langere periode (een aantal dagen of misschien wel een week) voor je doorgaat met een volgende. Hieronder vind je een lijst met geschikte fruit- en groentesoorten voor de eerste (proef)fase. Bij twijfel kun je ook altijd nog even kijken op de potjes voeding in de winkel.
Geschikte babyhapjes voor 4-6 maanden oud
- Banaan
- Perzik
- Meloen
- Abrikoos
- Appel (geraspt)
- Peer
- Mango
- Bietjes
- Bloemkool
- Broccoli
- Wortel
- Pastinaak
- Pompoen
- Doperwtjes
- Boontjes
Waar moet je letten bij het maken van bijvoeding?
Let er vooral op dat de eerste hapjes niet al te uitgesproken smaken bevatten. Iets scherps als ui, prei of knoflook kan je echt nog beter even laten staan en rustig introduceren. Smaakmakers zijn voor een jonge baby dan ook helemaal niet nodig. Voor hen is een nieuw hapje sowieso al erg smaakvol, na de neutrale moeder- of fles melk die ze gewend zijn.
Wat geef je een baby vanaf 6 maanden te eten?
Vanaf zes maanden mag je naast groenten en fruit langzaam ook andere voeding gaan toevoegen. Deze maaltijden kunnen dan ook een aantal flesvoedingen gaan vervangen, zodat je uiteindelijk nog 3-4 flessen melk geeft en meerdere maaltijden per dag. Aan de groentehapjes voeg je nu ook pasta toe, rijst of aardappelen en er mag soms wat vlees bij zitten of vette vis.
Let op! Met deze voedingsmiddelen kan je beter nog even wachten.
Wanneer begint je baby met boterhammen?
Vanaf zes maanden mag je ook starten met het geven van brood. Je kan af en toe een korstje geven in het begin, zodat ze lekker kunnen kauwen. Maar je kan ook een boterham maken en besmeren met margarine. Wil je ook beleg geven? Geschikt broodbeleg is bijvoorbeeld magere 30+ smeerkaas, 100% pindakaas, een hardgekookt eitje of fruit en groente(moes). Veel andere belegsoorten bevatten te veel zout, suiker of vet en zijn daarom niet gezond voor je kindje. Na de eerste verjaardag is er meer keus.
Zelf babyhapjes maken of potjes voeding?
De eerste oefenhapjes zelf maken
Als je graag zelf voeding wil maken voor je kindje, kan je dat in elk geval doen met de oefenhapjes. Die zijn het makkelijkst. Omdat je baby een wat langere periode hetzelfde eet, kan je ruim maken en gelijk invriezen voor de komende dagen. Er zijn een paar manieren:
- Maak het jezelf makkelijk en koop bij de supermarkt een zak gewassen, voorgesneden groenten, zoals broccoliroosjes, geschrapte wortels of stukjes flespompoen. Die kook je, pureren met de staafmixer en vervolgens vries je porties in met een ijsblokjeshouder. Het fijne is dat je per keer één ijsblokje kunt laten ontdooien en meteen voldoende hebt voor het hapje.
- Koop de groente zelf – het makkelijkst is dan een soort waarvan je de rest nog gebruiken kunt voor je eigen eten – en was, snij en pureer. Iets omslachtiger, wel goedkoper.
Je weet in dit geval zeker dat je baby alleen binnenkrijgt wat hij nodig heeft. Geen toegevoegde conserveermiddelen, onnodig zout of andere zaken die hij prima kan missen op deze leeftijd.
Opvolghapjes (vanaf 6 maanden) voor je baby: zelf maken
Vanaf zes maanden wordt het iets omslachtiger om babyhapjes te maken. Het is over het algemeen nog steeds echt anders dan wat je zelf eet. Toch is het de overweging waard: zowel voor je budget als voor de gezondheid van je baby. Voor inspiratie kan je altijd kijken op de potjes in de winkel of in een kookboek voor baby’s. Een fijn boek is De Maaltijdplanner van Annabel Karmel. Ze neemt je mee in de wondere wereld van babyvoeding, legt uit wat wel en niet geschikt is en geeft talloze tips om het zelf te kunnen maken.
Smaken mixen
Vanaf zes maanden oud kan je je baby hapjes geven waarbij je smaken met elkaar mixt. Voorbeelden:
- Venkel met wortel
- Mango met papaja
- Bietjes met appel
- Avocado met peer
- Spinazie met courgette
- Appel met peer
- Bloemkool met broccoli
De structuur is met deze leeftijd nog steeds wat zachter. Er zitten weinig tot geen stukjes in en je baby moet het gemakkelijk kunnen doorslikken. Als je met deze leeftijd eten aanbiedt à la Rapley, zorg er dan voor dat de stukken groot genoeg zijn om goed te kunnen vasthouden en let erop dat je voeding als tomaatjes en druiven altijd minimaal halveert of in kwarten snijdt.
Hapjes vanaf 8-10 maanden
De voeding mag nu echt een stukje grover zijn. Kijk wat je baby lekker vindt. Soms helpt het om een bepaalde smaak na een tijdje opnieuw aan te bieden of in een andere vorm, om hem te leren wennen. En experimenteer ook met smaken. Lekkere zachte vis als kabeljauwfilet smaakt goed met spinazie en rijst of pasta, zachte vleessoorten met groente en (zoete) aardappelpuree… Je kan het zo gek niet bedenken. Op internet vind je bovendien genoeg websites met lekkere recepten voor baby’s. Dus kijk vooral even rond!
Potjes voeding geven aan je baby?
Uit onderzoek van de Consumentenbond (2013) bleek destijds dat veel potjes babyvoeding te weinig goede vetten en vitamines voor je baby bevatten. Daarbij maakte de prijs niet uit. Van de goedkoopste, van € 0,80 tot een potje dat € 3,79 kostte – niks voldeed aan de eisen. Er staat momenteel nog geen recente test op de website.
Om die reden is het Voedingscentrum momenteel de belangrijkste raadgever. Hier staat dat je in elk geval tot 1 jaar prima potjes kunt geven, maar dat het nadeel is dat de smaken hier gemengd zijn. Zo leert je kleintje geen afzonderlijke smaken meer proeven. Vanaf 1 jaar kan je zelf maaltijden aanbieden die bijvoorbeeld volkorenproducten bevatten en andere gezonde voedingsstoffen.
Misschien wil je het graag goed, of zelfs perfect, doen. Vergeet echter niet dat ze met potjes groenten en fruit ook groot worden. Als je merkt dat het je opbreekt om tussen de drukke bedrijven door ook nog eens een babyhapje van allerlei biologisch geteelde, vergeten groenten te moeten maken, kies dan liever voor een beetje minder stress en meer gezelligheid.
Handige tips voor het maken en geven van babyvoeding
Hygiëne
Misschien nog wel meer dan wanneer je voor jezelf kookt, is hygiëne van groot belang in de keuken bij het bereiden van babyhapjes. Snijd groenten dus nooit met het mes waarmee je ook vlees of vis hebt gesneden, gebruik aparte planken voor de verschillende voedingsmiddelen en was je materiaal na afloop goed af met heet water (of zet het in de vaatwasser). Ook is het belangrijk dat je je handen wast voor je begint en nadat je vlees of vis hebt aangeraakt.
Invriezen babyhapjes
Zoals hierboven ook beschreven, is het invriezen van babyhapjes erg handig. Je kunt bijvoorbeeld kiezen om één dag in de week vooruit te koken of misschien zelfs meerdere maaltijden te maken, en die invriezen. Vergeet niet om de datum te noteren waarop je het ingevroren en wat er inzit. Deze Avent bewaarbekers zijn heel geschikt voor de wat grotere maaltijden, vanaf een maand of zes.
Let op! Ingevroren hapjes moet je opmaken binnen zes weken.
Babyvoeding opwarmen
Zelfgemaakte babyvoeding warm je iets anders op dan een potje babyvoeding. Het is in dit geval van groot belang dat het goed verhit wordt, zodat bacteriën geen kans krijgen. Roer het tussendoor en na afloop nog eens goed door en laat het uiteraard afkoelen voordat je het aan je baby geeft.
Verse fruit- en groentehapjes meenemen onderweg
Het is soms wat lastiger om verse babyvoeding mee te nemen voor onderweg. Gelukkig zijn er tegenwoordig ook herbruikbare knijpzakjes te koop, zoals deze van Squiz. Je kunt ze circa 50 keer gebruiken en schoonmaken in de vaatwasser of met een flessenrager.
Voordeligere potjes babyvoeding kopen
Wil je graag biologische (potjes) voeding geven aan je baby maar niet de hoofdprijs betalen? Albert Heijn verkoopt relatief goedkope potjes biologische babyvoeding en geeft ook nog eens 10% extra korting aan Premium members. Of je dat abonnement nu wel of niet neemt, voor een potje van Olvarit (niet-biologisch) met dezelfde hoeveelheid voeding betaal je sowieso € 0,30 meer.
Lekkere recepten voor baby’s
Er zijn speciale receptenboeken voor baby’s, zoals bovengenoemde van Annabel Karmel. Maar op internet vind je gelukkig ook al veel lekkers. Onze favoriete websites voor lekkere babyhapjes:
- Allerhande – Handig voor als je geen inspiratie hebt om te koken, ook voor de allerkleinsten. Je kan specifiek op leeftijd zoeken op de website en daar alle recepten afgaan. Daarbij is het leuk dat Allerhande je soms echt een beetje out of the box laat denken. Deze ratatouille met couscous had je toch zelf niet kunnen verzinnen?
- Nutricia – Prettig wanneer je de basisrecepten zoekt voor je baby. Bijvoorbeeld pastinaakpuree, wortelpuree en perenpuree. Voor oudere kindjes vind je veel extra informatie over gezonde eetgewoontes.
- Smikkels – Een heel uitgebreide website met allerlei hapjes. Van meloenpuree en mango-banaanmoes voor op de boterham tot de verrassende combinatie avocado/peer.
Fase waarin je baby of dreumes slechter eet
Wanneer je net op gang bent met de hapjes babyvoeding gaat het vaak lekker. De meeste kinderen lusten allerlei smaken en doen niet moeilijk. Net als je jezelf rijk rekent, stoppen ze echter met het eten van groenten en fruit. Soms omdat hun smaak verandert, een andere keer omdat ze de structuur onprettig vinden of simpelweg genoeg hebben gegeten overdag.
Gelukkig is dit ook een fase en gaan ze vanzelf weer eten, maar als ouder kan je wel behoorlijk wanhopig worden. Zelfs tot op het punt dat je overweegt een boterham te geven na het avondeten. Waar dit laatste niet verstandig is, helpt het wel om te blijven zoeken naar recepten voor slechte eters en er zo het beste van te maken. Ook kan je misschien uit de handen met deze extra tips voor moeilijke eters aan tafel.
Beginnen met vaste voeding is een hele mijlpaal in het leven van je baby. In dit artikel staan handige tips en opties om mee te beginnen als eerste babyvoeding. Maar we zijn natuurlijk ook benieuwd naar jullie ervaring! Welke smaak heb jij als eerste hapje aan je baby gegeven? Kiezen (of kozen) jullie ook voor potjes babyvoeding? Of ga je liever voor zelf gepureerd (en eventueel gestoomd)?
Liefs, Merel
Schrijf je nu in voor de wekelijkse update en mis nooit meer een artikel! Je vindt het formulier rechts (desktop) of onderaan deze pagina (mobiel). En volg je me al op Instagram?
Reageer je onder dit artikel? Weet dan dat we je mailadres nooit zullen gebruiken, ook niet om ongevraagde nieuwsbrieven of andersoortige mails te versturen. Dat doen we alleen als je je aanmeldt voor de wekelijkse update – met jouw toestemming dus.
Dit artikel bevat een of meerdere affiliate links. Van elke aankoop die je doet via deze link(s) krijgen wij een klein percentage. Jij betaalt hiervoor uiteraard niets extra’s, maar je helpt ons een klein handje. Daarbij doen we regelmatig een donatie aan goede doelen als De Voedselbank, het Alzheimer Fonds of KWF. Mocht je dus een aankoop doen, dan willen we je hierbij heel graag bedanken!
©Uitgelichte afbeelding bij dit artikel: SibFilm– Shutterstock