Co-sleepen? De voor- en nadelen van samen slapen

Misschien heb je al eens gehoord van co-sleeping? Na de geboorte samen slapen met je kindje wordt ook in onze cultuur (weer) steeds gebruikelijker. Maar wat houdt het in? Waarin verschilt co-sleepen van rooming in? Tot wanneer ga je hiermee door? En wat zijn de voor- en nadelen van samen slapen met je kindje? In dit artikel vertellen we je alles wat je wil weten, zodat je kunt ontdekken of het ook bij jullie past.

Wat is co-sleepen?

Waarom stopten we met samen slapen?

Van oudsher slaapt de mens samen met zijn kinderen. Een pasgeboren baby heeft namelijk een aangeboren drang om dicht bij zijn moeder (ouders) te zijn. Toch kwam hier in de loop van de jaren verandering in. Veel van onze (Westerse) opvoedidealen stammen uit de achttiende eeuw, op basis van de aanbevelingen van o.a. voormalig legerarts William Cadogan en, een eeuw later, John Ticker Conquest. Die laatste beval ouders aan om hun kinderen ’s nachts te scheiden van hun moeder.(*) Dit, in combinatie met toenemend individualisme en kleinere gezinsvormen, zonder (schoon)ouders en andere familieleden, leidde tot een nieuw gebruik.

Hoewel we inmiddels weten dat juist pasgeboren heel veel behoefte hebben aan ouderlijke nabijheid en dit de basis is van een veilige hechting, is het nog steeds niet heel gebruikelijk om samen te slapen met je kind.

Michaeleen Doucleff, Jagen, verzamelen en opvoeden (Amsterdam, 2022 – vijfde druk) 46-47.

De definitie van co-sleepen

Co-sleepen betekent feitelijk samen slapen. Dat kan op verschillende manieren:

• Je kindje bij je in de kamer houden (rooming in)
• De baby in een co-sleeper naast je bed leggen
• De baby in bed leggen

Bij een aantal ouders is co-sleeping een bewuste keus. Zij lezen zich vooraf in, voelen dat dit bij hun invulling van het ouderschap past en regelen alle benodigdheden. Bij anderen gaat het geleidelijk. Je merkt dat je het lastig vindt om van je kindje gescheiden te worden, bijvoorbeeld. Of je geeft borstvoeding en vindt co-sleepen daarom praktischer. Daarnaast voelt je baby zich geborgen, omdat zijn ouders direct kunnen reageren op zijn behoeften.

Belangrijk: let erop dat je kiest voor een veilige vorm van co-sleepen

Op welke manieren kan je co-sleepen? En wat is het verschil met rooming in?

Verschillende vormen van co-sleeping

Je kunt op verschillende manieren samen slapen met je kindje:

1. Direct vanaf de geboorte: je kiest dan vaak voor een apart bedje (co-sleeper). Deze zet je tegen je bed aan, waardoor je ’s nachts direct kunt beginnen met voeden. Na afloop kan je de zijkant dichtmaken. Deze manier van samen slapen is net zo veilig als in een ledikantje of een wieg.
2. Bij jullie in bed. Kies je hiervoor, laat je dan goed voorlichten en pas de omstandigheden van jullie eigen bed aan op de veiligheid van je kindje.
3. Vanaf een latere leeftijd, als je merkt dat jullie kindje moeite heeft met slapen op zijn eigen kamer. Soms omdat je die geborgenheid wil bieden, anders wel omdat je op een gegeven moment te moe bent om je dreumes elke keer terug te brengen naar zijn kamer.

Houd voor ogen dat de huidige voorschriften gebaseerd zijn op de gedachte dat een pasgeboren baby zo snel mogelijk moet doorslapen en in zijn eigen kamer dient te liggen.(*) Toch is dit geen natuurlijke gang van zaken; samen slapen is een gebruik dat onze verre voorouders ook verkozen en een manier om je kindje veiligheid en geborgenheid te bieden.

Deze gedachte past direct bij de opvattingen uit de Verlichting (ca. 1685-1815), waarbij algemeen werd aangenomen dat de wereld maakbaar is en je invloed kunt uitoefenen op natuurlijke processen. Eerdergenoemde artsen passen dan ook met hun opvattingen in dat tijdsbeeld.

Rooming in

Op het moment dat jullie baby wel op de slaapkamer ligt, maar in een eigen ledikant of wieg en los van het bed, noem je dat rooming in. Dit kan je eigenlijk zien als een tussenvorm. Aan de ene kant liggen jullie als ouders dichtbij en kan je dus adequaat reageren op de behoeften van je baby, tegelijkertijd zal je eruit moeten op het moment dat je kindje wakker wordt voor een voeding. Dit kan prettig zijn voor ouders die eigenlijk toch liever hebben dat hun baby straks in zijn eigen kamer ligt.

Waarom zou je kiezen voor co-sleepen?

Veiligheid en geborgenheid

Pasgeboren kinderen zijn het liefst in de buurt van hun ouders. Naast fysieke veiligheid (overleven) biedt dit namelijk ook emotionele veiligheid. Je baby leert dat zijn ouders voor hem zorgen en reageren op zijn behoeften. Daardoor huilen ze (gemiddeld gezien) minder lang en zijn kinderen rustiger.

Je kan de emotionele veiligheid (en dus het gevoel van geborgenheid) bevorderen door snel te reageren als je kindje huilt, je kindje tegen je aan te dragen en te leren begrijpen waar hij last van heeft – door bijvoorbeeld Dunstan Babytaal als leidraad te gebruiken. Ook co-sleeping helpt je hierbij: je kindje ligt dichtbij en je kunt zo snel mogelijk reageren op zijn behoeften.

Gemakkelijk voor de nachtvoedingen

Als je net een baby hebt gekregen, weet je als geen ander dat een nacht doorslapen voorlopig toekomstmuziek is. Dat hoort erbij, maar maakt het natuurlijk niet per se makkelijker. Zeker als je meerdere kinderen hebt, kan je overdag vaak weinig bijslapen. Co-sleepen helpt je in elk geval om allemaal weer zo snel mogelijk te kunnen verder slapen. Je hoort je kindje vaak al een beetje murmelen voor hij echt wakker wordt en kan hem makkelijk aanleggen (of een flesje maken).

Co-sleepen is een natuurlijk proces

We benoemden het hierboven ook: met co-sleeping ga je terug naar de natuur van de mens. Dit zie je nog steeds in niet-Westerse samenlevingen waar mensen nog in sociaal verband leven en dus samen slapen. Dit gaat overigens verder dan alleen de babytijd: ook oudere kinderen liggen vaak in de buurt van hun ouders.

Wat zijn de voordelen van co-sleeping?

Co-sleepen is (vaak) beter voor je nachtrust

Kiezen voor co-sleepen heeft op twee manieren een betere invloed op je nachtrust:

• Jij hoeft je bed niet uit om te voeden, na afloop slapen jullie allebei makkelijker verder.
• Je baby krijgt minder prikkels in de nachtelijke uurtjes. Ook dit helpt om te slapen na de voeding.

Je man kan iets makkelijker bijspringen

Of je nu kiest voor rooming in of co-sleeping, het is voor je man makkelijker om bij te springen als jullie baby op de slaapkamer ligt. Hij zou bijvoorbeeld de baby kunnen verschonen, bij jou neerleggen voor de voeding of, als jullie flesvoeding geven, de fles maken en geven. Het verdeelt de lasten een beetje – iets dat, zeker de eerste periode, heel welkom is.

Samen slapen voelt heel fijn en liefdevol

Samen slapen zorgt voor meer geborgenheid. Je kindje omdat hij zijn ouders’ aanwezigheid voelt, jij omdat je zo dichtbij je kleintje bent. Dit beperkt zich niet alleen tot de babytijd. Ook op latere leeftijd kan je dit nog steeds ervaren, mits ze niet overdwars het halve bed in beslag nemen. Die kleine armpjes om je heen, dat warme lijfje… Ze zoeken bewust jouw veiligheid op en dat is eigenlijk toch het mooiste compliment dat je kan krijgen?

Kinderen slapen sneller verder

Wanneer je klaar bent met de voeding hoef je verder je bed niet meer uit. Als je een goede co-sleeper naast je bed hebt staan, leg je je kindje er zo weer in. Dat gaat niet alleen soepeler, ook is de kans aanzienlijk kleiner dat je baby wakker wordt van de ‘verhuizing’.

Co-sleeping reguleert de ademhaling en hartslag van je kindje

Wist je dat het samen slapen helpt om de hartslag en ademhaling te reguleren? Moeder Natuur heeft jullie lichamen perfect op elkaar afgestemd, waardoor je je eigenlijk onbewust op de ander aanpast. Dat betekent dus ook dat moeders tijdens hun slaap automatisch reageren op hun kindje. Hoe bijzonder is dat?

De nadelen van co-sleeping

Co-sleepen is niet altijd veilig

Mits je je aan de richtlijnen houdt, is samen slapen veilig. Er zijn echter situaties waarin je beter kunt afzien van co-sleeping. Apart slapen (of een bedje op afstand) is dan een stuk veiliger. Het gaat dan om situaties waarin de ouders:

• Alcohol hebben gedronken
• Medicatie gebruiken die leidt tot sufheid en verminderde alertheid
• Roken
• Op een bank willen slapen met hun baby

Ook slapen met oudere kinderen en huisdieren wordt sterk afgeraden.

Je seksleven wordt er niet altijd spannender op

Nu kan het zijn dat je daar sowieso de eerste maanden (of zelfs het eerste jaar) helemaal niet aan toe bent. Maar als je wel graag weer seks wil met je man is een baby op kleine afstand niet bepaald bevorderlijk voor je libido. Zeker niet als hij de plek van je man inneemt in het ouderlijk bed. Aan de andere kant kan het een reden zijn om juist de spanning op te zoeken met elkaar en wakkert het jullie creativiteit aan – buiten de slaapkamer.

Sommige ouders worden zelf heel onrustig van co-sleepen

Als je continu wakker schrikt van ieder klein geluidje dan kunnen de voordelen compleet worden overschaduwd door dit nadeel. Uiteindelijk schiet het ook niet op als je juist vermoeider wordt door het samen slapen.

Angst dat het niet stopt

Je mag er vanuit gaan dat je kind op zijn zestiende niet langer tussen jullie in ploft. Toch kan het belangrijk zijn om de overweging te maken tot wanneer je samen blijft slapen. Wanneer je kindje er immers aan went, wordt het wellicht in de toekomst lastig hem in zijn eigen kamer te gaan laten slapen. Houdt hier rekening mee als je start met co-sleeping, bepaal voor jezelf waar jullie grenzen liggen en leer jullie kleintje desgewenst ook vanaf een bepaald moment op zijn eigen kamer slapen.

Is co-sleeping het beste voor je kind?

Op deze vraag is geen eenduidig antwoord te geven. Wetenschappelijk onderzoek richt zich nog voornamelijk op de aanname dat apart slapen en doorslapen de norm zijn, waardoor je wellicht andere resultaten boekt dan wanneer je uitgaat van de gedachte dat we samen horen te slapen. Daarnaast kiezen we binnen onze cultuur vaak voor aparte slaapkamers voor ieder kind. Toch kunnen we inmiddels wel stellen dat moeders tijdens het slapen regelmatig reageren op hun kind en dat het de hechting bevordert.

Ondanks de voordelen, kan het nog steeds vreemd voelen om toch te kijken of co-sleeping bij jullie past. Zeker als anderen in je omgeving het maar raar vinden. Een andere keer merk je dat je zelf heel onrustig wordt van een baby naast je bed, of ben je misschien bang dat het misgaat. Kijk daarom vooral naar wat bij jullie past – los van wat een ander daarvan vindt. Je bent geen slechte ouder als je kindje al snel op zijn eigen kamer ligt, maar ook niet als je je baby lekker dichtbij wil houden.

Taboe op co-sleeping

Tot slot nog even een laatste nadeel van co-sleeping. Hoewel het gebruikelijker is, zal niet iedereen snappen waarom je kiest voor samen slapen. Er ligt in zekere zin toch weleens een taboe op. Misschien twijfel je daardoor zelfs of je wel moet beginnen aan co-sleepen? De volgende tips kunnen helpen om hiermee om te gaan:

• Open houding over co-sleeping Geef uitleg over jullie keus. Benoem de voordelen die voor jullie belangrijk zijn en verwijs de ander naar een website waarop hij meer uitleg kan vinden. Soms is het ook een gebrek aan kennis en stelt de ander zijn mening bij als hij meer weet.
• Ongevraagd advies Als je ongevraagd advies krijgt over hoe je het zou moeten aanpakken, kan dat lastig zijn – of zelfs irritant. Je kunt dan aangeven dat je het waardeert dat een ander meedenkt, maar dat jullie je hier prettig bij voelen. En laat het daarbij. Uiteindelijk is het jullie kind en moeten jullie ’s nachts je bed uit voor de voedingen.
• Niet benoemen Tot slot kan je ook nog kiezen om het co-sleepen niet te benoemen tegenover anderen, zeker als je merkt dat de discussies of op- en aanmerkingen je een vervelend gevoel geven. Je kunt het delen met gelijkgestemden of mensen die dichtbij staan en jullie wél begrijpen. De rest van de wereld heeft hier niets mee te maken.

Samen slapen biedt extra veiligheid en geborgenheid, en helpt bovendien om de nachten prikkelarm te houden. Ook ligt deze manier van slapen dichtbij de natuur van de mens en kunnen jullie mogelijk beter (door)slapen. Co-sleeping kan daarom een fijne oplossing zijn voor ouders. Toch hoeft het niet bij je te passen en is het in bepaalde gevallen zelfs onveilig. Daarom zijn we heel benieuwd. Past co-sleepen bij jullie manier van opvoeden? Of vind je het juist lastig en laat je de kinderen liever op hun eigen kamer in slaap vallen?

Schrijf je in voor onze wekelijkse update en mis nooit meer een artikel! Je vindt het formulier rechts (desktop) of onderaan deze pagina (mobiel). En volg je Merel of De Mamagids al op Instagram?

Reageer je onder dit artikel? Weet dan dat we je mailadres nooit zullen gebruiken, ook niet om ongevraagde nieuwsbrieven of andersoortige mails te versturen. Dat doen we alleen als je je aanmeldt voor de wekelijkse update – met jouw toestemming dus.

Dit artikel bevat een of meerdere affiliate links. Van elke aankoop die je doet via deze link(s) krijgen wij een klein percentage. Jij betaalt hiervoor uiteraard niets extra’s, maar je helpt ons een klein handje. Daarbij doen we regelmatig een donatie aan goede doelen als De Voedselbank, het Alzheimer Fonds of KWF. Mocht je dus een aankoop doen, dan willen we je hierbij heel graag bedanken!

©Prostock-studio – Shutterstock