Nog een maand en dan is het zover: inmiddels is het ook in Nederland goed gebruik om zo richting het eind van november van alles tegen fikse kortingen aan te bieden. Hoewel we niks hebben met Thanksgiving en ook iets anders staan in de hele kerstperiode dan ‘de Amerikanen’, bleek Black Friday wél een schot in de roos. Althans, voor de commercie. Maar of het ook verstandig is eraan mee te doen als consument?
Let wel: dit artikel is niet geschreven om je iets op te dringen, maar ter overweging en om aan te zetten tot nadenken. Is het inderdaad een initiatief waar je achter staat? Of zou het misschien op moreel vlak beter kunnen? Daar staat het iedereen vrij in een eigen keus in te maken, die ik net zo goed respecteer als hopelijk andersom.
Waar komt Black Friday vandaan?
Veel Nederlanders weten inmiddels wel dat Black Friday op een bepaalde manier samenhangt met Thanksgiving, een ons vrij onbekend feest, maar hoe dan? In het kort zit het zo: met de vrijdag na Thanksgiving, een dag waarop iedereen vrij is, trappen ze in de Verenigde Staten af richting het kerstseizoen. Dat doen ze door flinke kortingen te geven op allerlei producten tot wel 75%. Kortingen overigens waar je in Nederland niet bij in de buurt komt, maar dat terzijde.
Dat leidt tot bijzondere taferelen. Mensen die elkaar bijna vertrappen voor die ene televisie of dat ene grote stuk speelgoed waar je anders het geld misschien niet voor zou hebben. Het kan niet op. Inmiddels bij ons dus ook niet meer.
Wanneer is het Black Friday?
- 2021: 26 november
- 2022: 25 november
- 2023: 24 november
- 2024: 29 november
Kritiek op Black Friday
Dat het heel fijn kan zijn om zo flink te shoppen met dikke kortingen, mag duidelijk zijn. Een deel van de consumenten wacht tot het zover is en slaat een flinke slag. Toch is niet alles positief aan Black Friday. Natuurlijk wordt er grof geld verdiend en redelijk bespaard, maar is het een goede ontwikkeling? Hieronder vind je een aantal kritiekpunten op deze dag.
Hoe echt zijn de kortingen die je krijgt?
Allereerst een belangrijk punt dat vrijwel elke keer weer naar boven komt: hoe echt zijn de kortingen die je krijgt? In de periode voor de feestdagen zie je het gebeuren, maar zeker ook in de aanloop naar Black Friday, drijven retailers hun prijzen kunstmatig op. Zo heb ik weleens gezien dat een speelgoedhond in september ‘nog geen’ € 100,00 kostte en een maand later online stond voor vijftig euro meer. Met Black Friday kon hij weer voor € 99,00 over de toonbank, onder het mom van ‘33% korting’.
Daarbij kennen we hier nauwelijks kortingen die in de buurt komen van de stuntprijzen die je in de VS betaalt. Wat dat betreft gaat de winst voor bepaalde producten gewoon in de zakken van de verkoper. En dat is natuurlijk hun goed recht, mits ze zich aan de juridische voorschriften houden, maar het zet je wel aan het denken. Is het dan wel echt zo goedkoop als het allemaal lijkt?
Wie betaalt de prijs?
Een tweede vraag die je jezelf kan stellen, is wie de prijs uiteindelijk betaalt. Jij hebt voordeel aan een mooie deal, maar komt de korting uit de zak van de verkoper? Of is het de vrouw in Bangladesh met vier kinderen die de eindjes sowieso al nauwelijks aan elkaar kon knopen en dagelijks wordt onderdrukt? Vergeet niet dat een producent winst wil maken. Op het moment dat hij kleding in de uitverkoop doet, wil hij dus ook zo min mogelijk verlies leiden: hij is immers geen filantropische instelling. Die korting wordt uiteindelijk indirect verhaald op de toch al onderbetaalde werknemers, die lang niet altijd in veilige omstandigheden werken. Denk immers maar niet dat zij iets terugzien van de enorme winsten die vaak worden geboekt in deze periode.
Door in elk geval niet mee te doen aan Black Friday bij grote ketens geef je de winkels een signaal: dit moet anders en ik ben het niet eens met jullie werkwijze. Als alternatief kan je natuurlijk overwegen alleen te shoppen bij een lokale ondernemer die hier produceert. Je zal dan ook zien dat het voor hen onmogelijk is zulke dikke kortingen te geven. Logisch, want onder eerlijke omstandigheden had die grote winkel dat ook niet gekund.
Oneerlijk naar kleine winkeliers
Tijdens Black Friday gaat een groot deel van de producten online over de ’toonbank’. Ook kunnen lokale ondernemers vaak veel minder grote kortingen weggeven ten opzichte van de grote retailers. Het geld dat een consument bij een grote zaak uitgeeft, gaat dus niet meer naar de winkelier die het misschien sowieso al lastiger heeft. Hoewel je hier waarschijnlijk zelf minder van voelt, is ook dit de overweging waard. Die vriendelijke winkelier die je op een ander moment altijd zo leuk weet te helpen, wil je in de toekomst toch ook nog kunnen bezoeken?
Overconsumptie terwijl we juist bewuster worden
Aan de ene kant zie je steeds meer mensen bewuster nadenken over wat ze kopen, tegelijkertijd worden die bezwaren tijdens Black Friday weer even hard overboord gegooid. We raken verleid door fijne aanbiedingen, kopen dat ene item dat eigenlijk helemaal niet op ons lijstje stond ‘maar toch verrekte handig is’ en voor je het weet zit je met spullen in huis die je lang niet altijd zal gebruiken. Het doet de hele bewustwording eigenlijk teniet.
Waarom ik niet meedoe aan Black Friday?
Laat voorop staan dat ik niet zo shoplustig ben, dus dat scheelt. Ook ben ik niet erg gevoelig voor kortingen. Deels omdat ik er vrij cynisch tegenover sta, anderzijds omdat ik het simpelweg zonde vind van mijn geld om in de sale te duiken en dan allerlei miskopen te halen. De kans op een écht pareltje waar je jaren plezier van houdt, is, in mijn ervaring althans, vrij klein.
Daarbij vind ik het hele dilemma rondom kleding en technologische gadgets sowieso al best een lastige. Als ik iets bij een grote zaak haal, betaalt iemand anders hoe dan ook de prijs op een manier waar ik heel verdrietig van word. Ook vind ik online shoppen bij kleinere ondernemers ook een lastige: welke webshop is nu écht eerlijk en wie koopt alsnog in via AliExpress of soortgelijke webshops?
Ik probeer dus over het algemeen een bewuste consument te zijn die niet zomaar shopt. Als ik dan vervolgens wel zou gaan winkelen met Black Friday dan voelt dat enorm hypocriet. Dus dan ben ik maar een ongehoorde en ongeziene druppel op een gloeiende plaat, ik doe in elk geval waar ik achter sta.
Dat laatste is trouwens soms wel een tikje dubbel, voor mijn gevoel. Je doet iets wat gevoelsmatig het juiste is, maar waar niemand zich druk om lijkt te maken – ‘want hallo, 30% korting!’ Waarom zou ik het dan doen? Maar goed, het rijmt niet met mijn principes. Daarom dit artikel, omdat ik hoop dat wie dit leest in elk geval bewust nadenkt over zijn eigen koopgedrag; wat je er vervolgens ook mee doet, je staat er dan in elk geval achter.
Al ben ik natuurlijk wel heel benieuwd naar jullie mening. Is Black Friday iets waar je rekening mee houdt of waar je misschien al zelfs een verlanglijstje voor hebt liggen? Of vind je het een lastige zaak met oog op oneerlijke concurrentie naar kleine ondernemers en wellicht de manier waarop mensen die toch al worden onderdrukt ook hierin moeten inleveren?
Schrijf je in voor onze wekelijkse update en mis nooit meer een artikel! Je vindt het formulier rechts (desktop) of onderaan deze pagina (mobiel). En volg je Merel of De Mamagids al op Instagram?
Reageer je onder dit artikel? Weet dan dat we je mailadres nooit zullen gebruiken, ook niet om nieuwsbrieven of andersoortige mails te versturen. Dat doen we alleen als je je aanmeldt voor de wekelijkse update – met jouw toestemming dus.
Wees de eerste om reactie te geven