Wanneer je nog zwanger bent, denk je misschien niet direct aan welke vorm van anticonceptie jullie na de bevalling gaan gebruiken. Toch is het slim om er vast bij stil te staan. Welke vormen van hormonale- en niet hormonale anticonceptie kan je gebruiken? Wat is veilig bij borstvoeding? Hieronder vind je 15 verschillende mogelijkheden om te voorkomen dat je straks opnieuw zwanger raakt.
Anticonceptie na de bevalling
Wanneer kan je weer seks hebben met elkaar?
Doorgaans wordt geadviseerd om tot zes weken na de bevalling te wachten voor je weer seks hebt. Of in elk geval tot je wond is genezen en het bloeden is gestopt, om infectiegevaar te voorkomen. Het kan natuurlijk ook voorkomen dat dit nog veel langer duurt dan de eerste zes weken. Dit hangt van verschillende factoren af:
- Hoe je je voelt (ben je eraan toe, durf je het fysiek aan, hoe reageert je lijf op aanrakingen?)
- Of je voldoende bent hersteld
- Hoeveel energie je hebt
- In hoeverre je man er alweer behoefte aan heeft
Voel je dus niet vreemd als je er nog lang niet aan moet denken om seks te hebben. Je bent immers net bevallen, moet nog herstellen en bovendien kan je lichaam anders reageren dan voorheen. Dat kan enorm wennen zijn. Maar het is ook prima als je er in week twee alweer om staat te springen: iedere vrouw is anders. Laat je dus niet leiden door ‘wat moet’, maar door je lijf en of het vloeien is gestopt.
Wanneer moet je beginnen met anticonceptie?
Afhankelijk van het type anticonceptie dat je kiest na de bevalling kan het slim zijn om er al mee te beginnen voor je weer seks hebt. Je kunt met de anticonceptiepil bijvoorbeeld het best beginnen tussen dag 21 en 28 na de geboorte van jullie kindje – tenzij je borstvoeding geeft. Op die manier weet je zeker dat hij straks beschermt tegen een nieuwe zwangerschap, mits je tot minimaal zes weken na de bevalling wacht.
Hoe zit het met de anticonceptiepil en borstvoeding?
Normale anticonceptiepillen, de anticonceptiepleister en NuvaRing® bevatten het hormoon oestrogeen. Dit hormoon zorgt ervoor dat een nieuwe zwangerschap onmogelijk wordt gemaakt, maar heeft ook een negatieve invloed op je borstvoeding en mogelijk op je kindje. Daarom wordt de reguliere anticonceptiepil met oestrogeen niet voorgeschreven. In plaats daarvan mag je wel de zogeheten ‘minipil’ gebruiken – ook bekend als Cerazette, die alleen progestageen bevat.
Welke vorm van anticoncepetie kies je na de bevalling?
Hieronder staan weliswaar alle verschillende vormen van anticonceptie, maar dat zegt nog niets over wat bij jullie past. Wat vooral belangrijk is, is dat je kijkt naar wat bij jullie past.
- Ben je heel secuur en vergeet je je (mini)pil/condoom/pessarium nooit? Dan kan je voor een methode kiezen die iets meer om handen heeft. Past dit echter niet bij jullie, dan kan je beter gelijk naar alternatieven zoeken waar je geen omkijken naar hebt.
- Geef je nog borstvoeding? Kies dan een anticonceptiemiddel zonder of met een minimale hoeveelheid hormonen. Zo weet je zeker dat het jullie kindje of de voeding zelf niet beïnvloedt.
- Wil je hormonen gebruiken? Steeds meer vrouwen kiezen voor een alternatieve vorm van anticonceptie. Dat heeft vooral te maken met de bijwerkingen die bijvoorbeeld de pil en NuVaRing kunnen opleveren.
Overleg bovendien ook altijd met je huisarts of gynaecoloog over jullie voorkeur en de mogelijkheden.
Anticonceptie na de bevalling: de mogelijkheden zonder hormonen
Borstvoeding als anticonceptiemiddel
Niet heel betrouwbaar
Zolang je borstvoeding geeft, zou je volgens de verhalen geen eisprong kunnen krijgen. Dit klopt gedeeltelijk. Hoe dat werkt? Wanneer je je baby de borst geeft, maakt je lijf prolactine aan (een stofje dat onder meer de ovulatie remt). Zonder eisprong geen nieuwe bevruchting. Dus zolang dit systeem werkt, kan je niet opnieuw zwanger raken.
Er is alleen één maar: hoeveel prolactine je lijf aanmaakt en hoelang dit je eisprong onderdrukt, verschilt per vrouw. Waar de ene vrouw maandenlang geniet van de preventieve werking van borstvoeding, zal de ander al na een paar weken of maanden weer vruchtbaar zijn. Of je weer ongesteld bent, is een goede indicatie. Maar pas op: als je seks hebt met je man kort voor of tijdens de ovulatie, kan je gewoon weer zwanger raken. Ook als je nog niet wist dat je nieuwe menstruatie eraan zat te komen.
Periodieke onthouding
Minder betrouwbaar
Het verschil met geheelonthouding is dat je bij periodieke onthouding ervoor kiest om alleen een voorbehoedsmiddel te gebruiken tijdens je vruchtbare dagen. Je kan die berekenen met behulp van een app, door je temperatuur bij te houden of met ovulatietesten.
Dit werkt eigenlijk alleen redelijk goed als je een betrouwbare cyclus hebt en de ovulatietesten goed werken. Maar ook dan kan je ovulatie een keer anders uitvallen en kun je toch zwanger raken. Bovendien zal je toch aan de slag moeten met condooms of een andere manier van anticonceptie. En na de bevalling zit je meestal niet zo te wachten op zoveel gedoe. Bovendien: één keer vergeten en de kans op zwangerschap is net zo hoog als normaal. Wil je toch meer weten over periodieke onthouding? Via het linkje vind je alle methoden bij elkaar.
Miriam: ‘We kozen voor onthouding met behulp van een app – zo eentje waarin je je ovulatie, menstruatie en soms ook temperaturen bijhoudt. Deze rekent de vruchtbare dagen voor je uit. Maar zo’n app kan je natuurlijk ook gebruiken om diezelfde dagen te kunnen vermijden. Dus geen seks als je op zijn vruchtbaarst bent. Dit kan goed gaan. Met nadruk op kan, want het vrouwelijk lichaam is een en al verrassing. Zo vond mijn ovulatie die maand niet plaats op de voorspelde datum. En je raadt het al, ik raakte opnieuw zwanger. Dus als je deze methode wil gebruiken om de zwangerschap te voorkomen, is hij niet aan te raden. Alhoewel een extra kindje altijd leuk blijft 😉‘
Pessarium
Minder betrouwbaar (84%)
Vind je je seksleven na de geboorte nog niet gecompliceerd genoeg? Overweeg dan een pessarium. Dit is een soort siliconen kapje of rubberen ring die je plaatst tegen de baarmoedermond. Sommige vrouwen gebruiken het tegen een verzakking, maar hij is ook geschikt als anticonceptiemiddel. Je hebt hierbij wel een zaaddodend middel nodig om een zwangerschap te kunnen voorkomen.
Het pessarium is minder betrouwbaar dan het condoom, al zullen vrouwen hem in sommige gevallen toch verkiezen omdat je het veilig kunt gebruiken tijdens de borstvoeding. Ook bevat hij geen hormonen. Toch kleven er ook best wat nadelen aan. Behalve de betrouwbaarheid, moet hij nog zes uur na de seks blijven zitten. Soms zal hij moeten worden aangemeten bij een arts en je moet er steeds aan denken – zowel voor als na de seks.
Condooms
Zeer betrouwbaar (98%), mits je ze consequent en op de juiste manier gebruikt
Een anticonceptiemiddel dat prima werkt na de bevalling – zeker als je voorlopig nog niet toe bent aan nieuwe hormonen in je lijf – zijn natuurlijk condooms. Je hebt twee verschillende soorten:
- Condooms voor mannen
- Condooms voor vrouwen
Condooms voor mannen zijn het oudste effectieve voorbehoedsmiddel ter wereld. Vroeger kon je een zwangerschap voorkomen met een stuk schapendarm, tegenwoordig zijn de meeste condooms gelukkig gemaakt van latex. Mits ze niet scheuren en mits ze je niet in een dronken bui roept dat het vandaag best een keertje zonder kan, is dit een veilige vorm van anticonceptie. Enige nadelen: soms een domper op de romantiek vanwege de korte onderbreking en zodra je ze niet gebruikt kan je meteen zwanger raken.
Het vrouwencondoom vergt iets meer voorbereiding. Je kunt dit, net als een condoom voor mannen, eenmalig gebruiken. Een voordeel is wel dat je het vrouwencondoom eerder kan inbrengen en het proces daardoor niet de romantiek verstoort. Desondanks is het niet zo populair als anticonceptiemiddel. Het zou kraken tijdens de daad en na het klaarkomen, kan het sperma zo naar buiten stromen.
Caroline: ‘Ik ben enorm gevoelig voor hormonen dus elke maand werd ik ziek door de pil. Ik lag op bed met buikpijn, hoofdpijn en een algeheel gevoel van misère. De prikpil maakte het niet veel beter, daar kreeg ik bijwerkingen van als obstipatie. Toen ik bij de huisarts kwam, was hij stellig: “Je zal behoorlijk last houden van de hormonale anticonceptie.” Mijn man en ik waren het er gelukkig gelijk over eens: hoewel een condoom gedoe is, is het nog altijd minder vervelend dan de impact die de hormonen van anticonceptie op me hebben.’
Koperspiraal
Zeer betrouwbaar (99,2%)
Een derde vorm van anticonceptie zonder hormonen is het koperspiraal. Deze kan je vier tot zes weken na de bevalling laten plaatsen bij de huisarts of gynaecoloog. Het spiraaltje ziet eruit als een T of hoefijzer dat wordt geplaatst in de baarmoedermond. Hier geeft het geleidelijk koper af, wat zaadcellen inactief maakt, en werkt daardoor meteen actief tegen een nieuwe zwangerschap.
Er zitten een aantal voor- en nadelen aan het koperspiraal als anticonceptiemiddel na de bevalling. Aan de ene kant werkt het langdurig tegen een nieuwe zwangerschap: 5-10 jaar. Het bevat geen hormonen, heeft geen invloed op de borstvoeding en normaliter volg je je eigen menstruatiepatroon. Ook ben je direct weer vruchtbaar zodra je het koperspiraal laat verwijderen.
Bij sommige vrouwen geeft dit spiraal echter vervelende bijwerkingen. Zo kan je er een hevige menstruatie aan overhouden die zorgt voor bloedarmoede. Ook zijn er talloze officieuze bijwerkingen die veel vrouwen ervaren, maar die niet worden erkend. Het verschilt dus per lichaam hoe je hierop reageert en of het een prettige vorm van anticonceptie is voor jullie.
Lady-Comp®
Zeer betrouwbaar (99,3%)
Met behulp van een sensor meet de Lady-Comp® je basale lichaamstemperatuur. Aan de hand daarvan berekent hij of je onvruchtbaar of vruchtbaar bent. De computer leert je cyclus steeds beter kennen en wordt dus met de maand betrouwbaarder. Het apparaatje bestaat al sinds 1986 en claimt zelf een betrouwbaarheid van 99,3%.
Behalve dat het dus een betrouwbare methode is om je cyclus in de gaten te houden, je geen hormonen hoeft te gebruiken en je hiermee de kans op een nieuwe zwangerschap aanzienlijk verkleint, zal je op je vruchtbare dagen toch een tweede voorbehoedsmiddel moeten gebruiken (zoals een condoom) of kiezen om dan geen seks te hebben. Daarnaast zou de prijs je kunnen afschrikken: die begint bij € 309,00.
Sterilisatie
Zeer betrouwbaar (99,8%)
Met een sterilisatie laat je de zaad- of eileiders dichtmaken. Dit voorkomt dat vruchtbare zaadcellen of eicellen alsnog een nieuwe bevruchting kunnen veroorzaken. Door te kiezen voor een sterilisatie als anticonceptiemiddel kan je vrijwel definitief niet meer zwanger raken. Het is daarom vooral geschikt voor mensen die met zekerheid kunnen stellen dat ze nooit meer kinderen willen.
Het voordeel van een sterilisatie is dat de kans op zwangerschap na de ingreep vrijwel nihil is. Dat maakt alle andere vormen van anticonceptie overbodig en je hoeft nooit meer na te denken, ook niet tijdens een hele dronken avond. Een nadeel is dat je de beslissing zeker niet altijd kan terugdraaien. Daarom voeren artsen een sterilisatie ook bijna niet uit bij jonge mensen, tenzij er echt een gegronde reden is.
Seksuele geheelonthouding
Volkomen betrouwbaar (100%)
Als je heel zeker weet dat je niet zwanger wil raken, is dit natuurlijk de meest betrouwbare vorm van anticonceptie. Of het leuk is? Tja, dat is een tweede verhaal. Maar als je toch geen man hebt, kan je dit prima gebruiken als voorbehoedsmiddel. Je hoeft geen hormonen te gebruiken en het heeft geen nadelig effect op de borstvoeding.
Anticonceptie na de bevalling: de mogelijkheden met hormonen
Minipil (Cerazette)
Redelijk betrouwbaar (91%)
Als je nog borstvoeding geeft, wordt de minipil vaak aangeraden (o.a. verkrijgbaar onder de naam Cerazette). Deze vorm van anticonceptie geeft progestageen af en is daarom geschikt voor de periode na de bevalling.
Wel moet je hem heel consequent innemen: elke dag, het liefst om hetzelfde tijdstip. Door een wekker te zetten, kan je dit ondervangen, maar het is dus wel een kwestie van goed opletten. Bovendien weet je niet altijd precies wanneer je menstruatie na de bevalling weer op gang komt. Zodra je stopt met het slikken van de minipil kan je direct weer zwanger raken. Ook kan hij redelijk wat bijwerkingen veroorzaken als je hier gevoelig voor bent: hoofdpijn, depressieve gevoelens of doorbraakbloedingen.
Prikpil
Betrouwbaar (94%)
Dankzij het bestanddeel medroxyprogesteronacetaat (vergelijkbaar met het lichaamseigen progesteron) voorkomt de prikpil een zwangerschap. Je laat de pil eens per drie maanden zetten bij de huisarts en hoeft daarna in die periode nergens meer aan te denken. Zolang je de prikpil vervolgens nauwkeurig op het juiste moment blijft herhalen, blijf je ook beschermd tegen een nieuwe zwangerschap. Je kan dit voorbehoedsmiddel bovendien veilig gebruiken tijdens de borstvoeding.
Het nadeel van de prikpil is dat je niet tussendoor kunt stoppen als je last krijgt van bijwerkingen, anders dan bij de andere vormen van anticonceptie. Ook kan je last krijgen van gewichtstoename (niet direct iets waar je trek in hebt na de bevalling). Ook is hij niet geschikt als je binnen afzienbare termijn wel weer zwanger hoopt te raken: de hormonen blijven nog even in je lijf.
Anticonceptiestaafje (Implanon)
Wisselend betrouwbaar (99,7% maar bij verkeerde plaatsing en na drie jaar/bij BMI > 25 twee jaar neemt dit percentage af)
Een anticonceptiestaafje is een bijzondere vorm van anticonceptie na de bevalling. De (huis)arts plaatst een staafje (iets groter dan een rijstkorrel) in je bovenarm. Hij geeft geleidelijk progestageen af en beschermt daarmee drie jaar lang tegen een zwangerschap. Daarom kan hij ook veilig worden geplaatst als je nog borstvoeding geeft. Je hoeft nergens meer aan te denken en de beschermingsgraad is zeer hoog.
Toch is een Implanon niet altijd de oplossing. Als je gevoelig bent voor hormonen kan je verschillende klachten ervaren. Waar de ene vrouw geen menstruatie meer krijgt, kan je ook last krijgen van hoofdpijn, gewichtstoename of depressiviteit. Daarbij is niet goed te voorspellen wanneer je menstruatie start en krijg je iets in je lijf dat natuurlijk niet lichaamseigen is. Dat vindt niet elke vrouw prettig.
Merel: ‘Na een heleboel gedoe met de anticonceptiepil ging ik voor een Implanon. Het zetten was zo gepiept en eigenlijk redelijk pijnloos. Omdat de hoeveelheid hormonen in het staafje gering zijn, had ik hoge verwachtingen. Helaas kwam ik al snel bedrogen uit door de heftige bijwerkingen: bijzonder hormonale buien, drie maanden lang doorbraakbloedingen en hoofd- en buikpijnklachten. Uiteindelijk liet ik hem maar weer verwijderen. Voor mij nooit meer hormonen!’
Anticonceptiepleister
Wisselend betrouwbaar (bij juist gebruik en gewicht <90 kilo: 99,7% – anders neemt dit percentage af)
Als het dagelijks slikken van de pil voor jou geen handige optie is – zeker in de periode na de bevalling word je nogal geleefd – is de anticonceptiepleister misschien wel een optie. Elke week plak je een nieuwe pleister op (waterbestendig!) en de vierde week is je stopweek. De werking is in principe gelijk aan de pil.
Aan de pleister kleven enkele nadelen. Hij werkt minder goed bij vrouwen boven de negentig kilo en bovendien is de kans op trombose of hart- en vaatziekten bij dit voorbehoedsmiddel iets groter dan bij de pil. Bovendien kunnen de pleisters loslaten als je er rondom crème, olie of make-up gebruikt.
Anticonceptiepil
Zeer betrouwbaar (99%)
De meest gebruikte vorm van anticonceptie bij vrouwen is de anticonceptiepil. Vaak beginnen meisjes met al met het slikken van de pil tijdens de puberteit. Dit voorbehoedsmiddel bevat oestrogeen en progestageen – hormonen die je lichaam zelf ook gebruikt om de menstruatie te reguleren. Door de hormonen in de pil komt er geen eicel vrij. Ook wordt het slijmvlies in je baarmoeder dunner zodat een eventueel bevrucht eitje zich daar niet kan nestelen. Daardoor is de kans op zwangerschap heel klein. Als je na de zwangerschap de anticonceptiepil wil gebruiken, begin dan drie weken na de bevalling (als je geen borstvoeding geeft) of wanneer je lactatiekundige adviseert dat het veilig kan. Tot dat moment kan je de minipil (met alleen progestageen) gebruiken.
Toch kleven er nadelen aan de pil. Zo moet je hem consequent blijven innemen om de werking te garanderen. De betrouwbaarheid daalt door braken of diarree. Ook is de kans op trombose iets hoger, zeker als dit in de familie voorkomt of wanneer je dit eerder hebt gehad. Daarnaast beïnvloeden sommige medicijnen de werking en moet je, als je opnieuw zwanger wil raken, eerst ‘ontpillen‘.
NuvaRing®
Zeer betrouwbaar (99,6%)
Als je het lastig vind om dagelijks aan de pil te denken, kan je ook kiezen voor de NuvaRing® of anticonceptiering. Je brengt deze vaginaal in waar hij drie weken kan blijven zitten. Tijdens de stopweek (vergelijkbaar met de anticonceptiepil) verwijder je hem. Je ervaart dan stopweek. Voordeel is dat je de ring niet hoeft te verwijderen tijdens de seks en dat hij zeer betrouwbaar is als voorbehoedsmiddel. De werkzame bestanddelen zijn oestrogeen en progestageen. Daarom kan je hem niet gebruiken tijdens de (eerste maanden van je) borstvoeding.
Helaas heeft een NuvaRing® niet alleen maar positieve effecten. De lijst met bijwerkingen is namelijk behoorlijk lang,net als het aantal redenen wanneer je hem niet mag gebruiken en er is een grotere kans op trombose.
Hormoonspiraal (mirena)
Zeer betrouwbaar (99,8%)
Net als in de minipil en Implanon zit ook in een Mirena/hormoonspiraal alleen progestageen. Het spiraal is een soort ankertje dat de arts in je baarmoedermond plaatst. De kans is heel klein dat je zwanger raakt en blijft werken als je een keer moet overgeven of diarree hebt. Het voordeel is verder dat het hormoonspiraal als anticonceptiemiddel ervoor kan zorgen dat je menstruatie flink minder wordt of zelfs uitblijft.
Iets minder prettig is dat de kans bestaat dat hij door je baarmoeder heen gaat en in je buik komt (0,001% of 0,006% zolang je borstvoeding geeft). In tegenstelling tot een aantal andere hormonale vormen van anticonceptie is hier de kans op trombose echter niet hoger.
Lisette: Ik ben erg tevreden met mijn Mirena-spiraal. Het plaatsen vind ik niet prettig, maar gelukkig is dat maar eens in de vijf jaar. Ik heb nu voor de derde keer een Mirena en helemaal geen klachten. Ik word nauwelijks ongesteld, wat ik een enorm pluspunt vind, en hoef dus verder niet aan anticonceptie te denken. Het schijnt dat de Mirena overgangsklachten ook sterk vermindert, dus daar heb ik die eens in de vijf jaar met mijn benen wijd bij de dokter wel voor over.
Tips om de juiste vorm van anticonceptie na de bevalling te kiezen
Behalve de ervaringen van een aantal vrouwen hierboven, is het aan te raden om bij anderen in je omgeving na te gaan voor welke vorm van anticonceptie zij na de bevalling kozen. Ook helpt het om je goed in te lezen via internet en daarbij de bijsluiters erop na te slaan – als jullie graag kiezen voor een voorbehoedsmiddel met hormonen. Tot slot helpt het als je de verloskundige, lactatiekundige of huiarts vraagt om advies. Zij kennen je medische voorgeschiedenis beter en kunnen je hierbij wijzen op eventuele risico’s en (on)mogelijkheden.
Vond jij het lastig een goede vorm van anticonceptie te kiezen nadat je bevallen was? Welke keuze maakte jij? Heb je misschien een positieve of minder fijne ervaring met één van bovenstaande voorbehoedsmiddelen? Laat het ons weten in de reacties.
Dit artikel bevat een of meerdere affiliate links. Van elke aankoop die je doet via deze link(s) krijgen wij een klein percentage. Jij betaalt hiervoor uiteraard niets extra’s, maar je helpt ons een klein handje. Daarbij doen we regelmatig een donatie aan goede doelen als De Voedselbank, het Alzheimer Fonds of KWF. Mocht je dus een aankoop doen, dan willen we je hierbij heel graag bedanken!
Wees de eerste om reactie te geven