Alcoholverslaving: gezellig drinken of toch een probleem?

Alcohol drinken hoort bij onze cultuur. Moeders cultiveren wijn op social media, drink je niet mee dan moet je ‘niet zo ongezellig’ doen. Toch is het problematischer dan je in eerste instantie misschien zou denken: zeker vrouwen reageren sneller op alcohol en alcoholisme sluipt erin. Hoe onderscheid je een alcoholverslaving van ‘gezellig drinken’? En hoe bied je hulp aan een dierbare of kan je (zelf) afkicken van alcohol? In dit artikel gaan we de diepte in.

Wanneer heb je een alcoholverslaving?

Alcoholverslaving of ‘gezellig drinken’?

Bij het woord alcoholverslaving denk je wellicht aan een oudere man die een beetje verloren door de supermarkt wandelt om vervolgens bij de kassa tien halve literblikken bier af te rekenen en een zakje sla – voor het idee. In elk geval roept het doorgaans geen beeld op van jongere moeders die midden in het leven staan. Toch cultiveren we wijn als geen ander. ‘Mogen we al?’ vragen we gekscherend op Instagram, of we posten een goed gevuld glas Chardonnay met als argument: ‘Ergens op de wereld is het 17.00 uur.’

Drinken roept vaak een beeld op van gezelligheid. Maar is het dat ook? Wanneer wordt ons drinkgedrag problematisch? Het antwoord daarop zal misschien verrassend zijn. Een alcoholverslaving sluipt er namelijk in. In het begin stiefel je immers nog niet achter je karretje met vijftien pakken van de goedkoopste wijn. Je start gewoon met een lekker wijntje tijdens het koken of avondeten; als onderdeel van een bourgondische levensstijl en teken dat je midden in het leven staat.

Problematische hoeveelheid alcohol

De maximale hoeveelheid alcohol die nog wordt gezien als normaal is 5-10 standaardglazen per week. Daarbij is het belangrijk dat je in elk geval minimaal twee dagen geen alcohol drinkt. Lukt dat niet of overschrijd je die norm regelmatig? Dan kan je spreken van problematisch alcoholgebruik. Die twee wijntjes tijdens of na het eten zijn dus minder onschuldig dan ze er wellicht uit zien.

Bingedrinken

Naast problematisch alcoholgebruik, zoals hierboven, is binge drinken ook schadelijk voor de gezondheid. Hierbij drink je minimaal vijf glazen alcohol binnen twee uur tijd (voor mannen geldt een minimum van zes glazen). Niet alleen omdat de kans groter wordt op raar gedrag (van die avonden die je het liefst de volgende ochtend weer uit je geheugen zou wissen), ook is het te veel voor je lichaam om snel te kunnen verwerken. Hierdoor kan je bijvoorbeeld te maken krijgen met een black out, maar – veel erger – de kans op een acute hartinfarct neemt ook aanzienlijk toe en het kan schade toebrengen aan verschillende organen. Onder jongeren staat de extreemste vorm hiervan bekend als comazuipen, dat letterlijk tot een coma kan leiden.

Hoe herken je een alcoholverslaving?

Wanneer iemand steeds vaker op onchristelijke tijdstippen met een alcoholwalm om zich heen in je buurt komt, hoef je geen Sherlock Holmes te zijn om de verslaving te herkennen. Lastiger wordt het wanneer iemand een subtiele alcoholverslaving heeft. Als je vriendin bijvoorbeeld dagelijks drie wijntjes drinkt en daar slecht vanaf kan blijven: wanneer je haar ziet is het gezellig en is de wijn wellicht onderdeel van jullie avond samen. De momenten dat ze stiekem al een mok inschenkt om 11 uur ’s ochtends zie je niet. Toch zijn er een aantal kenmerken die typisch zijn bij verslaving:

• Alcoholwalm om iemand heen
• Altijd wel een excuus kunnen verzinnen om te drinken
• Consumptie van alcohol neemt toe: steeds meer glazen nodig om in een roes te raken
• Depressie
• Geen maat kunnen houden als je met elkaar op stap gaat, dronkenschap normaliseren en op gekke tijdstippen een wijntje pakken
• Gedrag vertonen om dranklucht te kunnen verdoezelen (kauwgom, veel parfum)
• Ontkennen dat er een probleem is en in de aanval gaan wanneer je eens laat vallen dat de ander de laatste tijd wel erg veel drinkt
• Relatieproblemen
• Slecht slapen
• Terugtrekken: spreekt minder af met vrienden en/of familie
• Trillen
• Verandering van karakter (agressiever als er geen drank is, bijvoorbeeld, of een depressieve levenshouding)
• Verminderde concentratie en vergeetachtigheid (bijvoorbeeld als jullie hebben afgesproken)
• Verminderde weerstand
• Verwarring

Daarnaast ontstaan bij een alcoholverslaving in je lijf natuurlijk ook verschillende aandoeningen. Met name de organen en hersenen zijn erg gevoelig voor infecties en beschadigingen. Deze zijn niet zichtbaar aan de buitenkant, maar kunnen naar boven komen bij een medische controle.

Wat moet je doen bij een alcoholverslaving?

Alcoholverslaving bij jezelf

Wanneer je ontdekt dat je vaker alcohol drinkt dan eigenlijk goed voor je zou zijn, is dat stap 1: de erkenning van het probleem. Als je nog niet zolang meer dan gemiddeld drinkt, kan je proberen hier zelf uit te komen. Neem hierbij wel een goede vriend(in) in vertrouwen en schakel de huisarts eventueel in. Soms zijn die spreekwoordelijke stokken achter de deur voldoende om te minderen of stoppen. Zij kunnen immers hulp inschakelen als ze zien dat het toch misgaat.

Kijk ook kritisch waar je drankgedrag vandaan komt. Is het een gezellige zomer geweest met veel feestjes waardoor je ongemerkt ging drinken? Of ligt er meer aan ten grondslag? Alcohol mag in elk geval nooit een middel zijn om verdriet te onderdrukken of minder last te hebben van sociale belemmeringen. Want hoewel een glas wijn ervoor kan zorgen dat bepaalde remmingen wegvallen en je je wellicht vrijer voelt in de omgang met anderen, is het geen goed middel. Probeer dan liever om bijvoorbeeld iets minder verlegen te worden en dit op te lossen zonder alcohol.

Lukt het niet om zelf van je verslaving af te komen? Schakel dan hulp in. Samen kom je verder dan alleen!

Alcoholverslaving in je omgeving

Deze variant is een stuk lastiger. Waar je bij erkenning van je eigen probleem zelf de controle in handen hebt om hulp te zoeken, spelen bij een alcoholverslaving in je omgeving andere zaken mee:

• Iemand verandert als persoon. Daardoor vind je hem of haar mogelijk minder sympathiek of wordt het contact minder leuk om te onderhouden: deze relatie gaat je immers meer energie kosten dan je eruit terug krijgt. Dat kan best lastig zijn.
• De ander moet hulp willen ontvangen. Zolang hij of zij niet inziet dat diens alcoholgebruik problematisch is, kan je in concrete zin weinig doen.

Toch zijn er een aantal dingen waar je mee aan de slag kunt, zoals hieronder beschreven.

Kijk samen waar de alcoholverslaving vandaan komt?

In sommige gevallen ontstaat een alcoholverslaving om een ander probleem te onderdrukken. Denk aan het verlies van een dierbare of eenzaamheid. Door gesprekken met je vriend(in) te hebben en te vragen hoe het gaat, kom je soms al meer te weten. Dit heeft vaak ook meer effect dan recht op de man af vragen waarom ze (of hij) zoveel drinkt.

Drink zelf niet meer in bijzijn van haar of hem

Het alcoholgebruik (of -misbruik) valt meer op wanneer je zelf niet meer drinkt in bijzijn van de ander. Het is dan iets gemakkelijker om op een gegeven moment te wijzen op de hoeveelheid alcohol die er op een avond doorheen gaat, omdat de ander niet kan zeggen dat jij ook dronk.

Leg de verantwoordelijkheid voor de gevolgen bij de verslaafde

Als je te veel meegaat in het alcoholisme van je dierbare (iets dat overigens helemaal niet gek is: je houdt van iemand en wil de ander de pijn en vernedering besparen), ontneem je hem of haar ook de verantwoordelijkheid. Probeer dit niet te doen. Bij ziekte op het werk, niet nakomen van afspraken of een flinke alcoholwalm, mag de ander zelf vertellen hoe dit komt. Geef ook je grenzen aan waar nodig.

Wees niet boos

Hoe vervelend ook, de ander drinkt niet om jou te kwetsen. Dat neemt natuurlijk niet weg dat dit in de praktijk wel(eens) zal gebeuren en je mag daar zeker ook op terugkomen, maar liever op een constructieve manier. ‘Dit is gebeurd, het heeft me pijn gedaan en ik wil dat het verandert. Daar zou ik je graag bij helpen.’

Blijf kijken of de ander openstaat voor hulp

Echt alcoholisme is vaak niet meer zelf op te lossen. De nieuwe gedragspatronen zijn al te ver ingesleten. Zoek daarom, wanneer de ander hiervoor openstaat, (samen) hulp bij een specialist. Op die manier hoef je ook niet de rol van hulpverlener op je te nemen, maar kan je gewoon een vriendin blijven zoals je was en de ander steunen op een manier die minstens zo belangrijk is.

Praat zelf ook met iemand

Een verslaafde ondersteunen kan behoorlijk zwaar zijn. Praat daarom zelf ook met iemand die je vertrouwt over hoe jij je voelt en neem als dat nodig is even afstand.

Bewust worden van je alcoholgebruik

Zelf stilstaan bij de hoeveelheid alcohol die je consumeert is nooit verkeerd. Juist om even te controleren of er niet ongemerkt een ongezond patroon is ingeslopen. Dry January krijgt om die reden de laatste jaren steeds meer bekendheid, als goede, gezonde start van het nieuwe jaar. Je drinkt dan de gehele maand januari niet. Door vaker nuchter te zijn, word je bewust van de hoeveelheid alcohol die je drinkt en (her)ontdek je eventueel dat feestjes net zo gezellig zijn als je geen drankje op hebt. Dat je daarbij nog weet wat je doet en de volgende ochtend frisser opstaat, is natuurlijk mooi meegenomen.

Hoe denk jij erover dat tegenwoordig op, met name, social media, heel positief wordt gedaan over wijn en hoe normaal het lijkt om een zware dag met de kinderen even weg te spoelen met een glas wijn? Discussieer mee in de reacties.

Schrijf je in voor onze wekelijkse update en mis nooit meer een artikel! Je vindt het formulier rechts (desktop) of onderaan deze pagina (mobiel). En volg je Merel of De Mamagids al op Instagram?

Reageer je onder dit artikel? Weet dan dat we je mailadres nooit zullen gebruiken, ook niet om ongevraagde nieuwsbrieven of andersoortige mails te versturen. Dat doen we alleen als je je aanmeldt voor de wekelijkse update – met jouw toestemming dus.